Του Ηλία Καραβόλια
Η θεωρία παιγνίων, δεν είναι από τις αγαπημένες του Α. Σαμαρά, όσο τουλάχιστον πληροφορούμαι. Αυτές τις λίγες μέρες που έμειναν μέχρι τις δύο δήθεν ‘κρισιμότατες’ συναντήσεις με την Γερμανίδα καγκελάριο Merkel και τον Γάλλο πρόεδρο Hollande ,ακούγεται ότι έχει κατασταλάξει σε έναν βασικό στόχο: να μεταπείσει ,κυρίως την Γερμανία, ώστε να αποσυρθεί το βασικό σχέδιο της για την Ελλάδα, σχέδιο που είναι η συντεταγμένη χρεοκοπία μας, εντός ευρώ και εντός του 2012. Αυτές είναι οι τελευταίες εκτιμήσεις που συγκέντρωσε το περιβάλλον του πρωθυπουργού για την πραγματική κατάσταση που θα συναντήσει ο Α. Σαμαράς, όσον αφορά τις προθέσεις του γερμανικού διευθυντηρίου.
Ως ένας από τους ηγέτες των χρεωμένων χωρών, τελεί και αυτός ( ειδικά αυτός) υπό τον
εκβιασμό της χρεοκοπίας .Θα αιτηθεί λοιπόν για 2ετή παράταση υλοποίησης των απανωτών μνημονίων,ωστόσο, πως επίσης διέρρευσε, έχει στόχο να δελεάσει την Μέρκελ, με το γεγονός ότι δεν θα ζητήσει νέα δάνεια( δηλαδή να μην ζητήσει η Ελλάδα επιπλέον 20 δις που απαιτούνται για να χρηματοδοτηθούν αυτά τα 2 επιπλέον χρόνια παράτασης. Αν και κάποιοι μιλούν για 25 με 30 δις…)
Πληροφορία επίσης σημαντική είναι ότι η επιμήκυνση,τελικά θα είναι, όπως άλλωστε αναμενόταν, το μόνο «αίτημα» του πρωθυπουργού, άρα μάλλον θα κατατεθεί αναγκαστικά ( με την μορφή ‘πολιτικού χαρτόσημου’ ή παράβολου), μια ακόμη δήλωση πίστης του πρωθυπουργού της Ελλάδας, στην εφαρμογή των δεσμεύσεων των προκατόχων του και του ιδίου. Η Ελλάδα θα παρουσιαστεί ως υπεύθυνη χώρα ,που θέλει (!) να παραμείνει στο ευρώ , καταθέτοντας και το σχέδιο των 11,5 δις το οποίο έχει εγκριθεί από την Τρόικα.
Στο ερώτημα τί θα αφορά το αίτημα περί επιμήκυνσης, όταν τελικά κατατεθεί , μια πρώτη απάντηση δίνει ένα… άγνωστο ελληνικό έγγραφο, το οποίο επικαλέστηκαν οι Financial Times και το οποίο περιγράφει την ουσία του αιτήματος της κυβέρνησης Σαμαρά :
α)Επιμήκυνση από το 2014 στο 2016 της προθεσμίας για τη δημοσιονομική προσαρμογή της Ελλάδας, ώστε η ζητούμενη μείωση του ελλείμματος από 2,5% του ΑΕΠ ετησίως να γίνει 1,5%, με επιχείρημα, την διόγκωση της προϋπολογισμένης ύφεσης( ας ελπίσουμε να αναφερθεί ποιοί είναι οι λόγοι διόγκωσης της ύφεσης…)
β)Να βρει η Ελλάδα μόνη της (!) χωρίς νέο δάνειο από την ευρωζώνη, την επιπλέον χρηματοδότηση 20 δις( ή 25, 30,35…) που υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί για να καλυφθεί το δανειακό κενό που θα προκύψει λόγω της επιμήκυνσης, αλλά και της συνεπαγόμενης μικρότερης ετήσιας μείωσης του ελλείμματος. Και επειδή αμέσως εύλογα αναρωτιέστε ,το πού θα βρει αυτά τα 20 δισ. ευρώ, θα τους πει ότι αυτά θα βρεθούν : από το ισχύον δάνειο του ΔΝΤ, από την έκδοση εντόκων γραμματίων και από την προσδοκώμενη επιμήκυνση του χρόνου έναρξης αποπληρωμής του πρώτου δανείου της τρόικας( από το 2016 στο 2020). Κάπως στέκει το πράγμα, μέχρι εδώ…
Ο Σαμαράς, σε συνεννόηση πάντα με Βενιζέλο- Κουβέλη, θα υποβάλλει επίσης και σχέδιο ώστε να μειωθεί το χρέος της Ελλάδος, μέχρι και 66 δις ευρώ. Πώς θα γίνει αυτό; Θα ζητήσει για τα 50 δις ευρώ που αφορούν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών , να μην περάσουν ως πρόσθετο βάρος στο χρέος, αλλά οι τράπεζες μας να ανακεφαλαιοποιηθούν από τον ESM , όταν και εφ όσον γίνει, κατά τα πρότυπα των άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών( οι οποίες εν τω μεταξύ, σώζονται προς το παρόν από τον υπάρχοντα EFSF!) Ποιες οι πιθανότητες να συμβεί αυτό ; μάλλον αμυδρές, αν και ελπίζουν οι σύμβουλοι του Α. Σαμαρά,ότι η δεύτερη δόση για τις τράπεζες, των 25 δις ευρώ θα περάσει από τον ESM (όταν φτιαχτεί, εννοείται…)
Δεύτερο επιχείρημα, ώστε να ελαφρύνουμε το μεγάλο βάρος μας, θα είναι τόσο η ΕΚΤ όσο και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες να υποστούν κούρεμα τουλάχιστον 30% στα ομόλογα μας-αν και θα διερευνηθεί η πιθανότητα να ζητήσουμε 50 %. Δεδομένου ότι οι εν λόγω θεσμικοί φορείς κατέχουν συνολικά 50-52 δις ευρώ ελληνικά ομόλογα, αν επιτύχουμε 30% κούρεμα, γλυτώνουμε 16 δις . Αν φυσικά περάσει αίτημα για κούρεμα πχ, 50% το όφελος θα είναι μεγαλύτερο.
Θα επικαλεστεί ο πρωθυπουργός, με εκθέσεις που του παραδόθηκαν και το αποδεικνύουν, ότι η ΕΚΤ έχει με μέσο κόστος κτήσης 68 % στα ελληνικά ομόλογα , άρα με ένα κούρεμα 30 %, η ζημία δεν θα επώδυνη.Εμείς σαν κράτος, θα συνεχίσουμε φυσικά τον άτυπο εσωτερικό μας δανεισμό, με τις περίφημες δημοπρασίες, που στην ουσία είναι έμμεση μέθοδος να τυπώνει χρήμα η Τράπεζα της Ελλάδος ,να το δίνει στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα βάσει κάποιου ενεχύρου, στην συνέχεια ο ΟΔΔΗΧ να διενεργεί δημοπρασία και οι τράπεζες την ‘ καλύπτουν’(οπότε το Κράτος παίρνει τα λεφτά και αποπληρώνει την ΕΚΤ , καλύπτει ελλείμματα δαπάνες κ.α)
Ας σταθούμε όμως εδώ: λίγο πριν την τελευταία δημοπρασία των 4 δις, αξιωματούχοι του Eurogroup δήλωναν σε διεθνή ΜΜΕ να μην ανησυχούν οι αγορές για το ελληνικό ομόλογο της ΕΚΤ που λήγει Αύγουστο, καθώς θα βρεθεί “τεχνητός τρόπος” να αποπληρωθεί . Κάτι ήξεραν, και θα το δούμε παρακάτω, αλλά να αναφέρω ότι το γερμανικό Spiegel έγραψε πριν την δημοπρασία ‘…είναι η πρώτη φορά που η ΕΚΤ δίνει άδεια σε περιφερειακή κεντρική τράπεζα να τυπώσει λεφτά με αποκλειστικό σκοπό να χρηματοδοτηθεί κυβέρνηση …’’ Μέγα ψέμα ! Υπήρχε ανέκαθεν παράθυρο στο καταστατικό της ΕΚΤ, με το οποίο μπορεί η Κεντρική κάθε χώρας να παρέχει ρευστότητα στο εθνικό της διατραπεζικό σύστημα, με ενέχυρα χαμηλού κόστους.
Ο Edward Hugh, στους Financial Times, ανάλυσε 17 Δεκ 2010, γνωμάτευση της ΕΚΤ (http://urlm.in/ yhw )την οποία ζήτησε ο υπουργός οικονομικών της Ιρλανδίας τότε, για να σώσει το τραπεζικό του σύστημα, με τη μορφή του κατεπείγοντος αιτήματος από την ΕΚΤ. Το παράθυρο βρίσκεται στην σελίδα 5, υποσημείωση 13,και λέει με απλά λόγια ότι μπορεί μεν να απαγορεύεται για την ΕΚΤ και τις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες να χορηγούν πιστώσεις απευθείας σε κρατικές οντότητες, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να απαγορεύει στις Κεντρικές Τράπεζες να χορηγήσουν πιστώσεις απευθείας σε ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύματα, είτε εντός της εθνικής τους εμβέλειας είτε σε οποιοδήποτε μέρος της ΕΕ ! Ουσιαστικά, με βάση αυτό τον μηχανισμό, θα μπορούσαμε να ανακεφαλαιοποιήσουμε το τραπεζικό μας σύστημα, αφού δομούσαμε μια ιδιαίτερη χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική νωρίς, το 2010, χωρίς να χρειαστούν λεφτά φορολογούμενων …
Ο Σαμαράς έχει πληροφορηθεί για όλα αυτά, αλλά όπως είπα και στην αρχή, δεν αγαπάει ιδιαίτερα την θεωρία παιγνίων ώστε να αποφύγει το ‘δίλημμα του οφειλέτη’ και να ‘απλώσει’ ένα υπομονετικό σχέδιο σταδιακής παράθεσης στέρεων επιχειρημάτων, στις γνωστές επικρίσεις των εταίρων για ανευθυνότητα, αδράνεια και ατολμία( δίκιο έχουν, αλλά που να το βρουν αφού εμείς σαν οικονομία δεν νοικοκυρε τήκαμε 30 χρόνια τώρα, και σήμερα δεν έχουμε λεφτά , ούτε τρόπο να τα παράγουμε, έτσι όπως μας επέβαλλαν την ύφεση…)Συμπέρασμα,από το ‘σχέδιο Σαμαρά’,είναι μάλλον το ότι επιχειρεί να μας βγάλει από το επίκεντρο του ευρωπαϊκού πολιτικού «άγχους», και να οδηγήσει την ευρωζώνη( δηλαδή την… Μέρκελ) να μην μας καλύψει τα νέα δανειακά κενά.
Στην ουσία, ανοίγουμε το ψυγείο και μπαίνουμε στην…κατάψυξη ! Και λέω κατάψυξη, όχι συντήρηση, διότι επί της ουσίας ο Σαμαράς θα επιβεβαιώσει και εμπράκτως την περίφημη φράση του περί ελληνικής «ιδιοκτησίας» του προγράμματος προσαρμογής . Δυστυχώς, θα προσφέρει στην ευρωζώνη πολύτιμο χρόνο ώστε να ασχοληθεί σε βάθος με την Ιταλία και την Ισπανία, χωρίς μάλιστα και οι ΄δύστροπες’ προς εμάς ευρωπαϊκές ηγεσίες,να αντιμετωπίζουν την πίεση των κοινοβουλίων τους για το ελληνικό ζήτημα. Πρόκειται για πλήρη μετατόπιση της ευθύνης για την αποτυχία των μνημονίων στην Ελλάδα. Και φυσικά η Μέρκελ και οι αυλικοί της, θα στείλουν μήνυμα στις αγορές να βάλουν το πρόβλημα Ελλάδα και στο δικό τους «ψυγείο» , και να μην περιμένουν φώς από Βερολίνο μεριά!
Τι θα πετύχει τελικά- χωρίς να το ‘’θέλει’’-ο Σαμαράς; Το ΔΝΤ, που θα παραμένει ο κατ’ εξοχήν προτιμώμενος δανειστής, να αποκτήσει έναν νέο ρόλο, πολιτικό και, πιθανώς, «χρηματοδοτικό», στην χώρα μας. Αν ο πρωθυπουργός το θέλει αυτό, τότε λάθος πληροφορούμαι ότι δεν χρησιμοποιεί την θεωρία παιγνίων. Αν κάτι τέτοιο όμως συμβεί ακούσια, τότε το ΔΝΤ δεν θα είναι ‘αρωγός’ αλλά ‘τιμωρός’ της έλλειψης στρατηγικού μας σχεδίου να βρούμε λύσεις εντός Ευρώπης.
Ρίσκο, μεγάλο, να μην ‘σέβεσαι’ την θεωρία, πριν προχωράς στην πράξη…