Ο άγνωστος αρχαιοελληνικός ναός στα θεμέλια του φράγματος του Μαραθώνα που κλείνει φέτος τα 90 χρόνια. Ξορκίζει την λειψυδρία και είναι αντίγραφο των ναού των Αθηναίων στους Δελφούς.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετρούσε ήδη ένα χρόνο ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, όταν στις 20 Οκτωβρίου 1928, παρουσία και του προέδρου της δημοκρατίας Ναύαρχου Κουντουριώτη, εγκαινίασε το έργο με το οποίο «ξεδίψασε» επιτέλους η Αττική:
Το φράγμα του Μαραθώνα που δημιούργησε την ομώνυμη τεχνητή λίμνη στη συμβολή των χειμάρρων Χαράδρου και Βαρνάβα. Λίγο πριν ολοκληρωθεί το φράγμα, στήθηκε στη βάση του ένα αρχαιοελληνικό μνημείο.
Ο ναός που υπάρχει μέχρι σήμερα είναι αντίγραφο του ναού που έχτισαν οι Αθηναίοι στους Δελφούς μετά τη νίκη τους στη Μάχη του Μαραθώνα και συμβολίζει τη νίκη των σύγχρονων Αθηναίων στη μάχη με τη λειψυδρία.


Το μνημείο στο φράγμα του Μαραθώνα από πεντελικό μάρμαρο.
Η κατασκευή του τοξωτού φράγματος ξεκίνησε το 1926 και απασχόλησε σχεδόν 2.000 ανθρώπους που διέμεναν στην περιοχή μέχρι την ολοκλήρωση του έργου. Για αυτό το σκοπό τους είχε παραχωρηθεί δωρεάν στέγαση και σίτιση. Αυτοί οι εργάτες έκτισαν με πεντελικό μάρμαρο και τον μικρό αυτό ναό ακριβώς πίσω από τα τεράστια τείχη του φράγματος.
Η επένδυσή του φράγματος εξ ολοκλήρου από Πεντελικό μάρμαρο, όμοιο με αυτό του Παρθενώνα, είναι παγκόσμια αποκλειστικότητα. Στη βάση (κάτω αριστερα στη φωτογραφία) χτίστηκε ο αρχαιοελληνικός ναός. Η λήψη είναι του 1930.
Για την ολοκλήρωση του έργου κατασκευάστηκε μια σήραγγα μήκους 13,4 χιλιομέτρων, μέσω της οποίας θα μεταφερόταν το νερό από το Μαραθώνα στην Αθήνα. Μάλιστα, για να υδροδοτείται σωστά η σήραγγα κατασκευάστηκε ένας μαρμάρινος πύργος, που έλεγχε μέσω ειδικών βανών την τροφοδοσία της σήραγγας με νερό.