Εθνικοί ευεργέτες: Γρηγόριος Μαρασλής

Πάμπλουτος Ελληνορώσος γαιοκτήμονας, πολιτικός και εθνικός ευεργέτης. Ο Γρηγόριος Μαρασλής (Γκριγκόρι Γκριγκόριεβιτς Μαραζλί στα ρωσικά) γεννήθηκε στις 25 Ιουλίου 1831 στην Οδησσό της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (νυν Ουκρανίας) και ήταν γιος του μεγαλεμπόρου Γρηγορίου Μαρασλή (1780-1851), εκ των πρώτων οικιστών της Οδησσού, και της Ζωής Θεοδωρίδη (1793-1869).

Η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από το Μαράς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (σημερινά Μαράσια Έβρου), εξ ου και το επώνυμο Μαρασλής.
Σπούδασε στο Λύκειο Ρισελιέ της Οδησσού και στη συνέχεια στο Παρίσι. Μετά την επάνοδό του στην Οδησσό διορίστηκε ανώτερος δημόσιος υπάλληλος με τον τίτλο του αυτοκρατορικού μυστικοσυμβούλου και από το 1878 χρημάτισε επί 16 χρόνια δήμαρχος Οδησσού. Ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα και με το πολυποίκιλο έργο του κατέστησε την πόλη μία από τις ομορφότερες της Ευρώπης. Ο ηλεκτροφωτισμός, το τραμ, το δημοτικό μικροβιολογικό εργαστήριο, η δημοτική βιβλιοθήκη, το μουσείο καλών τεχνών, ο βοτανικός κήπος, τα δημοτικά εκπαιδευτήρια, το πτωχοκομείο, το γηροκομείο, τα μηχανικά πλυντήρια, το εστιατόριο των ορφανών παιδιών, το δημοτικό «άσυλο ύπνου» είναι μερικά από τα έργα που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια της δημαρχίας του, συχνά με δικά του έξοδα από την αμύθητη περιουσία του.
Ισόβιος πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Οδησσού, την προίκισε με γηροκομείο και με πολλές χρηματικές δωρεές για την κάλυψη των αναγκών της. Με δικές του δαπάνες ίδρυσε εκπαιδευτήρια στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα, τη Φιλιππούπολη (σημερινό Πλόβντιβ Βουλγαρίας), στην Κέρκυρα, τη Θεσσαλονίκη και αλλού, συμβάλλοντας πολύ στην πνευματική και εκπαιδευτική ανάπτυξη ιδιαίτερα του υπόδουλου Ελληνισμού.
Με την προ­τροπή τού διευθυντή της Ελληνικής Σχολής Οδησσού, Λύσανδρου Χατζηκώνστα, συστήθηκε στην Αθήνα εκδοτικός οργανισμός «Βιβλιοθήκη Μαρασλή», ο οποίος προέβη στην έκδοση σπουδαίων πρωτοτύπων ή μεταφρασμένων επιστημονικών, φιλολογι­κών και ιστορικών έργων, που συνέβα­λαν σημαντικά στην ώθηση της πνευ­ματικής κίνησης, του στοχασμού και της διδασκαλίας.
Με δική του δωρεά χτίστηκε και εξοπλίστηκε τριώροφο κτίριο για να στεγάσει από το 1905 το Διδασκαλείο Αθηνών και μετέπειτα την Παιδαγωγική Ακαδημία για τη μόρφωση των δασκάλων. Είναι το γνωστό «Μαράσλειο», που βρίσκεται πίσω από το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και σήμερα στεγάζει τα πειραματικά δημοτικά σχολεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και δύο Γυμνάσια.
Το 1903 δώρισε το ποσό των 250.000 χρυσών δραχμών, με σκοπό την ίδρυση στην Αθήνα της «Εμπορικής Ακαδημίας αναλόγου προς τας εν τη αλλοδαπή λειτουργούσας Εμπορικάς Ακαδημίας». Η σχολή (το σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην ΑΣΟΕΕ) επρόκειτο να εγκατασταθεί σε κτίριο που κατασκευάστηκε επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα. Όμως, η επελθούσα Μικρασιατική Καταστροφή και συρροή χιλιάδων προσφύγων στην πρωτεύουσα, δημιούργησε την ανάγκη ενός επιπλέον νοσηλευτικού ιδρύματος. Έτσι, στο κτίριο λειτούργησε το Προσφυγικό Νοσοκομείο, το σημερινό «Ιπποκράτειο».
Για την πολυσχιδή δημόσια και κοινωνική του δραστηριότητα, τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του ως δημάρχου (1878-95), όσο και μεταγενέστερα, τιμήθηκε με τις ανώτερες διακρίσεις της Ρωσίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της Τουρκίας, του Βασιλείου του Σιάμ (σημερινής Ταϊλάνδης) κ.α.
Ο Γρηγόριος Μαρασλής πέθανε την 1η Μαΐου 1907 στην έπαυλή του στην Οδησσό. Ο θρύλος λέει ότι έπαθε καρδιακή ανακοπή, κατά τη διάρκεια ενός γεύματος κι έπεσε με τα μούτρα μέσα σ’ ένα πιάτο με μαύρο χαβιάρι.
Μετά το θάνατό του και την εκδήλω­ση της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 στη Ρωσία, η χήρα του Μαρία κατέ­φυγε στην Αθήνα πάμπτωχη και κατόπιν ενεργειών του καθηγητή της ΑΣΟΕΕ Γεωργίου Χαριτάκη της χορηγήθηκε τιμητική σύνταξη μέχρι το θάνατό της το 1935.
sansimera