Ερμηνεία ηρωικών φράσεων/λέξεων της ελληνικής ιστορίας: Ή τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς

H Γοργώ ήταν η κόρη του Κλεομένη Α΄, βασιλιά της Σπάρτης και σύζυγος του μεγάλου ήρωα των Θερμοπυλών Λεωνίδα.

Με το Λεωνίδα η Γοργώ έκανε ένα γιο τον Πλείσταρχο. Με την απόκτηση γιου ο Λεωνίδας γινόταν ισότιμος με τους τριακόσιους Σπαρτιάτες, που επιλέχθηκαν να πάνε στις Θερμοπύλες. Είχαν όλοι τους γιο. Όποιος δεν είχε ακόμη παιδί έμενε πίσω, ώστε να μη χαθεί η γενιά του, αφού ήταν αποφασισμένοι να θυσιαστούν. Η Σπάρτη είχε δυο βασιλιάδες.
Ο Λεωνίδας επέλεξε να είναι εκείνος που θα πήγαινε βασιζόμενος σ’ ένα χρησμό του μαντείου των Δελφών, που έλεγε ότι η Σπάρτη θα χάσει το βασιλιά της. ‘Αρα επέλεξε τον θάνατο στη μάχη.
Λίγο πριν φύγει, η Γοργώ του ζήτησε να φανεί αντάξιος της Σπάρτης και να τιμήσει την ιστορία της. Στη σκηνή του αποχαιρετισμού αποδίδεται η ιστορική φράση «Ή ταν ή επί τας» που σημαίνει :[θα σε προσμένω] ή μ΄ αυτή [την ασπίδα, νικητή], ή πάνω σ΄ αυτή [νεκρό]”.
rodiaki