Η Κύπρος κάτω από την "ασφάλεια" της Τουρκίας ακόμη και αν αποχωρήσει ο Αττίλας

Πώς η Άγκυρα θέτει την Κύπρο ως αντάλλαγμα στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, πώς κλιμακώνει τη δράση της στη θάλασσα και πώς το ΝΑΤΟ διαβάζει το σκηνικό σε συνάρτηση με τη Ρωσία

Με ή χωρίς τουρκικό στρατό στην Κύπρο, η ασφάλεια του νησιού θα βρίσκεται στη ζώνη ευθύνης της Άγκυρας, σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού, που θα προνοεί αποστρατιωτικοποίηση, ακόμη και την πλήρη αποχώρηση του Αττίλα, και το νησί δεν θα είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Η Άγκυρα δεν επιθυμεί, για ευνόητους λόγους, τη συμμετοχή της Κύπρου στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, όπως και την εμβάθυνση στρατηγικών σχέσεων με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, παρότι αυτές προωθούνται από το νομοσχέδιο Μενέντεζ – Ρούμπιο και προκαλούνται αντιδράσεις στη Λευκωσία.
Οι δε ΗΠΑ, όπως τονίζεται από διπλωματικές πηγές, δεν θα επιτρέψουν να πέσει η Κύπρος κάτω από τον έλεγχο της Μόσχας για λόγους ασφάλειας και ενέργειας. Η παραμονή της Κύπρου στη ζώνη ασφαλείας της Άγκυρας εμφανίζεται και ως κίνητρο για την αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, παρότι η Άγκυρα επιμένει σε πάγιες θέσεις της.
Ενόψει συνάντησης και Τριμερούς…
Τα ανωτέρω καταγράφονται ως τροφή προς σκέψη, όπως μας έχουν μεταφερθεί από διπλωματικές πηγές. Και προφανώς λέχθηκαν τη στιγμή κατά την οποία:
Α. Η Άγκυρα συνδέει την αποκατάσταση των σχέσεών της με τις ΗΠΑ με ανταλλάγματα στο Κυπριακό που αφορούν ζητήματα ασφάλειας και φυσικού αερίου.
Β. Αναμένεται στις 9 του μήνα η συνάντηση μεταξύ του Προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, με απώτερο σκοπό να προετοιμάσει την Τριμερή της Νέας Υόρκης στην παρουσία του Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Εκεί ενδέχεται να χαραχθεί πορεία για μιαν άτυπη Πενταμερή, που θα οδηγήσει σε ένα νέο Κραν Μοντανά. Ο κύριος ισχυρισμός που προβάλλεται από την Κυβέρνηση είναι ο ακόλουθος: Θα πάμε να δούμε, εάν υπάρχουν προθέσεις από την άλλη πλευρά. Το ερώτημα δεν είναι μόνο αυτό, αλλά κατά πόσον μετά από ένα νέο Κραν Μοντανά υπάρχουν προϋποθέσεις επανένωσης ή δύο κρατών;
Τι άλλαξε από το Κραν Μοντανά και το ΝΑΤΟ;
Ερώτημα: Τι έχει αλλάξει από το Κραν Μοντανά έως σήμερα; Και ειδικότερα στο θέμα της ασφάλειας; Η Άγκυρα οδήγησε τη διαδικασία του Κραν Μοντανά σε αποτυχία χωρίς να της καταλογιστεί ευθύνη. Κατοχύρωσε ό,τι σ’ εκείνο το στάδιο ήθελε, και άφησε ανοικτό το παράθυρο να συνεχίσει τη διαδικασία, όταν εμείς, όπως ισχυρίζεται, συνετισθούμε!
Σε διπλωματικό επίπεδο, τι μας λένε από τον Ιούλιο του 2017 οι Τούρκοι; Επιμένουν:
– Στην εκ περιτροπής Προεδρία. Βεβαίως, επί τούτου, η Κυβέρνηση προβάλλει την εναλλακτική πρόταση για εκ περιτροπής Πρωθυπουργία. Δηλαδή να έχουμε έναν Ελληνοκύπριο Πρόεδρο, χωρίς εξουσίες, και να διχοτομηθεί η εκτελεστική εξουσία στο επίπεδο της Πρωθυπουργίας.
– Στην παραμονή στρατευμάτων για χρονικό διάστημα έως και 15 ετών, και μετά να επανεξεταστεί η κατάσταση.
– Σε νέο σύστημα εγγυήσεων. Τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Κράτος προτεκτοράτο; Προβάλλει ως μία των εναλλακτικών επιλογών, τη διατήρηση μιας τουρκικής Βάσης στο νησί στο μοντέλο των Βρετανικών, δηλαδή με κυριαρχία.
– Συναπόφαση στο φυσικό αέριο και επανακαθορισμό των ΑΟΖ μετά τη λύση του Κυπριακού. Σήμερα η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και, ως εκ τούτου, υποστηρίζει ότι, μετά τη λύση, όταν θα προκύψει νέο πολιτειακό σύστημα στη λογική της παρθενογένεσης, θα γίνουν οι διευθετήσεις αυτές. Τι σημαίνει, όμως, μια τέτοια εξέλιξη; Ότι θα λάβει χώραν επανακαθορισμός μεταξύ των υφιστάμενων ΑΟΖ που έχουμε υπογράψει με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Οι Τούρκοι, μάλιστα, έχουν προ καιρού παρουσιάσει σχετικό χάρτη.
– Στην επιτάχυνση του εξοπλιστικού της προγράμματος στη στρατηγική επιλογή της «Γαλάζιας Πατρίδας», δηλαδή του στόχου της Τουρκίας να γίνει θαλασσοκράτειρα για να ελέγχει τις θαλάσσιες οδούς του πετρελαίου στην περιοχή μας και πέραν αυτής. Ταυτοχρόνως, προχωρεί στην παραλαβή των S-400. Υπό αυτές τις συνθήκες, ακόμη και αν η Τουρκία δεχθεί να απομακρύνει τον τουρκικό στρατό από την Κύπρο, θα είμαστε εσαεί δικό της προτεκτοράτο. Και αυτό θα συμβεί, διότι ποιος θα αναλάβει το δικό μας σύστημα ασφάλειας; Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, από πλευράς χωρών του ΝΑΤΟ, «αυτή είναι η αντίληψη που επικρατεί στη Συμμαχία. Με ή χωρίς τουρκικό στρατό στο νησί, η Κύπρος θα είναι κάτω από την ασφάλεια της Τουρκίας, εφόσον η Κύπρος θα είναι εκτός του ΝΑΤΟ και χωρίς στρατό». Σε αυτά προστίθενται και τα εξής: «Το ΝΑΤΟ δεν θα επιτρέψει να πέσει η περιοχή κάτω από τον ρωσικό έλεγχο, για πολλούς λόγους και, κυρίως, λόγω των νέων ενεργειακών πηγών και σχεδιασμών». Ταυτοχρόνως, τονίζεται ότι: «Οι ΗΠΑ έκαναν μια προσφορά με τη νομοθεσία Μενέντεζ – Ρούμπιο προς την Κύπρο και την Ελλάδα. Πάνω στις διατάξεις της μπορούν να οικοδομηθούν νέες ενεργειακές πολιτικές και πολιτικές ασφάλειας. Εάν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και αντιδράσεις είναι θέμα των Κυπρίων. Ειδικώς, οι Αμερικανοί έχουν διάφορα εναλλακτικά σενάρια στα συρτάρια τους που αφορούν και τη λύση του Κυπριακού, καθώς και στην περίπτωση που η κατάσταση παραμείνει ως έχει…».
Το «κεκτημένο» και τα δύο κράτη
Εάν στα ανωτέρω προστεθούν και οι συγκλίσεις προ του Κραν Μοντανά, δηλαδή το λεγόμενο κεκτημένο των συνομιλιών, κάποιος μπορεί να αντιληφθεί πού θα οδηγηθούμε, εάν πάμε σε ένα νέο επίσημο Κραν Μοντανά. Επί τούτου, αναφερόμαστε σε δύο μόνο βασικά σημεία, που τα έχουμε ήδη αναλύσει την περασμένη εβδομάδα, σχετικά με τα συμφωνηθέντα ήδη στο πλαίσιο των συνομιλιών:
Α. Οι Ελληνοκύπριοι που θα επιστρέψουν στον βορρά δεν θα έχουν δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές και μόνον το 20% από αυτούς στις δημοτικές. Στην ουσία, ο βορράς δεν θα είναι πατρίδα μας, αλλά άλλη χώρα, με ελεύθερη διακίνηση και μερική, προφανώς, εγκατάσταση και δικαίωμα περιουσίας. Δεν πρόκειται για την περίπτωση του ετεροδημότη. Ο ετεροδημότης έχει δικαίωμα επιλογής. Εδώ μας αφαιρούν το δικαίωμα επιλογής πού θα ψηφίζουμε με φυλετικά, εθνολογικά και θρησκευτικά κριτήρια, για να μείνει ο βορράς εσαεί τουρκικός. Για να έχουν οι Έλληνες δικαίωμα στον βορρά θα πρέπει να αποποιηθούν την ελληνοκυπριακή εσωτερική ιθαγένεια και να αιτηθούν την τουρκοκυπριακή. Να γίνουν, δηλαδή, από Έλληνες, Τούρκοι. Αυτό δεν είναι το ευρωπαϊκό, αλλά το οθωμανικό δίκαιο.
Β. Το κατάλοιπο εξουσίας θα ανήκει στα κρατίδια και όχι στην Κεντρική Κυβέρνηση. Ενώ επί σειράν ετών ισχυριζόταν η ηγεσία μας ότι το αντίθετο θα έπρεπε να συμβεί, τελικώς υπαναχώρησε. Τι σημαίνει το κατάλοιπο εξουσίας; Όσες εξουσίες δεν ανήκουν ρητώς στην Κεντρική Κυβέρνηση, θα ασκούνται από τα κρατίδια. Είναι η λεγόμενη αρχή της επικουρικότητας της ΕΕ. Όσες εξουσίες δεν έχουν δοθεί από τα κυρίαρχα κράτη στις Βρυξέλλες, ασκούνται από τα κυρίαρχα κράτη. Δύο, λοιπόν, πηγές εξουσίας, δύο, στην ουσία, χωριστές, σε μεγάλο βαθμό, κυριαρχίες.
Τουρκική ισχύς
Για ποιες, λοιπόν, αρχές και αξίες της ΕΕ γίνεται λόγος; Ακόμη και αν πάνε σε νέο άτυπο Κραν Μοντανά και μετά σε επίσημο, το καθεστώς που θα προκύψει θα είναι χειρότερο από την υφιστάμενη διχοτόμηση. Η λογική αυτή ενισχύεται από την τουρκική πρακτική σε στρατιωτικό επίπεδο. Η ισχύς καθορίζει τη μορφή της λύσης. Και η Άγκυρα έχει ενισχύσει τις μονάδες της στα κατεχόμενα και έχει μεταφέρει 42 γερμανικής κατασκευής άρματα μάχης τύπου «Λέοπαρντ», ενώ λίγες μόνο μέρες πριν από το Κραν Μοντανά είχε μεταφέρει τρεις πυροβολαρχίες αυτοκινούμενων πυροβόλων 155 χιλιοστών.
Ταυτοχρόνως, έχει προχωρήσει στον σχεδιασμό τουρκικής ναυτικής Βάσης. Πώς, λοιπόν, πήγαινε τότε και πώς πάει σήμερα σε συνομιλίες η τουρκική πλευρά με καλή πρόθεση, όταν, εκτός των άλλων, αλωνίζει τις θάλασσές μας, οι οποίες είναι αθωράκιστες; Από τον Μάιο έως σήμερα (δες σχετικό χάρτη) έχει προχωρήσει σε σειρά αεροναυτικών ασκήσεων από την περιοχή της Ρόδου και του Καστελορίζου ώς την περιοχή της Καρπασίας και τις νότιες θάλασσες της Κύπρου, όπου, αυτήν τη στιγμή, το «Μπαρμπαρός», με τη συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων, ερευνά ανενόχλητο. Τίθεται, μάλιστα, από πολλούς το ερώτημα: Και τι θέλετε να γίνει; Να κάνουμε πόλεμο;
Ποιοι θέτουν το εν λόγω ερώτημα; Αυτοί που υιοθέτησαν την πολιτική του εξευμενισμού, που ισχυρίζονταν ότι δεν χρειαζόμαστε ένοπλες δυνάμεις, που πολεμούν τη συμμαχία με το Ισραήλ και την εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και σκοτώνουν το κοινοτικό κεκτημένο και ό,τι η ΕΕ μάς προσφέρει για αλλαγή πολιτικής. Το θέτουν στο ράφι, όπως συμβαίνει με την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που καθορίζει ρητώς ότι: Για να προχωρήσει η Τουρκία στην ΕΕ θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, διότι η ίδια η ΕΕ το μόνο κράτος που αναγνωρίζει στο νησί είναι αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας, που εντάχθηκε ολόκληρο στην ΕΕ επί τη βάσει του Πρωτοκόλλου 10, αλλά με αναστολή της εφαρμογής του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα, λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, δηλαδή της κατοχής. Η οποία κατοχή δεν επιτρέπει στην Κυπριακή Δημοκρατία να ασκεί αποτελεσματική εξουσία.
Αντί να είναι αυτή η βάση των συνομιλιών, για την οποία το κομματικό κατεστημένο πανηγυρίζει κάθε φορά που εντάσσεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, έγινε αποδεκτή από τους ίδιους η εξής τουρκική θέση: Ότι, δηλαδή, η Άγκυρα δεν θα αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά το πολιτειακό σύστημα των δύο ισότιμου καθεστώς κρατών. Τι σημαίνει αυτό; Εάν η Τουρκία αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, τότε ανατρέπονται οι κίνδυνοι περί παρθενογένεσης και εξασφαλίζεται η συνέχειά της.
Εάν, από την άλλη, δεν αναγνωριστεί προ της λύσης η Κυπριακή Δημοκρατία, με τις υποχωρήσεις που έχουν γίνει και με τις τουρκικές αξιώσεις που προβάλλονται, η Άγκυρα θα μπορεί να ισχυρίζεται ότι έχει διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία και ότι πρόκειται περί παρθενογένεσης.
Η σημασία του Δόγματος…
Ψιθυρίζουν, μάλιστα, οι ηγεσίες του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ το εξής: Μα είναι ουτοπία να ζητήσουμε κάτι τέτοιο, δηλαδή αναγνώριση προς της λύσης. Ωραία, γιατί τότε πανηγυρίζουν όταν μας προσφέρει μια τέτοια πρόταση η ΕΕ; Για να καλύπτουν τις ενοχές τους και τις αποτυχίες τους έναντι των πολιτών; Η υφιστάμενη κατάσταση στην ΑΟΖ μας και η κλιμάκωση των τουρκικών απειλών είναι το αποτέλεσμα της εξευμενιστικής πολιτικής του κομματικού κατεστημένου και όχι της αποτροπής και των συμμαχιών, τις οποίες από αυτές τις στήλες υποστηρίζαμε. Ποιες συμμαχίες; Δεν προχώρησε ποτέ σε στρατηγικό επίπεδο η συμμαχία με το Ισραήλ και δεν προχώρησε ποτέ η εμβάθυνση με τις ΗΠΑ, αφού το ΑΚΕΛ την υποσκάπτει ακόμη και όταν η Μόσχα στρέφεται προς την Άγκυρα.
Όσο, δε, για τη διάλυση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, η ενέργεια αυτή ήταν εγκληματική. Εκ του αποτελέσματος, φαίνεται, και ειδικώς τώρα, η εγκληματικότητά της, αφού η Άγκυρα απειλεί από το Αιγαίο ώς την Κύπρο θεωρώντας τον χώρο ενιαίο.
Εάν το Δόγμα ήταν ενεργό, σήμερα θα στάθμευαν και ελληνικά πλοία και αεροπλάνα στην Κύπρο και η Τουρκία δεν θα τολμούσε να προχωρήσει στην κλιμάκωση των απειλών της, διότι το κόστος θα ήταν μεγαλύτερο από το όφελος και η στάση της ΕΕ και των ΗΠΑ διαφορετική.
Ερώτημα: Εάν η Ελλάδα δεν είχε αεροπορία και ναυτικό και αν δεν ήταν στο ΝΑΤΟ, το Αιγαίο θα είχε ήδη χαθεί ή όχι;
Εναλλακτικά ΜΟΕ, συνομιλίες και ισχύς…
Πού, λοιπόν, στεκόμαστε σήμερα πριν από τη συνάντηση της 9ης Αυγούστου; Η πολιτική του εξευμενισμού τροφοδότησε την κλιμάκωση της κρίσης στην ΑΟΖ και γι’ αυτό είναι υπεύθυνες οι ηγεσίες του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, καθώς και εκείνες του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου, που δεν έχουν εναλλακτική στρατηγική και στόχο, παρά μόνο κορόιδευαν προεκλογικά κυρίως τους αντιομοσπονδιακούς ψηφοφόρους, υποσχόμενες ότι μετεκλογικά θα άλλαζαν δήθεν και στρατηγική και στόχο. Πού είναι σήμερα; Γιατί δεν κατέθεσαν από κοινού στο Εθνικό νέα στρατηγική και στόχο;
Ο ρεαλισμός διδάσκει από την εποχή του Θουκυδίδη ώς σήμερα ότι η αδυναμία και ο εξευμενισμός οδηγούν είτε στην αναίμακτη υποταγή είτε στην αιματηρή. Αντιθέτως, η ισχύς αποτρέπει την κρίση και τον πόλεμο και μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες εποικοδομητικού διαλόγου επίλυσης διαφορών. Συνεπώς, το θέμα δεν είναι αν θα συνομιλούμε. Επί τούτου, συμφωνούμε όλοι. Το κομματικό κατεστημένο, όμως, φρόντισε να συνομιλούμε γυμνοί. Και οι Τούρκοι πάνοπλοι… Οπότε, θα μας πουν και πάλι: Είτε δέχεστε τους όρους μας είτε θα τους επιβάλουμε με τον στόλο και τον στρατό μας. Τι θα κάνετε; Αυτό μας είπαν και στο Κραν Μοντανά. Και το έκαναν, επειδή εμείς, αντί σχεδίου Β, επιμείναμε στο σχέδιο Α.
Εφόσον οι συνομιλίες του 2017 απέτυχαν, με την Τουρκία σήμερα να απειλεί περισσότερο από τότε και εμάς να μην έχουμε προχωρήσει σε ουσιώδεις κινήσεις αποτροπής παρά μόνο σε λόγια του αέρα για εσωτερική κατανάλωση, τι εγγυάται ότι ένα νέο Κραν Μοντανά θα έχει επιτυχία;
Για να δούμε τις καλές προθέσεις της άλλης πλευράς, θα πρέπει να τεθεί επί τάπητος ό,τι έχει η τουρκική πλευρά δεσμευτεί να υλοποιήσει και έχουν μπει στο ράφι, όπως:
1. Πρώτα η επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, ανεξαρτήτως δηλαδή λύσης του Κυπριακού. Αυτό προβλέπει η συμφωνία Κορυφής του 1979. Χωρίς ανταλλάγματα, όπως π.χ. του ανοίγματος της Τύμπου ή παραχώρησης του μισού FIR, παρά μόνο με την από κοινού εκμετάλλευση του λιμανιού της πόλης υπό την επίβλεψη της ΕΕ και κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως το Πρωτόκολλο 10 και η νομική θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθορίζουν.
2. Η εφαρμογή της συμφωνίας της Γ’ Βιέννης για τους εγκλωβισμένους με την επιτήρηση των Ην. Εθνών. Αυτά τα δύο ΜΟΕ είναι ουσιώδη για να δούμε εάν ο στόχος της Τουρκίας είναι η δημιουργία συνθηκών συμβίωσης ή ο στόχος είναι να επιτύχει, είτε μέσω ΜΟΕ είτε μέσω λύσης, τη δημιουργία δύο κρατών, τα οποία θα ελέγχει μέσω συνταγματικών δομών, κρυφών και μη βέτο και μέσω της στρατιωτικής της ισχύος, ανεξαρτήτως εάν θα φύγουν ή όχι τα τουρκικά στρατεύματα. Χωρίς δικό μας υποτυπώδη στρατό, η φύλαξη των εξωτερικών μας συνόρων θα δοθεί στην Τουρκία και από το ΝΑΤΟ και από την ΕΕ.
Μας το λένε οι ξένοι και μας δίνουν και εναλλακτικές επιλογές μέσω ενεργειακών συμμαχιών και συμμαχιών ασφάλειας, όπως είναι ο East/Med. Όμως, η δική μας ηγεσία επιμένει… να μας οδηγεί στον τοίχο του Κραν Μοντανά…
Γιάννος Χαραλαμπίδης
Δρ Διεθνών Σχέσεων
simerini.sigmalive.com