Αν και σαφής η καταδίκη για την τουρκική εισβολή στη Συρία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ελάχιστα παραμένουν μέχρι στιγμής τα περιθώρια για ουσιαστική διπλωματική παρέμβαση ή πίεση στην «γειτονιά» της Ευρώπης.
Η Τουρκία δημιουργεί τετελεσμένα στη Συρία, η Ρωσία διαπραγματεύεται μαζί της το μέλλον της χώρας, το καθεστώς Άσαντ επωφελείται καθώς οι Κούρδοι υποχωρούν, οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους καραδοκούν. Την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι παρακολουθούν με αμηχανία.
Πάντως την Πέμπτη, με ψήφισμά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδίκασε την Άγκυρα και ζήτησε να επιβληθούν νέες κυρώσεις. Όπως λέει ο Κύπριος ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης «προφανώς υπάρχει ένα πολύ αρνητικό κλίμα κατά της Τουρκίας. Είναι επίσης πολύ σημαντικό το ότι εκφράζεται η υποχρέωση των ευρωπαϊκών λαών υπέρ του κουρδικού λαού. Είναι αυτός που αντιμετώπισε την ώρα της κρίσης τον Daesh (Ισλαμικό Κράτος). Οι Κούρδοι ήταν εκείνοι που έδιναν τη μάχη του πολιτισμού κι αυτό καλό είναι να μην το λησμονούμε. Βεβαίως όλα αυτά θα κριθούν εκ του αποτελέσματος».
Το αποτέλεσμα μέχρι στιγμής είναι ότι η μελλοντική τάξη πραγμάτων στη Συρία διαμορφώνεται με πρωτοβουλία της Ρωσίας, με τους Αμερικανούς απόντες και την Ευρώπη σε αναζήτηση πρωτοβουλιών.
Κραυγή αγωνίας από την Ντεμιρέλ Έζλεμ, ευρωβουλευτή του γερμανικού Κόμματος της Αριστεράς, που μίλησε στο Στρασβούργο φορώντας σάλι με τα …κουρδικά χρώματα. «Η εισβολή του τουρκικού στρατού πρέπει να καταδικαστεί χωρίς επιφυλάξεις και υποσημειώσεις, καμία χώρα δεν δικαιούται να εισβάλει σε άλλη χώρα», επισημαίνει. «Η διοίκηση Ερντογάν καθοδηγείται από κίνητρα εσωτερικά και γεωπολιτικά, ο στόχος του με την αποκαλούμενη ζώνη ασφαλείας είναι μία άλλη Συρία. Και όλες, μα όλες οι μεγάλες δυνάμεις, περιλαμβανομένης της ΕΕ, έμειναν θεατές στην παραβίαση του διεθνούς δικαίου και σε εγκλήματα πολέμου, προτάσσοντας δικά τους οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα».
Αναζήτηση διπλωματικών συμμαχιών
Η πρόταση του Βερολίνου για διεθνή ζώνη ασφαλείας στη Συρία με τη συμμετοχή και γερμανικών στρατευμάτων δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί επαρκώς. Ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στην Ευρωβουλή Ντέιβιντ Μακ Άλιστερ λέει ότι την υποστηρίζει. Σε μία προσπάθεια να αναζητηθούν συμμαχίες ο Μακ Άλιστερ υπογράφει κοινή επιστολή με ομολόγους του από τα εθνικά Κοινοβούλια της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Μ. Βρετανίας, αλλά και το αμερικανικό Κογκρέσο, στην οποία, όπως επισημαίνει, «τονίζουμε ότι αποτελεί λάθος η εγκατάλειψη των Κούρδων της Συρίας, γιατί οι δυνάμεις τους συνέβαλαν αποφασιστικά στον αγώνα κατά του Daesh στη Συρία, ο οποίος ήταν επιτυχής, αλλά ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί. Λυπούμεθα βαθύτατα για την απόφαση του Αμερικανού προέδρου να αποσύρει στρατεύματα από τη βορειοανατολική Συρία και καλούμε την ΕΕ και τα κράτη μέλη να αναλάβουν ευθύνες».
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Μίχαελ Γκάλερ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Στρασβούργο, υποστηρίζει ότι οι Ευρωπαίοι έχουν ένα ακόμη μέσο παρέμβασης, αν το αξιοποιήσουν σωστά: τη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας. «Υποθέτω ότι το πρώτο που χρειάζεται στην περιοχή δεν είναι στρατεύματα, αλλά ανθρωπιστική βοήθεια γι αυτούς που υποφέρουν και αυτή θα προέλθει από εμάς», λέει ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός. «Οι Ρώσοι δεν ενδιαφέρονται να ξοδέψουν λεφτά για ανθρωπιστική βοήθεια. Κυρίως τους ενδιαφέρει να διατηρήσουν στρατιωτική παρουσία στη Συρία και να στηρίξουν το καθεστώς. Αν δεν αποδεχθούν το επίσημο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, ίσως να αποδέχονταν μία ‘συμμαχία προθύμων’, που θα διαμορφώσει μία ζώνη ασφαλείας, όπου θα συμμετέχουν Τούρκοι και Ρώσοι- αλλά όχι μόνο».
Κυρώσεις με …διαβαθμίσεις
Το συμπέρασμα της συζήτησης είναι ότι μέχρι στιγμής οι Ευρωπαίοι δεν έχουν άλλο ουσιαστικό μέσο πίεσης ή παρέμβασης από την επιβολή κυρώσεων. Αλλά και εδώ δεν υπάρχει προφανής λύση, όπως τονίζει ο Κύπριος ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης: «Το πρώτο βήμα έχει γίνει, με τις κυρώσεις, οι οποίες αποφασίστηκαν στο προηγούμενο Συμβούλιο. Το ζήτημα είναι: είναι αποφασισμένοι να πάνε σε πιο δυναμικές κυρώσεις; Η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως η Ρωσία. Τότε με την Κριμαία, ναι, πάρθηκαν σοβαρές κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας. Ασχέτως αν στο τέλος της ημέρας κάποιοι έκαναν τα δικά τους, η Ρωσία εξασφάλισε από αλλού τροφοδοσία αγροτικών προϊόντων και την πλήρωσαν σε μεγάλο βαθμό οι αγρότες της ΕΕ…».
Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο
dw