Τουρκικό ναρκοπέδιο στην Τριμερή του Βερολίνου

Αποζημιώσεις μέσω φυσικού αερίου, για να γίνει ο βορράς τουρκικός και εναλλακτικές επιλογές δράσης

Η συνάντηση στο Βερολίνο παραμένει φαινομενικά αινιγματική, αλλά στρωμένη από τουρκικές θέσεις που μοιάζουν με νάρκες. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι, ανεξαρτήτως τού τι πραγματικά θα συμβεί πίσω από τις κλειστές πόρτες, τα Ην. Έθνη δεν έχουν πρόθεση καταλογισμού ευθυνών, διότι στόχος τους είναι να κρατήσουν τη διαδικασία ανοικτή και να κλείσουν μια νέα Πενταμερή.
Στην πράξη, βεβαίως, η Τουρκία γίνεται όλο και περισσότερο επιθετική, διευκρινίζοντας ότι, για να περάσει η ομοσπονδία από τη σφαίρα της ουτοπίας σε αυτήν του ρεαλισμού, θα πρέπει να γίνουν δεκτοί οι τουρκικοί όροι, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η φόρμουλα για την πληρωμή των αποζημιώσεων των προσφύγων από τα χρήματα των ιδίων, δηλαδή μέσω των κερδών του φυσικού αερίου, για να προκύψει στον βορρά όχι μόνον πλειοψηφία επί του πληθυσμού, αλλά και επί του εδάφους, ώστε να καταστεί εσαεί τουρκικός.
Κόκκινες γραμμές
Σε αυτά, η Άγκυρα θέτει τις εξής κόκκινες γραμμές:
Πρώτον, εκ των προτέρων αποδοχή της πολιτικής ισότητας, όπως την αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι, στη λογική της εκ περιτροπής προεδρίας, δηλαδή της διχοτόμησης της εκτελεστικής εξουσίας και της διπλής διεθνούς εκπροσώπησης.
Δεύτερον, ο καθορισμός χρονοδιαγραμμάτων, που σημαίνει ότι, εάν δεν γίνουν δεκτοί οι νέοι τουρκικοί όροι, οι συνομιλίες θα τελειώσουν, και η Τουρκία θα περάσει στο όποιο σχέδιο Β έχει στο μυαλό της. Είναι, δε, αφέλεια να εκτιμά κάποιος ότι θα καταλογιστούν ευθύνες. Ακόμη όμως και αν καταλογιστούν ευθύνες, πώς ο ΟΗΕ θα τιμωρήσει, π.χ., την Άγκυρα με κυρώσεις, αφού το Κυπριακό δεν είναι στο κεφάλαιο 7, στο πλαίσιο του οποίου θα ήταν δυνατό να συμβεί κάτι τέτοιο. Ταυτοχρόνως, δε, τα ίδια τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν έχουν τέτοια πρόθεση, κυρίως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, που φλερτάρουν με την Τουρκία, την οποία αθώωσαν για την εισβολή της στη Συρία και έβαλαν στο περιθώριο τον ΓΓ του ΟΗΕ, ο οποίος είναι αποδυναμωμένος, κυρίως ως θεσμός.
Τρίτον, η παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων, ακόμη και στο πλαίσιο βάσης στο μοντέλο των Βρετανικών Βάσεων, δηλαδή με μορφή κυριαρχίας.
Τέταρτον, τη δημιουργία κοινής Επιτροπής για το θέμα του φυσικού αερίου, που σημαίνει την εκ των προτέρων αποδοχή των κατοχικών αρχών και την λογική της χωριστής οντότητας που θα συνεταιρισθεί με τις ελεύθερες περιοχές στην περίπτωση λύσης του προβλήματος, καταργώντας, ταυτοχρόνως, τα ψηφίσματα 541αι 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ην. Εθνών, που καθορίζουν ότι δεν αναγνωρίζεται το ψευδοκράτος, επειδή είναι προϊόν της χρήσης της βίας και των όπλων. Εμείς, δηλαδή, έχουμε ήδη δώσει το πράσινο φως, στο πλαίσιο των συγκλίσεων των συνομιλιών, όπως καταστεί το παράνομο σήμερα ψευδοκράτος ως νόμιμο και ισότιμο των ελεύθερων περιοχών συνιστών κράτος με τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως το επιδιώκει η Άγκυρα.
Πέμπτον, τον επανακαθορισμό της κυπριακής ΑΟΖ μετά τη λύση του Κυπριακού, που σημαίνει τον κατατεμαχισμό της. Μέρος της κυπριακής ΑΟΖ θα δοθεί, σύμφωνα με την Τουρκία, στην Αίγυπτο, στο Ισραήλ και στον Λίβανο. Θα αφήσει στην ομόσπονδη Κύπρο το 31%. Τι μας λέει η Άγκυρα, το οποίο η ηγεσία μας δεν θέλει να κατανοήσει; Ότι η λύση περνά μέσα από τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, από το νομικό καθεστώς της οποίας πηγάζουν τα σημερινά μας δικαιώματα επί της ΑΟΖ, όπως το διεθνές δίκαιο της θάλασσας καθορίζει, ως συνθήκη που είναι κυρίαρχων κρατών. Συνεπώς, η δική μας απαραβίαστη θέση θα πρέπει να είναι η εξής: Διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή πριν από και μετά τη λύση και όχι διάλυση, για να μην χαθεί το φυσικό αέριο και να μεταφερθεί στα χέρια της Τουρκίας με δύο τρόπους: Μέσω της αλλαγής της ΑΟΖ που θα καθοριστεί επί τη βάσει της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και μέσω της Τουρκικής Εταιρίας Πετρελαίων, που έκλεισε παράνομες συμφωνίες διαχείρισης φυσικού αερίου με το ψευδοκράτος, οι οποίες αφορούν τον βορρά αλλά και τμήματα της κυπριακής ΟΑΖ στον νότο.
Βασικές θέσεις επιβίωσης
Για να αποτραπεί ο τουρκικός σχεδιασμός θα πρέπει να τεθούν προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, ως θεματοφύλακα του διεθνούς δικαίου, βασικά ζητήματα που αφορούν τη συνέχεια του κράτους μετά τη λύση, ανεξαρτήτως των εσωτερικών διοικητικών μεταβολών, ως εξής:
– Καθορισμός της ΑΟΖ με την Τουρκία τώρα. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δεν έχει δικαίωμα να μην πάρει θέση. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ και υπάρχουν ψηφίσματα του ΟΗΕ που το επιβεβαιώνουν και αντιτίθενται στην τουρκική εισβολή. Αυτή η πρακτική συνιστά προϋπόθεση για τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και ασπίδα για την κυπριακή ΑΟΖ. Επί τούτου, θα φανεί, εάν η Τουρκία έχει πρόθεση για λύση ή για διάλυση. Συν το γεγονός ότι θα αποδειχθεί πόσο αξιόπιστος είναι ο ΓΓ του ΟΗΕ ή, εάν, τελικά, είναι μια μαριονέτα. Οπότε θα ξέρουμε πού πατούμε και πού πηγαίνουμε.
– Πλήρης αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων χωρίς σύστημα εγγυήσεων, που δεν συνάδουν με τη Χάρτα του ΟΗΕ και δη εκείνη του σεβασμού της κυριαρχίας των κρατών. Εάν θα ήταν να εφαρμοστεί ένα νέο σύστημα εγγυήσεων, αυτό θα έπρεπε να ήταν εντός του ΝΑΤΟ, αφού όλοι οι εμπλεκόμενοι ανήκουν στη Συμμαχία. Εάν οι Τούρκοι ασκήσουν βέτο, θα αποδειχθεί ότι δεν θέλουν λύση με σκοπό την εγκατάσταση ενός κυρίαρχου κράτους, αλλά ενός προτεκτοράτου, το οποίο θα ελέγχουν μέσω των συνταγματικών δομών και δη της πολιτικής ισότητας, αλλά και γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά, κυρίως μέσω του ΝΑΤΟ, αφού αυτοί θα είναι εντός και η Κύπρος εκτός. Η ασφάλεια της Κύπρου θα περάσει στα χέρια της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ. Τι είναι πιο συμφέρον; Εκτός ΝΑΤΟ και να κάνει ό,τι θέλει η Τουρκία, ασκώντας στην ουσία την κυριαρχία μας, ή εντός, για να έχουμε λόγο εντός της Συμμαχίας και να ενισχύσουμε την άμυνα, την ασφάλεια και την κυριαρχία μας;
– Διευθέτηση του θέματος των εποίκων. Η Κύπρος δεν αντέχει άλλους ξένους. Εκτός των εποίκων, έχουμε άλλο ένα 4% του πληθυσμού στον νότο αιτητές πολιτικού ασύλου και άλλους που είναι παράνομα ευρισκόμενοι στο νησί. Η βασική αρχή επί της οποίας θα πρέπει να στηριχθεί η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η εξής: Εφόσον είναι ανθρωπιστικό το θέμα και δεν αντέχουμε άλλους ξένους, να αναλάβει πρωτοβουλία ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, μέσω των ανθρωπιστικών του υπηρεσιών και σε συνεργασία με την Ε.Ε., για την εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας και τη μεταφορά τους σε διάφορα ευρωπαϊκά κράτη, ακόμη και στη Βρετανία, στις ΗΠΑ και αλλού, όπου, άλλωστε, μπορούν να βρουν καλύτερες από την Κύπρο συνθήκες διαβίωσης και ευκαιριών.
– Διευθέτηση του Προσφυγικού. Επί τη βάσει των 22 κριτηρίων που έχουν αποφασιστεί για τις περιουσίες και τις περιπτώσεις που ο χρήστης θα έχει τον πρώτο λόγο, αντί του κυρίου του ακινήτου, δηλαδή του Ελληνοκύπριου εκτοπισμένου, είναι πολύ δύσκολο να πάρουν οι πρόσφυγες τις περιουσίες τους πίσω ή ακόμη και να αποζημιωθούν. Όταν θα αρχίσουν να εξηγούν στον κόσμο τι έχουν αποφασίσει, τότε είναι που θα γίνει αντιληπτόν ότι είναι άνθρακας ο θησαυρός και ότι θα υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες, εάν ένας πρόσφυγας θέλει να πάρει την περιουσία του, θα πρέπει να πληρώσει. Αυτά ανήκουν στο λεγόμενο κεκτημένο των συνομιλιών και έχουν αναλυθεί προ καιρού. Ας πάμε, όμως, στην περίπτωση κατά την οποία θα δοθούν αποζημιώσεις. Ποιος θα τις πληρώσει και γατί; Υπάρχει η αντίληψη την οποία προωθεί και η τουρκική πλευρά ότι μπορούν να πληρωθούν από το φυσικό αέριο. Ποια είναι, λοιπόν, η φόρμουλα; Πρώτον, να γίνει επανακαθορισμός της κυπριακής ΑΟΖ για να πάρει η Τουρκία τη μερίδα του λέοντος. Δεύτερον, να πληρώσουν οι Ελληνοκύπριοι από το φυσικό αέριο τους εαυτούς τους για τις περιουσίες τους, για να αποκτήσουν οι έποικοι και οι Τουρκοκύπριοι πλειοψηφία επί του εδάφους, αφού έχουν ήδη κερδίσει την πλειοψηφία του πληθυσμού, καθότι κανείς Ελληνοκύπριος δεν θα έχει δικαίωμα ψήφου στον βορρά.
Ο εμφύλιος
Προβάλλεται από τα Ην. Έθνη ότι η συνάντηση θα είναι για να εξεταστεί πώς η κατάσταση θα προχωρήσει (the way forward) με μια Τουρκία που δεν κάνει βήμα πίσω. Επί τη βάσει των ανωτέρω, της τουρκικής επιθετικής πολιτικής και της στάσης των ΗΠΑ και της Ρωσίας και μ’ έναν Γ.Γ. του ΟΗΕ αναξιόπιστο, πώς μπορεί η Τριμερής του Βερολίνου να έχει θετικές προοπτικές; Σε αυτά προστίθεται και ο εμφύλιος πόλεμος των ομοσπονδιακών στο εσωτερικό. Δηλαδή, της εκ των πραγμάτων συμμαχικής σχέσης που υπάρχει μεταξύ της ηγεσίας του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ εναντίον του Προέδρου Αναστασιάδη, επειδή δεν υποκύπτει πλήρως στις τουρκικές θέσεις και ο οποίος, όπως τον κατηγορούν, θέτει προϋποθέσεις! Όσο, δε, για την αντιπολίτευση, απορρίπτει χωρίς να προτείνει. Ο καθένας προσπαθεί να φορτώσει τα κοινά ή τα κατά μόνας λάθη του στον άλλο. Για ποια πατρίδα μιλούν; Για τα κόμματά τους γνοιάζονται και την καρέκλα.
Ασφαλής εκμετάλλευση του φυσικού αερίου
Το θέμα δεν είναι τι θα γίνει στην Τριμερή, αλλά πώς ξεμπλέκουμε από αυτό το κουβάρι που έχουν δημιουργήσει και γίνεται θηλιά στο κεφάλι της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην ΑΟΖ και στα ίδια τα κεφάλια μας. Εκ των πραγμάτων, δεν έχουμε άλλη εναλλακτική από τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και την εξασφάλιση της συνέχειάς της και μετά τη λύση, καθώς και την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.
Πολλάκις έχουμε διατυπώσει την θέση ότι ο East Med δεν είναι απλώς ένας αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου, αλλά μια εναλλακτική στρατηγική επιλογή, στην περιφέρεια του δακτυλίου της Ευρασίας, επί τη βάσει της οποίας οικοδομούνται τα γεωπολιτικά και δη τα ενεργειακά στρατηγικά παιγνίδια. Είναι ο μοναδικός αγωγός που θα ανήκει σε ευρωπαϊκά, αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα και όχι ρωσικά, δηλαδή της Gazmprom, όπως είναι ο βόρειος αγωγός 1 και 2, καθώς και ο Turkish Stream. Συνιστά μια οικονομική και αμυντική αποτροπή στην τουρκική απειλή και απελευθερώνει την Ευρώπη από την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, που σημαίνει και πολιτικές εξαρτήσεις, γεγονός που ενοχλεί τις ΗΠΑ.
Βεβαίως, υπάρχει και το οικονομικό σκέλος του αγωγού, δηλαδή της βιωσιμότητας. Ο οικονομικός είναι μόνον ένας παράγοντας. Η μεγάλη εικόνα είναι η συμμαχική σχέση που δημιουργείται μέσω του EastMed και οι συνθήκες ασφάλειας, που συνιστούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εκμετάλλευση και την κρατική και εθνική μας ύπαρξη.
Ακόμη και αν τελικώς μας πουν ότι είναι ασύμφορος και ότι είναι καλύτερη η επιλογή του τερματικού, ο στρατηγικός σχεδιασμός με βάση τον αγωγό μπορεί να αντικατασταθεί από πλοία μεταφοράς του αερίου, που σημαίνει ελεύθερες και ανοικτές θάλασσας και δη τις οδούς της, που θέλει να ελέγχει και να κλείσει η Άγκυρα μέσα από την τουρκική θάλασσα, από την Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα, και τον μεγαλύτερο στρατηγικό σχεδιασμό της Γαλάζιας Πατρίδας.
Σε μια τέτοια περίπτωση είναι τρεις οι βασικοί οδοί: Ο ένας από Κύπρο προς Ευρώπη, ο άλλος από Αίγυπτο προς Ευρώπη, λόγω και του αγωγού από Κύπρο προς Αίγυπτο, και ο τρίτος από Κύπρο προς Σουέζ και, από εκεί, προς Ασία. Συνεπώς, η επιλογή του τερματικού δεν ανατρέπει τον αμυντικό σχεδιασμό ασφαλείας στην περιφέρεια της Ευρασίας, που καλύπτει την περιοχή από Ιταλία και Ελλάδα ώς την Ανατολική Μεσόγειο. Αντί του αγωγού, έχουμε τις θαλάσσιες οδούς των πλοίων που θα μεταφέρουν το φυσικό αέριο.
Εκ των πραγμάτων, οι τριμερείς και πολυμερείς συμμαχίες και τα αεροναυτικά μέσα, καθώς και οι σχετικές ασκήσεις, όπως της Μέδουσας και του Ονήσιλου- Γεδεών, είναι πολύ σημαντικές.
Η επαρχία του Σουλτάνου
Οι Τούρκοι είναι σαφείς στους σχεδιασμούς και τους στόχους τους. Θέλουν να ελέγχουν και το φυσικό αέριο και τις θαλάσσιες οδούς. Εάν θα δαπανηθούν χρήματα από το φυσικό αέριο, κάτι τέτοιο θα πρέπει να γίνει για λόγους ασφάλειας και συμμαχιών, για την διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Διότι η άλλη επιλογή της Τριμερούς και του αγωγού προς Τουρκία σημαίνει ότι θα πληρώσουμε από το φυσικό αέριο, για να έχουν οι Τούρκοι την εκ περιτροπής προεδρία, για να πληρώσουμε εαυτούς και να επιτύχει η Άγκυρα την επί του εδάφους και επί του πληθυσμού εσαεί πλειοψηφία στον βορρά, για να επανακαθοριστεί η κυπριακή ΑΟΖ και να πάρει η Τουρκία τη μερίδα του λέοντος και την εκμετάλλευση, αφενός μέσω της Τουρκικής Εταιρίας Πετρελαίου, και, αφετέρου, μέσω του αγωγού προς Τουρκία. Θα πληρώσουμε, δηλαδή, για να νομιμοποιήσουμε τα τετελεσμένα της κατοχής, το κόστος της κατοχής και για να γίνουμε επαρχία του Σουλτανάτου της Άγκυρας.
Γιάννος Χαραλαμπίδης
Δρ Διεθνών Σχέσεων
simerini