Δημογραφικό ώρα μηδέν: Βόμβα στα θεμέλια Ελλάδας & Ευρώπης.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ο όρος «Γηραιά Ηπειρος» που χρησιμοποιείται για την Ευρώπη δεν αφορά μόνο στην πολιτισμική Ιστορία. Δυστυχώς, μπορεί κάλλιστα να περιγράψει με τον πιο ευσύνοπτο και λακωνικό τρόπο τη δημογραφική κατάσταση της μητρόπολης του δυτικού πολιτισμού.

Η Ευρώπη είναι μια γερασμένη ήπειρος με μεγάλη υπογεννητικότητα, όταν στον υπόλοιπο πλανήτη κυριαρχεί η υπεργεννητικότητα. Οι ειδικοί μιλούν για μη αναστρέψιμη κατάσταση, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα και δεν υιοθετηθούν πολιτικές που ευνοούν την αύξηση των γεννήσεων, ειδικά στις χώρες του Νότου, που αντιμετωπίζουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Για να βρεθούν, ωστόσο, οι σωστές λύσεις είναι αναγκαίο να διαπιστωθούν τα αίτια που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση και να μελετηθούν οι προοπτικές.

Του Δημήτρη Στεμπίλη

[email protected]

Ως κατεξοχήν χώρα του ευρωπαϊκού Νότου, η Ελλάδα μαστίζεται από τη δημογραφική κρίση. Μέσα σε περίπου 70 χρόνια τα δεδομένα έχουν ριζικά ανατραπεί. Οι θάνατοι υπερτερούν κατά δεκάδες χιλιάδες των γεννήσεων, με τον πληθυσμό της χώρας να εκτιμάται ότι θα πέσει κάτω από τα 8,5 εκατομμύρια το 2050, στοιχείο που θα υπονομεύσει το μέλλον και θα απειλήσει την υπόστασή της. Οι επιστήμονες κρούουν εδώ και πολλά χρόνια τον κώδωνα του κινδύνου, ενώ την οξύτητα της δημογραφικής κρίσης ήρθε να επιβεβαιώσει και το σχετικά πρόσφατο πόρισμα της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για το Δημογραφικό. Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες της Ευρώπης που έχουν καταγράψει από τα πιο αρνητικά ρεκόρ στο δημογραφικό. Ομως τι μέλλει γενέσθαι;

Οφείλουμε όλοι να αντιληφθούμε και να παραδεχτούμε ότι το δημογραφικό πρόβλημα σχετίζεται άμεσα με την οικονομία της χώρας. Οι αριθμοί, άλλωστε, από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης είναι αμείλικτοι. Η λιτότητα είχε άμεσες επιπτώσεις στο δημογραφικό, αφού λόγω της ανεργίας και της εργασιακής επισφάλειας οι άνθρωποι είτε ανέβαλλαν το ζήτημα της τεκνοποίησης είτε περιορίζονταν στο ένα παιδί ή μετανάστευαν στο εξωτερικό. Κι αυτό ενώ η έλλειψη διαχρονικής πολιτικής τόνωσης της γεννητικότητας, εξαιρουμένων των επιδομάτων τριτεκνίας και πολυτεκνίας ή κάποιων προσωρινών και αποσπασματικών μέτρων, κάτι που δεν συμβαίνει στον Βορρά της Ευρώπης, αποθαρρύνει τους πολίτες, γυναίκες και άνδρες, να σχεδιάσουν το μέλλον τους με βάση τις προσωπικές τους ανάγκες αλλά και τις ανάγκες της χώρας.

Ενα άλλο ζήτημα που αξιολογείται και εμφανίζεται ως λύση αλλά και ως απειλή σε σχέση με το δημογραφικό είναι το Μεταναστευτικό. Εχει αποδειχτεί ότι η εισροή μεταναστών την περίοδο της κρίσης τόνωσε το πληθυσμιακό στοιχείο και το εργατικό δυναμικό, συγκρατώντας τους σχετικούς δείκτες, που βρίσκονταν σε ελεύθερη πτώση. Οι υπερασπιστές της άποψης ότι η ένταξη και ενσωμάτωση των μεταναστών θα συμβάλει στην επίλυση του δημογραφικού στηρίζουν την επιχειρηματολογία τους στο ότι θα πέσει ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού, την ίδια ώρα που οι μεταναστευτικοί πληθυσμοί δείχνουν μεγαλύτερο δείκτη γονιμότητας. Οι πολέμιοι της θέσης αυτής αντιτείνουν ότι λόγω της καταγωγής και της θρησκείας των μεταναστών η χώρα θα αλλοιωθεί κοινωνικά και εθνικά. Σε κάθε περίπτωση, σύγχρονες έρευνες καταδεικνύουν ότι από μόνες τους οι μεταναστευτικές ροές δεν μπορούν να αποτελέσουν λύση με μακροχρόνια αποτελέσματα.

Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη καμπή ως προς το δημογραφικό. Χρειάζεται επειγόντως ένας μακρόπνοος σχεδιασμός, που θα επιτρέψει να φτάσουμε στον επιθυμητό μέσο όρο, τα 2,2 παιδιά. Αυτό προϋποθέτει ένα προνοιακό σύστημα που ενθαρρύνει τις γεννήσεις και δεν περιορίζεται σε ένα εφάπαξ ποσό -δεν υποτιμούμε τη σημασία του-, σε συνδυασμό με κίνητρα για την επιστροφή των νέων μας από το εξωτερικό αλλά και την εφαρμογή λειτουργικών πολιτικών ενσωμάτωσης των μεταναστών έτσι ώστε να διασφαλιστούν συνθήκες ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Αλλιώς, το παιχνίδι είναι ήδη χαμένο…

Δημοσιεύτηκε στα «Ιδεογράμματα» της Νέας Σελίδας την Κυριακή 8/9/2019.

ΔΗΜΟΦΙΛΗ