Γεράκια και Άνθρωπος

Τα γεράκια (Ιερακίδες – Falconidae) είναι ημερόβια αρπακτικά πουλιά.

Τα περισσότερα έχουν μυτερές φτερούγες και σχετικά μακριά ουρά. Γενικά είναι μικρόσωμα αρπακτικά που κινούνται με μεγάλη ευελιξία στον αέρα. Το κεφάλι τους είναι σχετκά μκρό, με κοντό λαιμό. Έχουν όμως μεγάλα μάτια που γύρω τους υπάρχει συνήθως γυμνό δέρμα.
Πόσα είδη υπάρχουν;
Υπάρχουν 57-61 είδη γερακοειδών στον κόσμο. Ο Μικρογέρακας Microhierax spp. μπορεί να ζυγίζει μόλις 35 γραμμάρια ενώ ο Ασπρογέρακας (Falco rusticolus) μπορεί να ξεπερνά το 1,5 κιλό.
Στην Ελλάδα έχουν παρατηρηθεί εννέα (9) είδη από τα οποία τα έξι (6) φωλιάζουν (Falco naumanni, Falco tinnunculus, Falco subbuteo, Falco eleonorae, Falco biarmicus, Falco peregrinus).
Γεράκια και Άνθρωπος
Την περίοδο 2400-2500 π.Χ. τα γεράκια έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην Αιγυπτιακή θρησκεία και μυθολογία. Ο Θεός των ουρανών Ώρος πήρε τη μορφή γερακιού. Διάφορες θεότητες επίσης είχαν τη μορφή γερακιού. Ταριχευμένα γεράκια προσφέρονταν σε βωμούς. Σε ένα ιερό (1000-2000 π.Χ.) κοντά στην Σακάρα της Αίγυπτου, είχαν αφιερωθεί χιλιάδες βαλσαμωμένα γεράκια.
Ο Καφεγέρακας (Falco berigora) παρουσιάζεται σε σημαντική θέση στη ζωή των Αυστραλιανών Αβορίγινων, ιδιαίτερα σε θρύλους που σχετίζονται με τη φωτιά. Το είδος συχνά ακολουθεί τς πυρκαγιές για να πιάσει τα κατατρεγμένα έντομα!
Το 1741 (2η Αποστολή στην Καμτσάτκα του Βερίγγειου- Vitus Bering) καταγράφηκε η συμβολική χρήση των γερακιών στη ζωή των ιθαγενών Aleut που κρεμούσαν φτερούγες γερακιού σε κοντάρια για ιεροτελεστίες.
Η πιο γνωστή και διαδεδομένη μέχρι και τις μέρες μας σχέση του ανθρώπου με τα γεράκια είναι η «ιερακοθηρία». Μεγάλα γεράκια (ιδιαίτερα Πετρίτες, Χρυσογέρακες, Κυνηγογέρακες και Ασπρογέρακες) εκπαιδευμένα από τον άνθρωπο κυνηγούν και επιστρέφουν στον εκπαιδευτή τους. Δραστηριότητα διαδεδομένη πιθανότατα ήδη από το 2000 π.Χ. σε Περσία, Αραβία, Ινδία και Κίνα.
Η πρώτη πάντως τεκμηριωμένη καταγραφή βασίζεται σε εικόνες από τη Μέση Ανατολή του 720 π.Χ. περίπου. Είναι επίσης γνωστό ότι ήταν διαδεδομένη στην Κίνα το 650 π.Χ. και σε μεγάλο μέρος της Απω Ανατολής το 300-700 μ.Χ. Ιδιαίτερα διαδεδομένη ήταν επίσης (σαν «βασιλικό σπορ) μεταξύ Ευρωπαίων και Ασιατών την περίοδο 500-1600 μ.Χ. Ο Τζένγκις Χαν (12ος αιώνας) και η βρετανική βασιλική αυλή (16ος και αρχές 17ου αιώνα) επιδίδονταν ιδιαίτερα στην ιερακοθηρία (εποχή που στη Βρετανία τα γεράκια πρέπει να έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή αφού ακόμη και καλόγριες πήγαιναν στα παρεκκλήσια με τα γεράκια τους!).
Ίσως στις μέρες μας όμως να είναι πιο δημοφιλής από κάθε άλλη εποχή (10.000-20.000) ιερακοθήρες) που, για να μην απειλούνται οι φυσικοί πληθυσμοί των πουλιών, εκπαιδεύουν γεράκια γεννημένα στην αιχμαλωσία. Λίγα είδη πάντως θεωρούνται κατάλληλα για ιερακοθηρία. Ο Μαυροπετρίτης για παράδειγμα θεωρείται τελείως ακατάλληλος.
Πηγή κειμένου: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
dasarxeio