Στους διαδρόμους της αρχαίας Ελληνικής σκέψης, διάφοροι φιλόσοφοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τη δομή του κόσμου, οδηγούμενοι συχνά από την αναζήτηση μιας βαθύτερης, μαθηματικής αρμονίας. Μέσα από αυτή την πνευματική αναζήτηση, γεννήθηκε μία από τις πιο παράδοξες και συναρπαστικές ιδέες, αυτή για τον Αντίχθων, τον Χαμένο Δίδυμο Πλανήτη της Γης που Έψαχναν οι Αρχαίοι Έλληνες. Η θεωρία αυτή αφορούσε την ύπαρξη ενός αόρατου πλανήτη, ενός «αντίβαρου» της Γης, που έλαβε το όνομα Αντίχθων και εξηγούσε το σύμπαν με έναν εντελώς νέο τρόπο.
Το Επαναστατικό Σύμπαν του Φιλόλαου
Αρχικά, πρέπει να αποσαφηνίσουμε ότι η θεωρία της Αντιχθόνος δεν ανήκει στην κυρίαρχη αστρονομική παράδοση, αλλά στη φιλοσοφική σχολή των Πυθαγορείων. Συγκεκριμένα, ο φιλόσοφος Φιλόλαος ο Κροτωνιάτης, τον 5ο αιώνα π.Χ., διατύπωσε ένα ριζοσπαστικό κοσμολογικό μοντέλο. Σε αντίθεση με τη γεωκεντρική αντίληψη, ο Φιλόλαος δεν τοποθέτησε τη Γη στο κέντρο του σύμπαντος. Αντ’ αυτού, στο επίκεντρο όλων έθεσε το «Κεντρικόν Πυρ», μια αιώνια και θεϊκή φλόγα, την οποία όρισε ως την «Εστία του Παντός». Γύρω από αυτή την κεντρική εστία, πίστευαν ότι γυρίζαν όλα τα ουράνια σώματα, συμπεριλαμβανομένης και της Γης.
Η Μαθηματική Εμμονή με την Τετρακτύ
Για να κατανοήσουμε γιατί οι Πυθαγόρειοι ήθελαν έναν επιπλέον πλανήτη, πρέπει να εξετάσουμε τη φιλοσοφία τους. Οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν ότι οι αριθμοί αποτελούσαν την ουσία και την αρχή των πάντων. Ειδικότερα, λάτρευαν τον αριθμό δέκα (10), τον οποίο ονόμαζαν «Τετρακτύ», καθώς προκύπτει από το άθροισμα των πρώτων τεσσάρων αριθμών (1+2+3+4=10). Για αυτούς, η δεκάδα συμβόλιζε την τελειότητα, την πληρότητα και την κοσμική αρμονία. Κατά συνέπεια, αναζητούσαν αυτή την αριθμητική τελειότητα και στη δομή του σύμπαντος.
Ο Αντίχθων ως Λογική Αναγκαιότητα
Όταν, λοιπόν, ο Φιλόλαος και οι ομοϊδεάτες του καταμέτρησαν τα σώματα που, σύμφωνα με το μοντέλο τους, περιφέρονταν γύρω από το Κεντρικόν Πυρ, βρήκαν εννέα: τη σφαίρα των απλανών αστέρων, τους πέντε γνωστούς πλανήτες (Ερμή, Αφροδίτη, Άρη, Δία, Κρόνο), τον Ήλιο, τη Σελήνη και τη Γη. Ο αριθμός εννέα, όμως, ήταν ατελής. Για τον λόγο αυτό, οι Πυθαγόρειοι έβαλαν και ένα δέκατο ουράνιο σώμα για να κάνουν την τέλεια δεκάδα. Αυτό το σώμα το ονόμασαν Αντίχθονα (αυτό που είναι αντί της χθονός, δηλαδή της Γης). Συνεπώς, η ύπαρξή της δεν προέκυψε από αστρονομική παρατήρηση, αλλά από φιλοσοφική και μαθηματική αναγκαιότητα.
Ο Μηχανισμός της Αορατότητας
Οι Πυθαγόρειοι, βέβαια, έπρεπε να έχουν μία δικαιολογία γιατί κανείς δεν είχε δει ποτέ ούτε το Κεντρικόν Πυρ ούτε τον Αντίχθονα. Για να το επιτύχουν αυτό, διατύπωσαν μια ευφυή υπόθεση. Υποστήριξαν ότι η Γη ολοκληρώνει την περιφορά της γύρω από το Κεντρικόν Πυρ μία φορά κάθε 24 ώρες, έχοντας πάντα το ίδιο της ημισφαίριο στραμμένο προς αυτό. Εμείς, οι άνθρωποι, κατοικούμε στο εξωτερικό ημισφαίριο, το οποίο «κοιτάζει» μόνιμα προς το διάστημα. Επιπλέον, η κίνηση από τον Αντίχθων ήταν πάντα σε συγχρονισμό με τη Γη.. Παραμένοντας αδιάκοπα ανάμεσα σε εμάς και το Κεντρικόν Πυρ. Έτσι, τόσο η κεντρική φλόγα όσο και ο δίδυμος πλανήτης παρέμεναν αιώνια κρυμμένοι από τα μάτια μας.
Η Κριτική και η Κληρονομιά της Θεωρίας
Ωστόσο, η θεωρία αυτή δεν έπεισε τους πάντες. Ο Αριστοτέλης, μετέπειτα, επέκρινε έντονα τους Πυθαγόρειους, κατηγορώντας τους ότι δεν προσάρμοζαν τις θεωρίες τους στα φαινόμενα.. Αλλά αντίθετα προσπαθούσαν να προσαρμόσουν τα φαινόμενα στις προαποφασισμένες φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις. Με την πάροδο του χρόνου και την επικράτηση του γεωκεντρικού μοντέλου του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου, η ιδέα του Αντιχθόνος ήταν να ξεχαστεί. Παρόλα αυτά, η σημασία της παραμένει τεράστια.. Διότι οι Πυθαγόρειοι ήταν οι πρώτοι που μετακίνησαν τη Γη από το κέντρο του σύμπαντος.. Αναδεικνύοντάς την σε έναν πλανήτη που έχει κίνηση, όπως και οι υπόλοιποι.
Ένας Φανταστικός Κόσμος με Πραγματικό Αντίκτυπο
Εν κατακλείδι, ο Αντίχθων δεν ήταν ένας απλός πλανήτης που ήταν πίσω από τον Ήλιο.. Αλλά ένας φιλοσοφικός «εταίρος» της Γης σε έναν κοσμικό χορό. Αν και έγινε από την ανάγκη για μαθηματική τελειότητα, η θεωρία αυτή άνοιξε τον δρόμο για την απομάκρυνση του ανθρώπου από το επίκεντρο του σύμπαντος. Απέδειξε ότι η ανθρώπινη σκέψη μπορεί να συλλάβει κόσμους πολύ πέρα από την άμεση εμπειρία.. Δίνοντας σάρκα και οστά στην ιδέα για τον Αντίχθων, τον Χαμένο Δίδυμο Πλανήτη της Γης που Έψαχναν οι Αρχαίοι Έλληνες.
https://arxaiaellinika.gr/archives/antixthon-didymos-planitis-gis