Τα αποκαλεί βεβαίως “μάρμαρα”, αλλά και μόνο το ότι παρενέβη είναι θετικό. Γλυπτά του Παρθενώνα, κυριε Θεοδωρακη την επόμενη φορά.
Αγαπητέ Φλοριάν Σμιντ Γκαμπέιν,
Η πρότασή σας – μέσω του έγκυρου The Guardian – να μοιραστούμε, Βρετανοί και Έλληνες, τα μάρμαρα του Παρθενώνα με ξάφνιασε και θα μου επιτρέψετε να σας δώσω μια απάντηση.
Τα μάρμαρα του Παρθενώνα δεν είναι χαμένα βιβλία μιας σπουδαίας βιβλιοθήκης, δεν είναι σπάνια αγγεία μιας ανασκαφής, δεν είναι νομίσματα μιας ανεκτίμητης συλλογής, είναι μάρμαρα αποσπασμένα με βιαιότητα από ένα μνημείο που στέκει ακόμη όρθιο σε μια γωνιά της Ευρώπης.
Για πολλούς – και μάλλον σωστά – είναι ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός θησαυρός του κόσμου.
Δεν θα σας πω την ιστορία. Προφανώς την ξέρετε. Και είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Λόρδος Έλγιν δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας αρχαιοκάπηλος. Με ένα χαρτί ενός καϊμακάμη, ενός δηλαδή αξιωματούχου της οθωμανικής αυτοκρατορίας, έκλεψε ένα μεγάλο τμήμα της Ζωφόρου του Παρθενώνα. Δεν πήρε – γιατί δεν μπορούσε να πάρει – ούτε καν την άδεια του Σουλτάνου που σύμφωνα με τους νόμους της εποχής θα ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να επιτρέψει κάτι τέτοιο.
220 χρόνια από τότε το μνημείο όμως υπάρχει.
Και δέκα χρόνια τώρα δίπλα του στέκει ένα από τα πιο σύγχρονα μουσεία του κόσμου.
Είναι θέμα λοιπόν Δικαιοσύνης και Πολιτισμού τα 18 αγάλματα από τα δύο αετώματα, οι 15 μετόπες, τα 75 μέτρα της ζωφόρου να επιστρέψουν στον τόπο τους. Δεν είναι μεμονωμένα γλυπτά από αυτά που περιπλανιόνται στα μουσεία του κόσμου.
Προφανώς αντιλαμβάνομαι ότι η πρότασή σας να μοιραστούμε τα μάρμαρα, είναι – για τα βρετανικά δεδομένα – μια τολμηρή πρόταση. Πόσο μάλλον όταν ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Χάρτβιχ Φίσερ προσπαθεί με κάθε τρόπο να κλείσει εντελώς αυτή την συζήτηση.
Αλλά για σκεφθείτε πως θα ήταν ο κόσμος μας αν δικαιώναμε τους… Έλγιν.
Σκεφθείτε πως θα ήταν η Καπέλα Σιξτίνα αν κάποιος κάποτε αποσπούσε τις μισές από τις 300 ζωγραφιές του Μιχαήλ Άγγελου.
Ή έπαιρνε τέσσερα μέτρα από τα οκτώ της Γκουερνίκα του Πικάσο. Ή την κορυφή από την πυραμίδα του Χέοπα.
Ναι, είναι εφιαλτικό, σταματήστε λοιπόν να το σκέπτεσθε και κάντε ολόκληρο το βήμα. Υποστηρίξτε την επιστροφή των μαρμάρων. Υπερασπιστείτε την Λογική, την Δικαιοσύνη και τον Πολιτισμό.
ΥΓ. Η ελληνική εκδοχή της επιστολής που έστειλα στον Φλοριάν Σμιντ Γκαμπέιν