Πως κόβεται ο γόρδιος δεσμός του μεταναστευτικού – Το μέτρο-κλειδί

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ

Ο γόρδιος δεσμός του μεταναστευτικού εξελίσσεται σε εφιάλτη όχι μόνο για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ούτε μόνο για τις τοπικές κοινωνίες που φιλοξενούν κέντρα υποδοχής, κυρίως των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Εξελίσσεται σε πρόβλημα-εφιάλτη για την Ελλάδα. Προς το παρόν, η απόφαση της κυβέρνησης να επιτάξει με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου εκτάσεις στα νησιά για την κατασκευή κλειστών κέντρων έχει προκαλέσει βαθύ ρήγμα στις σχέσεις της με την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και με τους Δήμους στα νησιά.
Μπορεί με τις ιδεοληψίες της η κυβέρνηση Τσίπρα να επιδείνωσε την κατάσταση, αλλά η ανυπαρξία επεξεργασμένης αποτελεσματικής μεταναστευτικής στρατηγικής πάει πιο πίσω και βεβαίως συνεχίζεται. Τα γεγονότα επιβεβαιώνουν ότι η κυβέρνηση της ΝΔ είναι ανίκανη να δράσει αποτελεσματικά κατά τρόπο που να λύσει το πρόβλημα, ή τουλάχιστον να το θέσει υπό έλεγχο.
Σε άρθρο μου στην “Καθημερινή” (1 Απριλίου 2012) είχα όχι μόνο υπογραμμίσει το κενό, αλλά και καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Ημέρες που είναι, αξίζει να τις υπενθυμίσω επικαιροποιημένες. Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο εάν η μεταναστευτική στρατηγική εδράζεται στην αρχή της μηδενικής ανοχής απέναντι στην παράνομη μετανάστευση.
Ένα κράτος έχει δικαίωμα και υποχρέωση να επιλέγει ποιος θα εισέρχεται στην επικράτειά του και πολύ περισσότερο έχει δικαίωμα να επιλέγει ποιον αλλοδαπό θα του παραχωρήσει ιθαγένεια. Το καθοριστικό κριτήριο στην παραχώρηση ιθαγένειας δεν πρέπει να είναι ο χρόνος παραμονής ενός αλλοδαπού στην Ελλάδα, αλλά η πολιτισμική συμβατότητά του με την ελληνική κοινωνία, δηλαδή η δυνατότητά του να ενσωματωθεί. Με αυτό το κριτήριο, λοιπόν, η Πολιτεία έχει κάθε λόγο να παραχωρήσει μαζικά ελληνική ιθαγένεια κυρίως σε ανατολικοευρωπαίους που βρίσκονται στην Ελλάδα.
Το σημείο-κλειδί
Το σημείο-κλειδί είναι να εξετασθούν ταχύτατα οι δεκάδες χιλιάδες συσσωρευμένες αιτήσεις για άσυλο (έφθασαν κάποια στιγμή τις 100.000), ώστε να είναι σαφές ποιοι δικαιούνται άσυλο και ποιοι όχι. Σήμερα, όσοι καταθέτουν αίτηση προστατεύονται από απέλαση μέχρι αυτή να εξετασθεί. Ακόμα και όσοι δεν έχουν καμία ελπίδα να τους δοθεί άσυλο, υποβάλλουν αίτηση, επειδή έτσι παραμένουν για αρκετά χρόνια νομίμως στην Ελλάδα, επειδή η εξέταση της αίτησής τους καθυστερεί για χρόνια.
Η εκκαθάριση των αιτήσεων μπορεί να γίνει και με την κατάργηση περιττών διαδικασιών και κυρίως με τη συγκρότηση όσων επιτροπών απαιτούνται αφενός για να εξετασθούν οι συσσωρευμένες αιτήσεις, αφετέρου για να διεκπεραιώνεται εντός 2-3 μηνών κάθε νέα αίτηση. Για να επιτευχθεί αυτό δεν αρκεί η αύξηση του αριθμού των επιτροπών. Απαιτείται πολλαπλασιασμός τους.
Στελέχη για να συγκροτηθούν όσες επιτροπές απαιτούνται γι’ αυτή την εκκαθάριση μπορούν να βρεθούν. Έχω προσωπικά προτείνει στους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες να χρησιμοποιηθούν δικαστικοί και δημόσιοι υπάλληλοι με πτυχίο νομικής, οι οποίοι έχουν συνταξιοδοτηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Θα ανταποκρίνονταν πάρα πολλοί εάν τους δινόταν παραλλήλως με τη σύνταξή τους και ένα επίδομα για την εργασία τους.
Γιατί δεν γίνεται αυτό; Επειδή σύμφωνα με το νόμο, όποιος συνταξιούχος εργάζεται του κόβεται η σύνταξη. Γιατί δεν αλλάζει ο νόμος ειδικά για τη συγκεκριμένη περίπτωση; Νόμος είναι, δεν είναι συνταγματική διάταξη. Και κυρίως, μία τέτοια τροπολογία υπηρετεί ζωτική σημασίας εθνικό σκοπό. Εδώ με τα Μνημόνια έγιναν ραγδαίες σε έκταση και μέγεθος νομοθετικές αλλαγές.
Το επόμενο βήμα
Εάν εκκαθαριστεί ο τεράστιος όγκος των αιτήσεων για άσυλο που εκκρεμούν, θα είναι σαφές ποιοι το δικαιούνται και ποιοι όχι. Το επόμενο βήμα θα είναι η επαναπροώθηση στην Τουρκία όσων πέρασαν στα ελληνικά νησιά από τις τουρκικές ακτές και δεν δικαιούνται άσυλο, όπως προβλέπει η ευρωτουρκική συμφωνία του 2016. Ας σημειωθεί ότι μόνο ένα αμελητέο ποσοστό όσων εισήλθαν επαναπροωθήθηκε τα προηγούμενα χρόνια.
Η κύρια αιτία είναι κυρίως το γεγονός ότι, επί κυβέρνησης Τσίπρα, οι αρμόδιες επιτροπές (με την τότε σύνθεσή τους) απέφευγαν να στέλνουν πίσω μετανάστες, με τον ισχυρισμό ότι η Τουρκία δεν είναι γι’ αυτούς ασφαλής χώρα! Υπάρχει, ωστόσο, και μία πρόσθετη διάσταση. Τόσο η ΕΕ όσο και η Άγκυρα έχουν αυθαιρέτως αποφανθεί ότι όσοι από αυτούς έχουν μεταφερθεί από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα, δεν μπορούν να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία. Στην ευρωτουρκική συμφωνία δεν αναφέρεται τίποτα σχετικό.
Η Άγκυρα κάνει αυτή την ερμηνεία για να δέχεται λιγότερους πίσω. Η ΕΕ την κάνει για να παραμένουν οι αιτούντες στα νησιά και να μην μπορούν, έστω και λίγοι, να φθάσουν παρανόμως στη δυτική Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, όμως, η κυβέρνηση πιέζεται να αποσυμφορήσει τα νησιά, μεταφέροντας μετανάστες στην ηπειρωτική Ελλάδα. Έτσι, όμως, εκτός από τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, όσοι μεταφέρονται θα εγκλωβισθούν κατά κανόνα στην Ελλάδα. Σχετικά όμως με αυτούς που θα εγκλωβιστούν στην ηπειρωτική Ελλάδα και που ενδεχομένως αρνηθεί να τους πάρει πίσω η Τουρκία, θα ασχοληθώ στο επόμενο άρθρο.
apopseis