Η δολοφονία του Ιρανού επιστήμονα βάζει φωτιά στη Μέση Ανατολή και διαταράσσει εκ νέου τις παγκόσμιες ισορροπίες
Δεν αποκλείουν ότι το Ιράν είναι ικανό να αντισταθεί σε επίθεση ΗΠΑ, Ισραήλ, Σαουδικής Αραβίας! Τουρκία και Αίγυπτος θα μπουν στον πειρασμό για την ανάπτυξη δικών τους προγραμμάτων;
Ο «ιός Stuxnet» ήταν ένας ιδιαίτερα εξελιγμένος, κακόβουλος ιός υπολογιστή, που δημιουργήθηκε το 2008 με τη συνεργασία των ΗΠΑ – Ισραήλ, CIA και Mossad, καθώς και με τη σύμπραξη της NSA, με στόχο να εμποδίσουν το Ιράν να αναπτύξει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο ιός χτύπησε το πρόγραμμα, με αποτέλεσμα να διακοπεί το 2010 η παραγωγή στις εγκαταστάσεις του Μπουσέρ. Ηταν η εποχή της κορύφωσης των αμερικανικών και ισραηλινών προσπαθειών για την υπονόμευση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, προσπάθειες που περιλάμβαναν πρακτικές κυβερνοπολέμου, σκληρές κυρώσεις, αλλά και δολοφονίες. Από τότε μέχρι σήμερα άλλαξαν πολλά -και άλλα έμειναν ακριβώς ίδια-, όμως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν παραμένει μια πυριτιδαποθήκη έτοιμη να εκραγεί.
Αυτή τη φορά αφορμή στάθηκε η δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέχ, του Ιρανού πυρηνικού επιστήμονα που θεωρείτο από τις ισραηλινές και αμερικανικές υπηρεσίες ως κάποιος που έπαιζε κεντρικό ρόλο στην τρέχουσα φάση του ιρανικού προγράμματος. Ο Φαχριζαντέχ βρισκόταν στο στόχαστρο ήδη από το 2018. Ηταν η χρονιά που ο Ντόναλντ Τραμπ θέλησε να αποσυρθεί από το κοινό σχέδιο δράσης για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης (JCPOA), απόφαση που οδήγησε σε αύξηση του επιπέδου σύγκρουσης μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ στη Συρία, αλλά και στην «τιμωρία» ευρωπαϊκών εταιριών.
Το 2015 η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Ιράν είχε κάνει προσπάθειες για την κατασκευή πυρηνικού όπλου, κυρίως μέχρι το 2003, και ότι αυτές έπειτα από εκείνο το χρονικό σημείο ήταν πιο περιορισμένες. Την ίδια στιγμή ήταν σε εξέλιξη και μια πολιτική διαδικασία διαπραγμάτευσης, που περιελάμβανε το Ιράν, τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία) και τη Γερμανία. Η κατάληξη των διαπραγματεύσεων αυτών ήταν η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ή «Κοινό συνολικό σχέδιο δράσης» (Joint Comprehensive Plan of Action – JCPOA), όπως ήταν η επίσημη ονομασία του. Το Ιράν δεσμευόταν να απαλλαγεί από το απόθεμά του σε ουράνιο μέσου εμπλουτισμού και να περιορίσει ριζικά το απόθεμα σε ουράνιο χαμηλού εμπλουτισμού, όπως και να περιορίσει ριζικά τους φυγοκεντρητές που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό.
Η συμφωνία ήταν ουσιαστικά ένας «έντιμος» συμβιβασμός, που επέτρεπε στις ΗΠΑ να λένε ότι περιορίζουν ριζικά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, με την Τεχεράνη να αποφεύγει τις κυρώσεις, που ήταν και το κύριο μέλημα των Ευρωπαίων. Η έλευση Τραμπ στην εξουσία, αλλά και σκληροπυρηνικών «γερακιών» στην ομάδα των συμβούλων εθνικής ασφάλειας άλλαξε την κατάσταση. Τον Μάιο του 2018 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την αποχώρηση από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα και τη μονομερή επιβολή κυρώσεων στο Ιράν και σε χώρες που είχαν συναλλαγές μαζί του. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 το Ιράν φάνηκε να συνεχίζει να τηρεί τις βασικές πλευρές της συμφωνίας. Ομως η δολοφονία στη Βαγδάτη από τις αμερικανικές δυνάμεις του στρατηγού των «Φρουρών της Επανάστασης» Κασέμ Σολεϊμανί οδήγησε σε άλλους δρόμους. Η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι δεν δεσμεύεται ως προς τους ποσοτικούς περιορισμούς που είχαν περιληφθεί στη συμφωνία, αλλά θα συνεχίζει να συνεργάζεται με τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας.
Το ενδιαφέρον είναι πως κανείς δεν αποκλείει ότι το Ιράν είναι ικανό να αντισταθεί στην επίθεση ΗΠΑ – Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας. Το αμερικανικό Πεντάγωνο αναγνώρισε στο παρελθόν ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι πολύ μεγάλο και προηγμένο για να καταστραφεί, μπορεί μόνο να επιβραδυνθεί. Αυτό σημαίνει ότι το Ιράν θα συνεχίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα, το οποίο τώρα θα έχει σαφώς στρατιωτικό σκοπό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τον κύριο ανταγωνιστή στην περιοχή, τη Σαουδική Αραβία, να επιδιώξει το δικό του πρόγραμμα πυρηνικών όπλων. Και ίσως χώρες όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος θα μπουν στον πειρασμό να τις μιμηθούν. Θα είχαμε, λοιπόν, μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στην πιο επιρρεπή στις συγκρούσεις περιοχή του κόσμου, την περαιτέρω αποσταθεροποίησή της και την εξάλειψη του καθεστώτος μη διάδοσης πυρηνικών όπλων.
Σαν επισφράγιση σε όλα αυτά, το ιρανικό Κοινοβούλιο ζήτησε από την κυβέρνηση να θέσει τέλος στις επιθεωρήσεις του πυρηνικού του προγράμματος από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), καθώς και να «παράγει και να αποθηκεύει τουλάχιστον 120 κιλά ετησίως ουρανίου, εμπλουτισμένου σε ποσοστό 20% με ισότοπο 235, για τις ειρηνικές ανάγκες της εθνικής βιομηχανίας».
Μπάιντεν: Επιστροφή στη συμφωνία, αλλά υπό όρους!
Ετοιμος να επιστρέψουν οι ΗΠΑ στη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δήλωσε στους «New York Times» o νεοεκλεγείς πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος δήλωσε ότι μοναδική προϋπόθεση είναι να συμμορφωθεί πλήρως η Τεχεράνη με τους όρους της. Σύμφωνα με τον Τζο Μπάιντεν, αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αυτό θα στρώσει τον δρόμο για να κάνουν το ίδιο Τουρκία και Σαουδική Αραβία, αυξάνοντας τον πυρηνικό κίνδυνο για τον κόσμο γενικά και τη Μέση Ανατολή ειδικά. Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε στην αμερικανική εφημερίδα ότι «γίνεται πολύς λόγος για πυραύλους υψηλής ακρίβειας και άλλα τέτοια πράγματα που αποσταθεροποιούν την περιοχή της Μέσης Ανατολής», ωστόσο το ζήτημα είναι ότι «για να έχουμε σταθερότητα πρέπει να δούμε τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα» του Ιράν. «Αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνική βόμβα θα αυξήσει την πίεση στη Σαουδική Αραβία, στην Τουρκία, στην Αίγυπτο και άλλους να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Και αυτό ακριβώς είναι που δεν θέλουμε: να αποκτήσει αυτή η γωνιά του κόσμου πυρηνικά» πρόσθεσε. «Σε συζήτηση και μελέτη με τους συμμάχους και εταίρους μας», πρόσθεσε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ, «θα καλέσουμε σε διαπραγματεύσεις για την επιμήκυνση και αυστηροποίηση του ιρανικού προγράμματος, ενώ θα συζητήσουμε και το πυραυλικό του πρόγραμμα. Πάντα μπορούμε να προσφύγουμε στις κυρώσεις, αν χρειαστεί, και το Ιράν το γνωρίζει αυτό». Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις