Εκλογές 2019: Πόσο στοίχισε η αριστερή ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ

Εκλογές 2019 – Α’ Κυριακή: Οι 260.000 πολίτες που προτίμησαν ΜέΡΑ25 και Πλεύση Ελευθερίας συνέβαλαν κατά μεγάλο ποσοστό στο άνοιγμα της ψαλίδας με τη ΝΔ. Σημαντική η επίπτωση και από την αποχή των αριστερών ψηφοφόρων. Σταθερότητα εμφανίζει το ΚΚΕ στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.

Tου Άκη Καλογερά
[email protected]
Η αποχή αριστερών ψηφοφόρων αλλά και οι ψηφοφόροι που κινήθηκαν αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ διαμορφώνουν ένα σημαντικό ποσοστό της μεγάλης διαφοράς που κατέγραψε η Νέα Δημοκρατία σε βάρος του κυβερνώντος κόμματος. Ηταν σαφές ότι υπάρχει δυσαρέσκεια στα μεσαία στρώματα, όπως γενικότερα σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες, λόγω των πτωχευτικών μέτρων που υπέστη ο ελληνικός λαός και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Δίπλα σ’ αυτή τη συνολική δυσαρέσκεια υπάρχει η αριστερή ψήφος αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτή η ψήφος έγινε κυρίως «αντισυστημική».
Την ώρα που το ΚΚΕ χάνει μικρό μέρος της δύναμής του και η Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη συρρικνώνεται, προέκυψαν δύο κόμματα, το ΜέΡΑ 25 του Γιάνη Βαρουφάκη και η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, ως απόηχος του δημοψηφίσματος και του αντιμνημονίου. Αυτά τα δύο κόμματα πήραν σωρευτικά 260.000 ψήφους, συμβάλλοντας με τον τρόπο τους στο άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην πολιτική σκηνή είναι μια κίνηση προς τα δεξιά και προς τα αριστερά. Η ίδια η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ είναι η μεγαλύτερη ένδειξη.
Ολες οι έρευνες και πριν από τις εκλογές, ακόμα κι αυτές που δεν πρόβλεψαν τη μεγάλη διαφορά, διαπίστωσαν δύο σημαντικά στοιχεία. Πρώτον, ότι μέρος αριστερών ψηφοφόρων είναι δυσαρεστημένο και δεν θα πάει να ψηφίσει. Δεύτερον, ότι υπάρχει ακόμα ένα είδος «αντισυστημικής» ψήφου. Αυτή η ψήφος δεν είναι μόνο αριστερή, είναι και ακροδεξιά και ακροαριστερή ή κάτι άλλο. Το εκλογικό αποτέλεσμα επιβεβαίωσε αυτές τις διαπιστώσεις με πολύ ηχηρό τρόπο. Ενα μέρος της μεγάλης αποχής, που έφτασε συνολικά στο 41,24%, οφείλεται σε αριστερούς που δεν έφτασαν ποτέ στην κάλπη. Ενώ υπήρξε και «αντισυστημική» ψήφος, μέρος της οποίας δημιούργησε τα δύο νέα σχήματα, το ΜέΡΑ25 και την Πλεύση Ελευθερίας.
Αριστερότερα και «αντισυστημικά»
Το ακριβές ποσοστό της αριστερής ψήφου που πήγε στην αποχή δεν μπορεί να μετρηθεί. Ούτε από το αποτέλεσμα ούτε από τα exit polls. Μόνο υποθέσεις από τις δημοσκοπήσεις μπορεί να γίνουν. Η ψήφος που είναι μετρήσιμη είναι αυτή που κινήθηκε στην κάλπη αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αριστερότερα. Κι αυτό οφείλεται στον Γιάνη Βαρουφάκη και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Τα δύο αυτά πρόσωπα κέρδισαν την παρτίδα στο αριστερόστροφο «αντισυστημικό» μπλοκ. Κι αν χρησιμοποιούμε τους όρους «αριστερά» και «αριστερότερα» είναι για να δείξουμε τι συμβαίνει στην πολιτική σκηνή, με τρόπο όμως συμβατικό. Γιατί το ποιος είναι ακραιφνώς αριστερός είναι μεγάλη συζήτηση.
Στις ευρωεκλογές του 2014 ψήφισαν αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ, συμπεριλαμβανομένου, φυσικά, του ΚΚΕ, 426.759 ψηφοφόροι. Στις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 ψήφισαν αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ 514.290 ψηφοφόροι. Αλλά στις ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής κινήθηκαν αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ 647.921 ψηφοφόροι. Αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει πλέον μεγάλη κινητικότητα.
Μένει να δούμε αν αυτό θα γίνει ανακατάταξη δυνάμεων στις εθνικές εκλογές ή είναι απλώς μετακίνηση της στιγμής. Η μεγάλη δύναμη της κομμουνιστικής Αριστεράς, το ΚΚΕ, παρουσιάζει μια διαρκή πτώση ποσοστών, μια στασιμότητα ψήφων. Στις ευρωεκλογές του 2014 πήρε 6,11% και 349.342 ψήφους και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 πήρε 5,55% και 301.684 ψήφους, ενώ τον Ιανουάριο του 2015 είχε πάρει 5,47% και 338.188 ψήφους. Και στις ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής πήρε 5,35% και 302.673 ψήφους. Το ΚΚΕ επομένως είναι σχεδόν σταθερό σε αριθμό ψήφων αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ.
Αρα οι διαφορές προέκυψαν από τα άλλα σχήματα, κυρίως αυτά που έφυγαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Στις ευρωεκλογές του 2014, αν αφαιρέσουμε τις 349.000 ψήφους του ΚΚΕ, αριστερότερα ψήφισαν μόνο 77.417 ψηφοφόροι, που υποστήριξαν ΑΝΤΑΡΣΥΑ, Σχέδιο Β (Αλαβάνος), ΜΛ-ΚΚΕ, ΕΕΚ (τροτσκιστές), ΑΣΚΕ, ΟΚΔΕ και ΟΑΚΚΕ. Από τους 77.000 ψηφοφόρους οι 52.000 πήγαν σε ΑΝΤΑΡΣΥΑ και Αλαβάνο (ο τελευταίος, σημειωτέον, είχε διατελέσει πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ).
Στις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, αν αφαιρέσουμε τους 301.000 του ΚΚΕ, αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν 212.606 ψηφοφόροι. Το μεγάλο πλήγμα τότε είχε έρθει από τη Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη, που μόλις είχε φύγει από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη στήριξαν 155.320 ψηφοφόροι. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ είχε πάρει 46.183 ψήφους. Αρα ο βασικός κορμός ήταν και πάλι οι προερχόμενοι από τον ΣΥΡΙΖΑ. ΜΛ-ΚΚΕ, ΚΚΕ-μλ και ΟΚΔΕ είχαν 11.000 ψήφους.
Και ερχόμαστε στο 2019, που η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά. Αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν 647.921 ψηφοφόροι, εκ των οποίων οι 302.673 είναι ΚΚΕ και 345.248 είναι όλοι οι υπόλοιποι. Το ΜέρΑ25 πήρε 169.293 ψήφους (2,99%) και η Πλεύση Ελευθερίας 90.856 ψήφους και ποσοστό 1,61%. Η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων είχε ψηφίσει το 2015 ΣΥΡΙΖΑ. Στα κόμματα, πάντως, που κατά κάποιον τρόπο προήλθαν από τον ΣΥΡΙΖΑ ανήκει και η «Ορθια Ελλάδα» του καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλου, που απέσπασε τo 0,40% (22.340 ψήφοι). Η Λαϊκή Ενότητα εξαφανίζεται (31.674 ψήφοι και 0,56%) με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ να παίρνει 36.334 και 0,64%. ΜΛ-ΚΚΕ και ΟΚΔΕ πήραν 17.000 ψήφους. Μένει, λοιπόν, να δούμε τι θα γίνει στις εθνικές εκλογές αριστερότερα του ΣΥΡΙΖΑ.
Δημοσιεύτηκε στη «Νέα Σελίδα» την Κυριακή 2 Ιουνίου 2019