Παγκόσμια Ημέρα Αναισθησιολογίας

Σήμερα Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα της Αναισθησιολογίας.

Έχουν περάσει 173 χρόνια από τις 16 Οκτωβρίου του 1846, όπου στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασσαχουσέτης πραγματοποιήθηκε η πρώτη δημόσια επίδειξη αναισθησίας με τη χρήση αιθέρα από τον οδοντίατρο William T.G. Morton. Αυτό το συμβάν συμπεριλαμβάνεται στα πιο σπουδαία γεγονότα στην ιστορία της Ιατρικής αφού άνοιξε το δρόμο για την πραγματοποίηση χειρουργικών επεμβάσεων με ανώδυνο τρόπο και συνέβαλλε σημαντικά στη μείωση των υψηλών ποσοστών περιεγχειρητικής θνητότητας που υπήρχαν μέχρι τότε. Ήταν τόσο μεγάλη η ανάγκη να απαλειφθεί ο τρόμος του χειρουργείου και του ανυπόφορου πόνου που μπορούσε να προκαλέσει, ώστε μετά από εκείνη την πρώτη επίδειξη, η αναισθησία με αιθέρα εξαπλώθηκε ταχύτατα, παγκοσμίως. Η ειδικότητα της Αναισθησιολογίας είχε γεννηθεί.
Κάτι που κάνει την ειδικότητα της Αναισθησιολογίας να ξεχωρίζει στην Επιστήμη της Ιατρικής είναι η συνεισφορά τόσων πολλών διαφορετικών ειδικών και σοφών μέσα στους αιώνες: ιεραπόστολοι και ιερείς, ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής, μουσικοί, φιλόσοφοι, καλλιτέχνες, μηχανικοί, ειδικοί στη φαρμακολογία και φυσιολογία και φυσικά πολλοί διαφορετικών ειδικοτήτων γιατροί (χειρουργοί, παιδίατροι, ουρολόγοι, οφθαλμίατροι, ωτορινολαρυγγολόγοι, οδοντίατροι και φυσικά αναισθησιολόγοι). Η μεγαλύτερη πρόοδος στην Επιστήμη της Αναισθησιολογίας πραγματοποιήθηκε τον 20ο αιώνα, ανάμεσα στις δεκαετίες του 1920 και 1960, ενώ πολλές ανακαλύψεις του παρελθόντος που είχαν αγνοηθεί, επανήλθαν, αξιολογήθηκαν και υιοθετήθηκαν στην καθημερινή αναισθησιολογική πρακτική.
Είναι αλήθεια ότι η Αναισθησιολογία, αρχικά αναπτύχθηκε για να «διευκολύνει» την τέχνη της Χειρουργικής και να επιτρέψει σε όλο και περισσότερους ασθενείς μετρίου και σοβαρού περιεγχειρητικού κινδύνου να υποβληθούν σε ποικίλης βαρύτητας χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτή, όμως, που ξεκίνησε ως επικουρικό μέσο πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε αυτοδύναμη ειδικότητα, απαιτητική και πολύπλευρη που χρειάζεται γιατρούς να την υπηρετούν οι οποίοι να διαθέτουν ποικίλα προσόντα, δεξιότητες και τεχνική, γενικές και εξειδικευμένες γνώσεις, ψυχραιμία και αποφασιστικότητα, ευστροφία και αντίληψη καθώς και επιθυμία για συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση σε μια ειδικότητα που διαρκώς εξελίσσεται. Οφείλουμε να αναφέρουμε σε λίγες μόνο προτάσεις το σημαντικό έργο που συνεχίζεται από παλιά και ενισχύεται κάθε χρόνο για την ολοκληρωμένη εκπαίδευση των νέων ειδικευόμενων στη χώρα μας. Η Ομάδα Εργασίας για την Ειδικότητα της Αναισθησιολογίας (όπως ορίσθηκε από το ΚεΣΥ), καθόρισε το νέο «curriculum” του ειδικευόμενου και την εκπόνηση τριών Μετεκπαιδεύσεων (Παιδοαναισθησιολογία, Καρδιοθωρακική Αναισθησιολογία και Μαιευτική Αναισθησιολογία), όπως και της Εξειδίκευσης στην Αλγολογία. Οι σχετικές προτάσεις έχουν κατατεθεί στο ΚεΣΥ και αναμένεται έγκριση από το υπουργείο. Η Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία σε συνεργασία με αναισθησιολόγους από όλη τη χώρα (ΕΣΥ, Πανεπιστημιακά, Ιδιωτικά ιδρύματα) εκπονεί ετήσια εκπαιδευτικά μαθήματα υψηλού επιπέδου και εναρμονισμένα με Ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Παράλληλα, οι Πανεπιστημιακές Κλινικές Αναισθησιολογίας των Ιατρικών Σχολών της χώρας συμβάλλουν ενεργά είτε στα πλαίσια εκπαίδευσης των φοιτητών για την κατανόηση της ειδικότητας είτε και μετέπειτα με ποικίλους τρόπους (εκπαιδευτικά συγγράμματα, μαθήματα προσομοίωσης,προετοιμασία για το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Αναισθησιολογίας, κ.λ.π.). Είναι πολλές ακόμα οι δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί και που ως στόχο έχουν έχουν την ενίσχυση της ειδικότητας σε θεσμικό επίπεδο (επικαιροποίηση του νόμου «Περί ασφαλούς χορήγησης αναισθησίας», διεκδίκηση δυνατότητας συνταγογράφησης φαρμάκων και εργαστηριακών εξετάσεων, κ.λ.π.).
Οι αναισθησιολόγοι, ως πολυδύναμη ειδικότητα, στελεχώνουν πολλά διαφορετικά πεδία ξεκινώντας από την Προνοσοκομειακή φροντίδα, το χώρο των Επειγόντων, τις χειρουργικές αίθουσες, τα μαιευτήρια, την ανάνηψη και το χώρο Μεταναισθητικής Φροντίδας, τις επεμβατικές πράξεις εκτός χειρουργείου, τις ομάδες Μετεγχειρητικής Αναλγησίας, τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, τα Ιατρεία Πόνου και Ανακουφιστικής/Παρηγορικής φροντίδας. Σε μια εποχή με πολύ μεγάλες απαιτήσεις και αντιξοότητες έχουμε το προνόμιο και την ευθύνη να είμαστε Αναισθησιολόγοι, δηλαδή να διασφαλίζουμε την ασφάλεια των ασθενών σε όλα τα επίπεδα της περιεγχειρητικής νοσηλείας και συνάμα να εκπαιδεύουμε με επάρκεια νέους γιατρούς. Δυστυχώς, ο αριθμός των νέων ιατρών που επιλέγουν σήμερα την ειδικότητα της Αναισθησιολογίας στη χώρα μας είναι πολύ περιορισμένος, με αποτέλεσμα από τις 483 θέσεις πλήρους ή μερικής ειδίκευσης να είναι καλυμμένες λιγότερες από 65 (περίπου 14%). Επίσης, πολλοί νέοι συνάδελφοι αναγκάζονται τελειώνοντας την ειδικότητα να μετοικήσουν στο εξωτερικό προκειμένου να εργασθούν. Επακόλουθα, ο αριθμός των ειδικευμένων Αναισθησιολόγων είναι σε φθίνουσα πορεία με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν μόνο 12 Αναισθησιολόγοι/ 100.000 κατοίκους ενώ σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες τα ποσοστά είναι διπλάσια ή και τριπλάσια. Παρόλα αυτά δεν απογοητευόμαστε και δεν υποκύπτουμε στα προβλήματα και τις δυσκολίες της εποχής που ζούμε. Συνεχίζουμε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στους πολίτες αδιάκοπα και παράλληλα προσπαθούμε να κάνουμε γνωστή τη γοητεία της τέχνης μας στους φοιτητές και να εκπαιδεύσουμε με την καλύτερη δυνατή επάρκεια τους νέους συναδέλφους.
Θυμόμαστε με ευγνωμοσύνη όσους έως σήμερα συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της Αναισθησιολογίας και υποσχόμαστε να τιμήσουμε και να εξελίξουμε την ειδικότητά μας στα χρόνια που έρχονται.