Μεγάλα μυαλά: Ντέηβιντ Ρικάρντο

Ο Ντέηβιντ Ρικάρντο (αγγλ. David Ricardo) (18 Απριλίου 1772 – 11 Σεπτεμβρίου 1823) θεωρείται ένας από τους πατέρες των Κλασσικών Οικονομικών, με μεγαλύτερη συμβολή του στην εξέλιξη της οικονομικής θεωρίας τη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος.

Γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1772, στο Λονδίνο, γόνος εύπορης Εβραϊκής οικογένειας. Ο πατέρας του ήταν χρηματιστής στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου (London Stock Exchange), όπου και είχε χτίσει την οικογενειακή περιουσία. Ο Ρικάρντο δεν σπούδασε ποτέ και τίποτα σχετικό με τον κλάδο στον οποία κατέληξε να αφιερώσει τη ζωή του.
Αντιθέτως σε ηλικία 14 ετών παράτησε το σχολείο για να ακολουθήσει τον πατέρα του στο χρηματιστήριο και να αποκομίσει πρακτική εμπειρία σε σχέση με το επάγγελμα που επρόκειτο να ακολουθήσει. Αργότερα επήλθε ρήξη μεταξύ αυτού και της οικογένειας του, καθώς επέλεξε να παντρευτεί μη-Εβραία γυναίκα. Παρόλα αυτά, κατάφερε μέσα από το χρηματιστήριο να χτίσει και ο ίδιος αξιόλογη περιουσία, που του επέτρεψε να αποσυρθεί σε ηλικία 42 ετών το 1814.
Η Επαφή με τα Οικονομικά
Η πρώτη φορά που ο Ρικάρντο ήρθε σε επαφή με τη θεωρία των οικονομικών ήταν το 1799, σε διακοπές με τη γυναίκα του στο Μπαθ της Αγγλίας. Εκεί για να περάσει το χρόνο του, αγόρασε και μελέτησε το βιβλίο του Άνταμ Σμιθ Ο πλούτος των εθνών, εμπειρία που έμελλε να σημαδέψει την υπόλοιπη ζωή του, οδηγώντας τον στη συγγραφή αρκετών άρθρων που συνέβαλλαν στην εξέλιξη της οικονομικής θεωρίας, στην ανάπτυξη μακροχρόνιας φιλίας με τον Τζέημς Μιλ (αγγλ. James Mill) και εν τέλει στην εξαγορά μιας θέσης στο Βρετανικό Κοινοβούλιο το 1819, ώστε να προωθήσει της απόψεις του και να συμβάλλει στην μεταβολή της πολιτικής της χώρας του σε σχέση με το διεθνές εμπόριο.
Η Συμβολή του
Το πιο γνωστό από τα βιβλία του είναι οι Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας και Φορολογίας, στο οποίο περιγράφει τόσο τη θεωρία του περί κατανομής εργασιακού εισοδήματος, όσο και τη θεωρία του σχετικού πλεονεκτήματος στην παραγωγή. Επίσης, του αποδίδονται θεωρίες ενοικίων, μισθών και κερδών.
Θεωρία Συγκριτικού πλεονεκτήματος
Η Θεωρία Συγκριτικού πλεονεκτήματος (αγγλ. Comparative Advantage) σχετίζεται με αποφάσεις παραγωγής και κατανομής πόρων. Πιο συγκεκριμένα, ο Ρικάρντο διαφωνεί με την ιδέα του Σμιθ για το «Απόλυτο Πλεονέκτημα», η οποία υποστηρίζει ότι αυτός που πρέπει να κάνει μια εργασία είναι αυτός ο οποίος έχει τη δυνατότητα να τη φέρει εις πέρας με το μικρότερο απόλυτο κόστος και φέρνει στο προσκήνιο την αντίληψη του σχετικού κόστους.
Παραδείγματος χάρη, ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν 2 εργάτες (Α και Β) και 2 εργασίες (Χ και Ψ). Ο «Α» έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει την «Χ» σε δυο ώρες και την Ψ σε τρεις, ενώ ο «Β» θα πάρει τρεις ώρες για την Χ και τέσσερις για τη Ψ. Με βάση τη σκέψη του Σμιθ, και οι δυο εργασίες θα έπρεπε να ανατεθούν στον «Α», καθώς αυτός σπαταλά λιγότερο χρόνο για την εκτέλεση της κάθε μιας ξεχωριστά, με αποτέλεσμα μετά από 5 ώρες εργασίας να έχουμε εκτελέσει μια φορά την κάθε μια. Όμως, με την πρόταση του Ρικάρντο βλέπουμε το εξής
Για την ολοκλήρωση της εργασίας Χ, ο «Α» σπαταλά πηγές που θα του απέδιδαν 2/3 της Ψ, ενώ ο «Β» 3/4Ψ, (2/34/3).
Συνεπώς, ο «Α» εκτελεί την Χ με συγκριτικό πλεονέκτημα και ο «Β» εκτελεί την Ψ με συγκριτικό πλεονέκτημα. Κατανέμοντας λοιπόν τις εργασίες κατ’ αυτόν τον τρόπο, στη συμπλήρωση των 5 ωρών, οπότε και προηγουμένως θα είχαμε εκτελέσει μια φορά την κάθε εργασία, τώρα έχουμε ολοκληρώσει δυόμισι φορές την εργασία Χ και περισσότερες από μια φορές (5/4) την εργασία Ψ, μεγιστοποιώντας τα επίπεδα παραγωγής μας με τους υπάρχοντες πόρους.
Το 1823 ο Ντέηβιντ Ρικάρντο, προς το τέλος της ζωής του, όντας ζωηρός υποστηρικτής της «ελληνικής υπόθεσης» και της ελληνικής Επανάστασης, έγινε ένα από τα μέλη της Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου.
Εργογραφία
Στα ελληνικά:
– Ντέηβιντ Ρικάρντο, Καρλ Μαρξ, «Αξία και υπεραξία», επιμέλεια: Θέμις Μίνογλου, επιλογή κειμένων και εισαγωγή: Γιώργος Σταμάτης, μετάφραση: Παναγιώτης Μαυρομμάτης, Θ. Μίνογλου, έκδοση «Κριτική», Αθήνα 1989, ISBN 960-218-006-4, ISBN 978-960-218-006-8,
– David Ricardo, «Αρχαί πολιτικής οικονομίας και φορολογίας», εισαγωγή: Δ. Καλιτσουνάκι, μετάφραση: Νικ. Π. Κωνσταντινίδης, «Εκδόσεις Γκοβόστη», Αθήνα 1995, ISBN 960-270-314-8, ISBN 978-960-270-314-4,
– David Ricardo, «Οι αρχές της πολιτικής οικονομίας και της φορολογίας», Κεφάλαια I έως VI, μετάφραση: Θέμις Μίνογλου, έκδοση: «Κριτική», Αθήνα 2000, ISBN 960-218-200-8, ISBN 978-960-218-200-0,
– David Ricardo, «Αρχές πολιτικής οικονομίας και φορολογίας», επιμέλεια – μετάφραση: Νικηφόρος Σταματάκης, επιμέλεια σειράς: Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, «Εκδόσεις Παπαζήση», Αθήνα 2002, ISBN 960-02-1556-1, ISBN 978-960-02-1556-4,
wikipedia