Grappa: H ιστορία του ιταλικού «νερού της φωτιάς»

Αρχικά το ποτό των φτωχών Ιταλών, η grappa φτιάχτηκε για να εκμεταλλευτούν και την τελευταία σταγόνα της ζάχαρης που έμενε από τη ζύμωση κατά τη διαδικασία της οινοποίησης του κρασιού.

Για αιώνες γλύκαινε τον πόνο και την κούραση από την σκληρή δουλειά και ήταν το αντίδοτο στο τσουχτερό κρύο.
Το πότε ακριβώς έγινε η πρώτη απόσταξη της grappa δεν είναι γνωστό, αλλά οι ρίζες της φτάνουν στη Μέση Ανατολή γύρω στον 8ο μ.Χ.αιώνα. Στη συνέχεια την συναντάμε στα 1100 με την κυριαρχία των Μαυριτανών στην Σικελία. Πιστεύεται ότι οι Ιταλοί Βενεδικτίνοι μοναχοί στο Σαλέρνο χρησιμοποιούσαν τις γνώσεις τους στην απόσταξη για να διατηρούν φαρμακευτικά φυτά εμβαπτίζοντάς τα σε αλκοόλ.
Γραπτές μαρτυρίες που χρονολογούνται πίσω στον 14ο αιώνα την εντοπίζουν στους πρόποδες των Ιταλικών Άλπεων. Στο τέλος του 15ου αιώνα, η παραγωγή της grappa φορολογείται καθώς επιβάλλονται φόροι σε όλα τα αποστάγματα από στέμφυλα και κρασί. Οι πρώτοι ποτοποιοί έφτιαχναν ποτά ζεσταίνοντας το κρασί ενώ από τον 16ο αιώνα και μετά έμαθαν να χρησιμοποιούν την απόσταξη από πολτοποίηση κόκκων σιτηρών. Καθώς η grappa γίνεται από τα υπολείμματα των κουκουτσιών, των κοτσανιών και της φλούδας από τις ρώγες (στέμφυλα) που μένουν αφού τα σταφύλια πατηθούν για να γίνει ο μούστος, είναι πολύ πιθανόν ότι η grappa προηγήθηκε των αποσταγμάτων από σιτηρά όπως το ουίσκι, η βότκα ή το τζιν.
Η προέλευση του ονόματος grappa εικάζεται ότι προέρχεται είτε από τη λέξη “graspa” που σημαίνει «μίσχος σταφυλιού» στη διάλεκτο της Βορειανατολικής Ιταλίας, είτε ότι πήρε το όνομά της από την ιταλική πόλη Bassano del Grappa. H grappa περιγράφεται ως προϊόν στις αρχές του 18ου αιώνα με τον διαχωρισμό των αποσταγμάτων σε εκείνα που προέρχονταν από τα σταφύλια από εκείνα που προέρχονταν από άλλα φρούτα. Ο Βortolo Nardini, ο παλαιότερος Ιταλός παραγωγός grappa, ξεκίνησε την παραγωγή στο Bassano del Grappa το 1779. H χρήση της λέξης grappa επισημοποιήθηκε μόλις το 1951, όταν απονεμήθηκε η συγκεκριμένη ονομασία στο ποτό.
H αναβάθμιση της grappa από ποτό των φτωχών σε αυτό που σερβίρεται μέσα σε χειροποίητα φυσητά μπουκάλια στα καλύτερα εστιατόρια του κόσμου μετά από ένα καλό γεύμα, συνδέεται με το οικονομικό θαύμα της μεταπολεμικής Ιταλίας.
Σε αυτό το φόντο, στη δεκαετία του ’60, η ονομαστή οικογένεια παραγωγών Nonino που μέχρι τότε χρησιμοποιούσε ένα φορητό αποστακτήρα για να φτιάχνει grappa από μείγμα υπολειμμάτων στέμφυλων οινοποίησης, άρχισε να αποστάζει με μια συγκεκριμένη διαδικασία ωρών μονοποικιλιακά στέμφυλα από σταφύλια Picolit σε έναν ειδικά σχεδιασμένο από τον Benito Nonino αποστακτήρα. Έγιναν έτσι οι πρώτοι παραγωγοί μονοποικιλιακής “grappa di vitigno” ή αλλιώς “grappa monovitigno”.
Το κατεξοχήν ιταλικό αυτό ποτό είναι προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πίνεται πάντα δροσερή και όχι παγωμένη για να μπορέσουν να απελευθερωθούν τα ξεχωριστά αρώματά της. Πίνεται σαν σφηνάκι στα ομώνυμα ποτηράκια ή ακόμη καλύτερα, στα ειδικά μικρά ποτήρια σε σχήμα τουλίπας. Οι Ιταλοί συνηθίζουν να προσθέτουν επίσης στο πρωινό espresso τους μια μικρή ποσότητα για «διόρθωση», φτιάχνοντας έτσι ένα caffè corretto .
itrofi.gr