Η επικράτηση της υλιστικής φιλοσοφίας στις επιστήμες της άσκησης έχει σοβαρά μειονεκτήματα
Ο υλισμός, που θεωρεί ότι μόνο η ύλη είναι πραγματική, περιορίζει την κατανόηση του ανθρώπου και μετατρέπει τη ζωή σε μια απλή αλληλουχία δράσης-αντίδρασης, παραμερίζοντας το νόημα και την ελευθερία. Το άρθρο προτείνει ως εναλλακτική τη φιλοσοφία του Αριστοτέλη και το ολιστικό του μοντέλο, που μπορεί να «ξυπνήσει» την επιστήμη της άσκησης από τον φιλοσοφικό της λήθαργο.
Υλισμός: Το Αδιέξοδο μιας Μονόπλευρης Θεώρησης
Η σύγχρονη επιστήμη της άσκησης βασίζεται κυρίως στη φυσιολογία, τη χημεία και τη φυσική. Έτσι, θεωρεί δεδομένο πως ό,τι αξίζει να μετρηθεί είναι μόνο η ύλη. Αυτή η στάση οδηγεί σε μια παθητική, μηχανιστική εικόνα του ανθρώπου. Όμως ο άνθρωπος δεν είναι μόνο σύνολο από μόρια, ούτε η συμπεριφορά του εξηγείται μόνο από χημικές αντιδράσεις ή «εξωτερικά ερεθίσματα».
Ο Αριστοτέλης Επανέρχεται: Ολιστική Ανθρωπολογία και Έννοια της Φύσης
Ο Αριστοτέλης έβλεπε τη φύση ως κάτι ενεργό και δυναμικό, καθώς πίστευε ότι κάθε ζωντανό ον έχει μέσα του δικές του «δυνάμεις» και σκοπό. Για τον φιλόσοφο, η τάση προς έναν στόχο είναι εγγενής σε κάθε οργανισμό· για παράδειγμα, η βελανιδιά μεγαλώνει για να γίνει δέντρο. Αντίθετα, ο υλισμός βλέπει τη φύση ως ένα παθητικό σύνολο από τυχαίες αναδιατάξεις της ύλης, χωρίς νόημα ή σκοπό. Έτσι, η αριστοτελική οπτική αναδεικνύει τη στοχευμένη κίνηση και το νόημα στη ζωή, ενώ η υλιστική προσέγγιση τα παραμερίζει.
Τα Όρια του Υλισμού στη Μελέτη του Ανθρώπου και της Κίνησης
Η υλιστική προσέγγιση αγνοεί τη συνείδηση, την ελεύθερη βούληση και τις αξίες. Μειώνει τον άνθρωπο σε μηχανισμό. Έτσι, ακόμα και η ψυχολογία του αθλητισμού συχνά γίνεται εργαλειακή και τεχνική, βλέποντας το άγχος ή το κίνητρο σαν κάτι που πρέπει να εξαλειφθεί, όχι να κατανοηθεί ως υπαρξιακή πρόκληση.
Η Επιστροφή στη Φιλοσοφία: Η Αναγκαιότητα του Ολισμού
Η φιλοσοφική ολιστικότητα βλέπει τον άνθρωπο ως κάτι πολύ παραπάνω από το άθροισμα των μερών του. Δεν είμαστε «απλώς σώματα». Είμαστε ψυχή και νους. Η ελευθερία και η υπευθυνότητα υπάρχουν πραγματικά. Αν καταργήσουμε αυτές τις έννοιες, η επιστήμη γίνεται ανήθικη και απρόσωπη.
Τα Μαθηματικά Δεν Είναι Υλική Πραγματικότητα
Η υλιστική επιστήμη βασίζεται στα μαθηματικά, όμως τα μαθηματικά δεν είναι υλικές οντότητες! Οι αριθμοί δεν έχουν βάρος ή ύλη. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει πως η υλιστική θεώρηση αυτοαναιρείται.
Ο Αθλητισμός ως Παράδειγμα
Αν όλα τα αίτια ήταν υλικά και προκαθορισμένα, τότε το ποδόσφαιρο θα ήταν βαρετό. Δεν θα υπήρχε έκπληξη, τύχη, ήρωες, ούτε καν ευθύνη. Ωστόσο, η πραγματικότητα δείχνει ότι ο αθλητισμός ακροβατεί ανάμεσα στην τύχη και στη δεξιότητα. Έτσι, ο άνθρωπος διαθέτει ελευθερία και δημιουργικότητα.
Τι Πρέπει να Κρατήσουμε
Η επιστήμη της άσκησης πρέπει να επιστρέψει στην ολιστική φιλοσοφία του Αριστοτέλη. Πρέπει να δούμε την ανθρώπινη κίνηση, την υγεία και τον αθλητισμό όχι ως απλούς «δείκτες» αλλά ως φαινόμενα με εσωτερικό νόημα και σκοπό. Να θυμόμαστε ότι η υγεία είναι το μέσο, όχι ο σκοπός. Ο σκοπός είναι η ζωή, η δημιουργία, το παιχνίδι, η αγάπη, ο πολιτισμός.
Για να κατανοήσουμε τι πραγματικά είναι το ανθρώπινο σώμα και τι μπορεί να κάνει, είναι απαραίτητο να ενσωματώσουμε τη φιλοσοφία. Άλλωστε, δεν είμαστε μόνο ύλη. Αντίθετα, είμαστε ελεύθερα, σκεπτόμενα και ηθικά όντα, γεγονός που πρέπει να αντικατοπτρίζεται όχι μόνο στην άσκηση και τη διατροφή, αλλά και σε κάθε επιστημονική μας αναζήτηση.
Πηγή: mdpi