Eurovision: Ένα πάρτι με πολιτικές προεκτάσεις

Το πρωί παραλία, το βράδυ κλάμπινγκ- κάπως έτσι φαντάζονταν οι διοργανωτές τον φετινό διαγωνισμό της Eurovision στο Ισραήλ. Ωστόσο, εντείνονται οι πολιτικές αντιδράσεις, εντός αλλά και εκτός της χώρας.

Η Ιρίτ Σαλέβ ετοιμάζεται για μία ακόμη εμφάνιση με το συγκρότημά της, τους Eurofalsh, στον ισραηλινό τηλεοπτικό δίκτυο Reshet 13. Θα τραγουδήσει τη μεγάλη επιτυχία του Ιζχάρ Κοέν “Ολέ ολέ”. Για την ακρίβεια θα την ερμηνεύσει σε πλέιμπακ, ενώ μαζί της θα τραγουδούν οι καλεσμένοι της δημοφιλούς εκπομπής Potchim Shishi. Ποιός είναι όμως ο Ιζχάρ Κοέν;
Στο Ισραήλ η ερώτηση είναι περιττή. Ο Κοέν ήταν ο πρώτος Ισραηλινός που, το 1978, κέρδισε τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Ακολούθησαν κι άλλες πρωτιές, η πιο πρόσφατη ήταν για τη Νέτα Μπαρζιλάι το 2018. Κι έτσι το Ισραήλ, ως νικήτρια χώρα του περσινού διαγωνισμού, καλείται να διοργανώσει φέτος τη Eurovision. “Για μας, η διοργάνωση στο Τελ Αβίβ είναι ένα όνειρο που βγαίνει αληθινό, αισθάνομαι ότι απολαμβάνουμε επιτέλους τους καρπούς των κόπων μας”, λέει η Ιρίτ Σαλέβ, που ερμηνεύει αποκλειστικά παλιές επιτυχίες της Eurovision.
Αρχικά οι Ισραηλινοί είχαν προγραμματίσει τη διοργάνωση στην Ιερουσαλήμ, όπως συνέβη το 1979 μετά τη νίκη του Ιζχάρ Κοέν. Αλλά οι υπερορθόδοξοι Εβραίοι της χώρας ξεσηκώθηκαν, καθώς ο τελικός της Eurovision γίνεται πάντα Σάββατο, δηλαδή την παραδοσιακή ημέρα ανάπαυσης σύμφωνα με την ιουδαϊκή θρησκεία. Ακολούθησαν διαβουλεύσεις, η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) αρνήθηκε να αναβάλει τον τελικό για άλλη μέρα και τελικά η ισραηλινή κυβέρνηση αναγκάστηκε να μεταφέρει τον διαγωνισμό στο Τελ Αβίβ. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα φιλελεύθερη πόλη, γνωστή για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και την έντονη νυχτερινή ζωή της.
Την ημέρα του τελικού, το Σάββατο 18 Μαίου, ναυλωμένα λεωφορεία θα μεταφέρουν τους ενδιαφερόμενους από την Ιερουσαλήμ στο Τελ Αβίβ, όπου θα γίνονται συνεχώς πρόβες για τη μεγάλη βραδιά. Για το υπερορθόδοξο κόμμα “Ενωμένη Ιουδαϊκή Τορά” όλα αυτά αποτελούν όχι μόνο αφορμή για κριτική, αλλά και επαρκή λόγο αποχώρησης από τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης υπό τον πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου.
Πύραυλοι εναντίον …Eurovision;
Ωστόσο, αυτό είναι το μικρότερο πρόβλημα των διοργανωτών. Πολύ πιο ανησυχητικό ήταν το ξέσπασμα βίας, προ ημερών, με εκατέρωθεν νεκρούς ανάμεσα στον ισραηλινό στρατό και την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς. Περισσότεροι από 700 πύραυλοι εκτοξεύθηκαν από τη Λωρίδα της Γάζας με στόχο τις πόλεις Ασκελόν και Ασντότ, μόλις μισή ώρα με το αυτοκίνητο από το Τελ Αβίβ. Από την πλευρά τους οι Ισραηλινοί εξαπέλυσαν αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους, σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, τουλάχιστον 25 άνθρωποι.
H οργάνωση Ισλαμική Τζιχάντ, που δραστηριοποιείται στη Γάζα, απειλεί με νέες επιθέσεις τις μέρες της Eurovision. Ωστόσο, ο κόσμος στο Τελ Αβίβ φαίνεται αρκετά χαλαρός. “Οι Παλαιστίνιοι χρειάζονται τους Ευρωπαίους, δεν θα τολμήσουν να χτυπήσουν τις μέρες του διαγωνισμού”, λέει ένας κάτοικος της πόλης. “Το Τελ Αβίβ είναι ασφαλής πόλη, μη φοβάστε να γιορτάσετε μαζί μας”, συμπληρώνει άλλος.
Τί πιστεύει η τραγουδίστρια και φανατική οπαδός της Eurovision Ιρίτ Σαλέβ; “Αυτός ο διαγωνισμός είχε ξεκινήσει πριν από 60 χρόνια ως μία προσπάθεια να έρθουν πιο κοντά όλες οι χώρες της Ευρώπης” λέει. “Σήμερα οι περισσότεροι τον βλέπουν ως κάτι επιφανειακό, αλλά κατά τη γνώμη μου δεν είναι. Γιατί ακόμη και σήμερα αισθάνεσαι το αυθεντικό πνεύμα του: στον μικρόκοσμο της Eurovision δεν υπάρχουν διακρίσεις με βάση τη θρησκεία, το φύλο, την καταγωγή σου, η μουσική και η εύθυμη ατμόσφαιρα μας ενώνουν”.
Εντελώς διαφορετική άποψη εκφράζει η Τάνια Ρούμπινσταϊν από την ΜΚΟ “Συνασπισμός Γυναικών για την Ειρήνη”, η οποία μάλιστα συμμετέχει σε κινητοποιήσεις κατά της Eurovision, ακόμη και τη βραδιά του τελικού. “Αυτός ο διαγωνισμός δεν τους ενώνει όλους”, υποστηρίζει η ίδια. “Ο Παλαιστίνιος από τη Δυτική Όχθη χρειάζεται άδεια του ισραηλινού στρατού για να έρθει εδώ και μάλλον δεν πρόκειται να του τη δώσουν. Όσο για τη Γάζα, εκεί δεν δίνουν σχεδόν ποτέ άδεια…”
Δεν πρόκειται για μεμονωμένη άποψη. Εδώ και πολλούς μήνες ένα ολόκληρο κίνημα με την επωνυμία “Boycott, Divestment, Sanctions” (Mποϊκοτάζ, Αποδόμηση, Κυρώσεις, BDS) καλεί τις χώρες και τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στον διαγωνισμό της Eurovision να ακυρώσουν τη συμμετοχή τους. Στόχος του κινήματος BDS είναι να τερματιστεί η κατοχή αραβικών εδαφών από το Ισραήλ και να επιστρέψουν στις εστίες τους οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες. Ένα από τα πιο γνωστά ονόματα του κινήματος είναι ο Ρότζερ Γουώτερς των Pink Floyd, ο οποίος υποστηρίζει ότι η ισραηλινή κυβέρνηση χρησιμοποιεί τη Eurovision “για να ξεπλύνει το βίαιο καθεστώς του ισραηλινού απαρτχάιντ”.
“Αντισημίτες” οι επικριτές;
Κάποιοι κατηγορούν τον Ρότζερ Γουώτερς για αντισημιτισμό, ακόμη και στις συναυλίες του. Νεοι Ισραηλινοί, όπως η Σοβάλ Σιρόμ, αντιδρούν έντονα: “Κερδίσαμε αυτόν τον διαγωνισμό για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια. Είχαμε καλό τραγούδι και κερδίσαμε, έχουμε λοιπόν τώρα δικαίωμα να διοργανώσουμε τον διαγωνισμό, όπως θα συνέβαινε με οποιαδήποτε άλλη χώρα. Αυτοί που διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στη Eurovision στην πραγματικότητα αρνούνται το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ”, υποστηρίζει η νεαρή φοιτήτρια.
Μέχρι στιγμής καμία χώρα δεν έχει ακυρώσει τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό του Τελ Αβίβ. Μόνο το συγκρότημα τέκνο Hatari, που εκπροσωπεί την Ισλανδία, θεωρείται πιθανό να συμμετάσχει σε κάποιες κινητοποιήσεις.
Ο ημιτελικός της Eurovision γίνεται στις 14 Μαΐου. Αλλά μόλις μία μέρα μετά, οι Παλαιστίνιοι τιμούν την “Νάκμπα”, που σημαίνει “καταστροφή”. Είναι μία ημέρα μνήμης για την εκδίωξη από τα παλαιστινιακά εδάφη, προκειμένου να δημιουργηθεί το κράτος του Ισραήλ το 1948.
Σάρα Γιούντιθ Χόφμαν
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
dw