Φρίντγιοφ Νάνσεν -Ένας Νορβηγός ήρωας, πως βοήθησε τους εκπατρισμένους Έλληνες της Μικρασιατικής Καταστροφής

Ο Φρίντγιοφ Νάνσεν (Fridtjof Nansen, 1861 – 13 Μαΐου 1930) ήταν Νορβηγός εξερευνητής, επιστήμονας και διπλωμάτης.

Φωτογραφία από: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Σπούδασε ζωολογία στη Χριστιανία και εργάστηκε ως επιμελητής στο Μουσείο του Μπέργκεν, όπου ασχολήθηκε με την έρευνα του κεντρικού νευρικού συστήματος των κατώτερων θαλάσσιων ζώων. Τα αποτελέσματα των ερευνών του συνέβαλαν στη διατύπωση των μοντέρνων θεωριών στη νευρολογία.
Το 1895, στα πλαίσια μιας αποστολής στον Βόρειο Πόλο μαζί με έναν σύντροφό του, κατάφερε να φθάσει σε γεωγραφικό πλάτος 86°14΄, το βορειότερο σημείο στο οποίο μέχρι τότε είχε καταφέρει να φθάσει άνθρωπος. Τρία χρόνια νωρίτερα είχε διασχίσει, μαζί με 5 συντρόφους του, χρησιμοποιώντας σκι και έλκηθρα, το νότιο τμήμα της Γροιλανδίας, από το Umivik στο Gotthab.
Διετέλεσε πρεσβευτής της Νορβηγίας στο Λονδίνο, τη διετία 1906-1908.
Υπήρξε ο πρώτος Ύπατος Αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών για τους Πρόσφυγες. Το 1922 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για την προσφορά του στους πρόσφυγες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον θάνατό του, η Κοινωνία των Εθνών ίδρυσε το Διεθνές Γραφείο Νάνσεν για τη στήριξη των προσφύγων. Για την προσφορά του στο προσφυγικό ζήτημα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή έχει τιμηθεί με μία οδό στον Υμηττό και με προτομή στην Αθήνα.
Ο σωτήρας των εκπατρισμέ​νων Ελλήνων την Μικρασιατι​κής Καταστροφή​ς
Ο Νορβηγός ειρηνιστής και νομπελίστας Frintgiof Nansen, είναι ο άνθρωπος που βοήθησε όσο κανείς άλλος τους περισσότερους από 1.000.000 εξαθλιωμένους Έλληνες πρόσφυγες, που γλίτωσαν από τις τουρκικές εκκαθαρίσεις στη Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και τον Πόντο την περίοδο 1922 -1924.
Όταν μάλιστα το 1922 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το ανθρωπιστικό του έργο, προσέφερε ολόκληρο το ποσό για την ανακούφιση των προσφύγων, σε μια περίοδο που αναζητούσε εναγωνίως πόρους για την επιβίωση και αποκατάστασή τους.
Ο Φρίντγιοφ Νάνσεν, ο “άγνωστός” μας ευεργέτης, γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου πριν από 151 χρόνια στη Νορβηγία. Συνέβαλε στη θεμελίωση της Κοινωνίας των Εθνών και ήταν ο πρώτος Ύπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες.

Βοήθησε 2εκ. ψυχές
Η πρώτη του αποστολή ως διεθνούς δημόσιου λειτουργού του ανατέθηκε το 1920: αφορούσε τους “ξεχασμένους” αιχμαλώτους πολέμου, φυλακισμένους πολίτες και εκτοπισμένους του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου που κρατούνταν ακόμη σε Ρωσία, Σιβηρία και Κεντρική Ευρώπη. Κατάφερε τον επαναπατρισμό περισσότερων από 450.000 ανθρώπων από 26 εθνικότητες και στη συνέχεια ανέλαβε να βοηθήσει πάνω από 1.5 εκατομμύριο Ρώσους, απάτριδες φυγάδες από την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Ο τρόπος που επινόησε ήταν το Διαβατήριο Νάνσεν, το οποίο αναγνωρίστηκε από 52 χώρες και έδωσε σε πολλούς Ρώσους πρόσφυγες που αδυνατούσαν να πάρουν κανονικό διαβατήριο τη δυνατότητα εγκατάστασης στη Δύση.
Ανάμεσα σε αυτούς που επωφελήθηκαν ήταν και διακεκριμένοι δημιουργοί, όπως ο ζωγράφος Μαρκ Σαγκάλ, η χορεύτρια Άννα Πάβλοβα και οι συνθέτες Σεργκέι Ραχμάνινοφ και Ιγκόρ Στραβίνσκι.
Απάλυνε το δράμα της περιόδου 1922-24
Κορυφαία όλων όμως ήταν η καίρια συμβολή του στο δράμα των ξεριζωμένων Ελλήνων που κατέφτασαν σε μια ηττημένη Ελλάδα.
Με ελάχιστους πόρους κατάφερε να οργανώσει παραρτήματα κατά των επιδημιών σε Κωνσταντινούπολη και Ελλάδα για την καταπολέμηση των μεταδοτικών ασθενειών, κυρίως τύφου και χολέρας που μάστιζαν τους εξασθενημένους πρόσφυγες, δημιούργησε σταθμούς απολύμανσης για τη θεραπεία τους πριν από την είσοδό τους στην Ελλάδα, στήριξε με τρόφιμα και ρουχισμό όσους κατάφεραν να αποδράσουν από τα στρατόπεδα της Πόλης και έδωσε μάχες σε πολιτικό επίπεδο μαζί με τον Ελευθέριο Βενιζέλο για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου και των αμάχων από τα στρατόπεδα εργασίας των νεότουρκων, που δεν ήταν τίποτα άλλο από στρατόπεδα εξόντωσης: οι κρατούμενοι εκεί δεν επιβίωναν πάνω από 10 μήνες.
Ανάμεσα στα επιτεύγματά του ήταν η ίδρυση και χρηματοδότηση μιας πρότυπης αγροτικής σύμπραξης από πολλά χωριά στη Δυτική Θράκη για 15.000 πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, ώστε να καταφέρουν οι πρόσφυγες να αυτοσυντηρηθούν καλλιεργώντας εγκαταλελειμμένες αγροτικές εκτάσεις.
Καταλυτικός ήταν ο ρόλος του και στο διακανονισμό του προσφυγικού, με την εφαρμογή της Σύμβασης Ανταλλαγής Ελληνικών και Τουρκικών Πληθυσμών, στη θεμελίωση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων που επέβλεπε την κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας να συνδράμει την Ελλάδα στην αντιμετώπιση αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης που ξεπερνούσε τις δυνάμεις της.
Εξέχουσα φυσιογνωμία στην εποχή του, ο Νάνσεν έγινε το 1888 ο πρώτος άνθρωπος που διέσχισε τη Γριλανδία με σκι σε τρεις μήνες.
Όμως δεν ήταν αρκτικός εξερευνητής αλλά και λαμπρός επιστήμονας: θεωρείται συνιδρυτής της σύγχρονης θεωρίας για το κεντρικό νευρικό σύστημα ή νευρολογίας, αποκαλείται “πατέρας” της ωκεανολογίας λόγω της συνεισφοράς του σ’ αυτήν την επιστήμη ενώ μια από τις πολλές διακρίσεις του ήταν το μετάλλιο του ιδρυτή της Βρετανικής Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας.
Ιωάννα Σωτήρχου
Τέσσα
wikipedia, i-diadromi