Ανδρέας Κάλβος -Από τους σημαντικότερους ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας

Ο Ανδρέας Κάλβος (Απρίλιος 1792 – 3 Νοεμβρίου 1869) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, του οποίου δεν υπάρχει γνωστή απεικόνιση.

Η νεοκλασικιστική του παιδεία και η ρομαντική του ψυχοσύνθεση συμπλέκουν στην ποίηση του το δραματικό με το ειδυλλιακό, το παγανιστικό με το χριστιανικό, τα αρχαιοελληνικά πρότυπα με την σύγχρονη επαναστατική επικαιρότητα, τον πουριτανισμό με τον λανθάνοντα ερωτισμό, την αυστηρότητα, τη μελαγχολία, την κλασικιστική φόρμα με το ρομαντικό περιεχόμενο, σύζευξη που είναι ορατή ακόμη και στη γλώσσα (αρχαΐζουσα με βάση δημοτική) και στη μετρική (αρχαϊκή στροφή και μέτρο που συχνά δημιουργεί, σε δεύτερο επίπεδο, δεκαπεντασύλλαβους).
Τα έργα του Κάλβου δέχτηκαν αρκετή κριτική από τις δύο επικρατούσες παρατάξεις διανοουμένων της ελληνικής πραγματικότητας. Οι Φαναριώτες από τη μία και οι Επτανήσιοι από την άλλη, αρνήθηκαν στις Ωδές του το δικαίωμα πολιτογράφησης στον χώρο της ελληνικής ποίησης. Ο Κάλβος γεννήθηκε μεν στη Ζάκυνθο και γύρισε εκεί μετά τη συγγραφή των Ωδών του, αλλά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως Επτανήσιος ποιητής. Δεν ανήκει στη σχολή που παγιωνόταν γύρω από τον Σολωμό και μάλιστα κανένας λόγιος των Επτανήσων δεν τον θεώρησε ποτέ ως Ιόνιο ποιητή.
Πολλοί άσκησαν κριτική στη γλώσσα που χρησιμοποιούσε ο Κάλβος, αν και παραδέχονταν την ποίηση του. Το ίδιο και οι Φαναριώτες. Σ’ αντίθεση με τους Έλληνες λόγιους, ο γαλλικός τύπος παρουσιαζόταν ενθουσιασμένος από τα έργα του Κάλβου, τα οποία κατάφεραν να πείσουν τους ξένους πολύ πιο εύκολα απ’ ό,τι τους συμπατριώτες του.
Όσο αφορά τη γλώσσα, ο Κάλβος δεν είχε το θάρρος να απορρίψει την καθαρεύουσα ή τη δημοτική. Η γλωσσική πολλαπλότητα της εποχής του περιοριζόταν σε δύο στάσεις που αντιπαρατάσσονταν στις ωδές του. Στη συμβίωση της δημοτικής με την καθαρεύουσα γίνεται διασταύρωση μεταξύ της ζωντανής φωνής της ζωής και του κόσμου των βιβλίων. Γενικότερα, στα έργα του, ο Κάλβος επιχειρούσε να συνδυάσει δύο αντίθετες δυνάμεις, π.χ. το μυθικό στοιχείο και τα σύγχρονα γεγονότα της εποχής του, τον Δία και τον Θεό, τον νεοκλασικισμό και τον ρομαντισμό.
Η πρώτη νομιμοποίηση του ποιητή από την ελληνική πλευρά έρχεται από τον Βικέλα και ολοκληρώνεται στην ομιλία του Παλαμά το 1889, με την οποία γνωρίζεται στο ευρύτερο κοινό. Ο Αλέξανδρος Σούτσος στην Ιστορία της νέας ελληνικής φιλολογίας του μνημονεύει τον Κάλβο δίπλα στον Σολωμό ως ωδοποιών μεγέλων. Το 1881 με την έκδοση του Δε Βιάζη εγκαινιάζονται οι Καλβικές μελέτες καθώς το ποιητικό έργο του Κάλβου καθίσταται προσιτό.
Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ, αλλά και ΕΔΩ
ΕΡΤ -ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Εκπομπή σε δύο μέρη της σειράς «Εποχές και Συγγραφείς», στην οποία επιχειρείται να σκιαγραφηθεί το πορτρέτο του ποιητή των «Ωδών» ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΛΒΟΥ παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του.
Το β’ μέρος καλύπτει χρονικά την περίοδο από την εγκατάστασή του στη Γενεύη το 1821 μέχρι τον θάνατό του στο Λονδίνο το 1869. Μέσα από επιστολικό υλικό και μαρτυρίες εγγράφων επιχειρείται να ιχνηλατηθούν οι διαδρομές που ακολούθησε και να απαντηθεί το ερώτημα «ποιος ήταν πραγματικά ο ΚΑΛΒΟΣ». Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην παραμονή του στη Γενεύη και στην επαφή του με το φιλελληνικό κίνημα, η οποία σηματοδοτεί την ουσιαστική του σύνδεση με τον ελληνικό κόσμο και την ελληνική γλώσσα. Το διάστημα αυτό, εμπνεόμενος από τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, δημοσιεύει στα ελληνικά δέκα Ωδές με τίτλο «Λύρα» (1824), ενώ ακολουθούν άλλες δέκα το 1826, οι οποίες εκδίδονται στο Παρίσι με τον τίτλο «Λυρικά».
Στη διάρκεια της εκπομπής ιστορικοί και μελετητές του έργου του προσεγγίζουν το μυστήριο που καλύπτει τόσο την προσωπική πορεία όσο και την ποιητική παραγωγή του ΚΑΛΒΟΥ. Επισημαίνεται ότι οι «Ωδές» υπήρξαν το αποτέλεσμα μιας ποιητικής έκρηξης την οποία διαδέχτηκε η απόλυτη σιωπή, καθώς δεν ασχολήθηκε ποτέ ξανά με την ποίηση ως τον θάνατό του. Γίνεται αναφορά στην πολυσημία και την πολυπλοκότητά τους, στο γεγονός ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται μόνο ως «εθνικά κείμενα», ενώ παράλληλα διερευνώνται οι λόγοι που μας απασχολούν μέχρι σήμερα.
Τέλος αναφέρονται οι λόγοι που ο Α. ΚΑΛΒΟΣ και ο σύγχρονός του Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ θεωρούνται οι μεγαλύτεροι ποιητές στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, με καταλυτική επίδραση στις επόμενες γενιές.
.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=PrereDPHMoM&w=711&h=400]
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=OQ3sOD9GqW0&w=711&h=400]
.
Βίντεο από: Ελένη Κεμικτσή