Η απώλεια ενός αγαπημένου είναι φυσικά εξαιρετικά τραυματική. Τόσο πολύ που μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής. Μία πρόσφατη μελέτη εξετάζει έρευνες δεκαετιών για το πένθος και τις επιδράσεις του στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Για χρόνια, οι ερευνητές και οι φροντιστές έχουν παρατηρήσει ότι όταν κάποιος χάνει το/τη σύντροφό του, ο κίνδυνος θνησιμότητας αυξάνεται σημαντικά. Παλαιότερα, θα αναφερόμαστε σε αυτό ως θάνατο από πληγωμένη καρδιά. Το φαινόμενο βρίσκεται υπό διερεύνηση για δεκαετίες. Για παράδειγμα, ερευνητές το 1987 χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη Φινλανδία αποκάλυπταν ότι η θνησιμότητα κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας (μετά το χαμό του/της συζύγου) διπλασιαζόταν σε σύγκριση με τα αναμενόμενα ποσοστά.
Μια άλλη έρευνα, που δημοσιεύτηκε το 1995, συμπέρανε ότι μετά το θάνατο ενός συζύγου, η θνησιμότητα αυξανόταν σημαντικά τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες. Η αύξηση αυτή ήταν εντονότερη 7-12 μήνες μετά το χαμό. Αν και οι επιστήμονες έχουν συλλέξει μια μεγάλη ποσότητα δεδομένων που αναγνωρίζει αυτή την επίδραση, υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες για το βιολογικό μηχανισμό που κρύβεται πίσω από αυτή.
Πένθος και ανοσοποιητικό σύστημα
Τώρα, μια μεγάλη μελέτη προσπαθεί να συνδέσει όλα αυτά τα ευρήματα για να δημιουργήσει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα αυτού του φαινομένου. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές ενδιαφέρονταν να μάθουν πως ο χαμός και το πένθος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο θνησιμότητας.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα εξέδωσαν πρόσφατα το άρθρο τους στο επιστημονικό περιοδικό Psychosomatic Medicine. Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια συστηματική αναθεώρηση των ερευνών από το 1977 μέχρι σήμερα. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 άρχισαν οι επιστήμονες να ερευνούν το ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στον αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας μετά το πένθος.
Μια νέα αναθεώρηση των δεδομένων
Η Lindsey Knowles, μία εκ των ερευνητών, εξηγεί ότι ήθελε να δημιουργήσει ένα αρχείο όπου θα περιλαμβάνονται όλα τα δημοσιευμένα δεδομένα σχετικά με τη σχέση ανάμεσα στο πένθος και την ανοσοποιητική λειτουργία – για να εγκαθιδρύσει μια βάση γνώσεων και να βοηθήσει προς τη σωστή κατεύθυνση για μελλοντικές έρευνες.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι άνθρωποι που πενθούν έχουμε αυξημένα επίπεδα φλεγμονών, ελαττωματική έκφραση κυτταρικών γονιδίων και μειωμένες αποκρίσεις αντισωμάτων σε ανοσοποιητικές προκλήσεις.
Αυτές οι αλλαγές είναι πολύ σημαντικές όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε γιατί οι άνθρωποι που πενθούν έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου• για παράδειγμα, οι επιστήμονες ήδη γνωρίζουν ότι οι χρόνιες φλεγμονές παίζουν έναν ρόλο σε μια πληθώρα παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, των καρδιοπαθειών και του διαβήτη.
Οι συγγραφείς επίσης συμπεραίνουν ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στις ψυχολογικές επιδράσεις του χαμού ενός αγαπημένου – όπως το πένθος και η κατάθλιψη – και το πόσο σοβαρά το πένθος επιδρά στη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Για παράδειγμα, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε το 1994, βρήκε ότι οι άνθρωποι που πενθούσαν δεν παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές στο προφίλ του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Όμως, όσοι συμπλήρωναν τα διαγνωστικά κριτήρια της κατάθλιψης είχαν διαταραγμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Αυτό το είδος έρευνας μας είναι πολύτιμο• υπάρχει ακόμα πολύ μυστήριο γύρω από αυτό το θέμα, οπότε κάθε νέα προοπτική είναι ζωτικής σημασίας. Οι ερευνητές γνωρίζουν ότι το πένθος αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, οπότε η κατανόηση της σχέσης σε ψυχολογική βάση θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς στο μέλλον.