«ΓΙΟΥΡΟ-ΛΑΡΙΑ» ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Γράφει ο Δρ. Ηλίας Καλλιώρας
Προσφάτως, με μια παρέμβαση μείζονος βαρύτητας, έξη Κεντρικές Τράπεζες κινήθηκαν συντονισμένα και, εξαίφνης, «πλημμύρησαν» (δήθεν) τις διεθνείς αγορές με δολάρια ΗΠΑ. Γνώριζαν, βεβαίως, ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες στέρευαν από αμερικανικά νομίσματα (πχ., το swap ευρώ-δολαρίου, από τις 77 μονάδες περίπου που ήταν στο τέλος του 2008, ξεπέρασε τις 125 μονάδες, πριν από 2 μήνες). Ως εκ τούτου, ένα σούπερ-μίνι νομισματικό Σχέδιο Μάρσαλ έλαβε χώρα, με προσωρινές διμερείς cross currency liquidity swap lines (δολαρίων έναντι ευρώ): «αυξάνοντας», τοιουτοτρόπως, με λύση εξπρές, την διεθνή ρευστότητα, σε «γιουρο-λάρια». Η αλήθεια είναι όμως ότι, η εν λόγω (δυνητική) αύξηση της ρευστότητας, στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν, επί της ουσίας, νομισματικά «ουδέτερη».
Δηλαδή, ήταν μια απροσδόκητη απόφαση άνευ μεγάλης ουσίας, με φόντο ή με βασική επιδίωξη, την ενίσχυση ή/και την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας. Παραταύτα, επέτρεψε στις τοπικές τράπεζες να έχουν (και όχι αναγκαστικά να διαθέσουν!) «άφθονο» τοπικό χρήμα. Αυτή η συνδυαστική πρωτοβουλία των Κεντρικών Τραπεζών, εάν πράγματι ή ενδιαμέσως, μετατρεπόταν σε μετέπειτα πολυάριθμες δανειακές συμβάσεις ή πράξεις, τότε, όντως θα είχε, η εν λόγω κίνηση των «6», αληθινό οικονομικό νόημα ή αποτέλεσμα. Θα έκανε ίσως, μεμιάς, σχετικά φθηνότερο τον δανεισμό σε δολάρια (και φυσικά όχι μόνο!), στις ξένες εμπορικές τράπεζες.
Με αυτή την αιφνιδιαστική πρωτοβουλία, οι «ανοιχτές» πιστωτικές γραμμές των χρηματοδοτικών ιδρυμάτων και όχι μόνο, επεκτάθηκαν, μέχρι και την 1^η Φεβρουαρίου, του 2013.  Όποτε, για τους επόμενους 15 περίπου μήνες, οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα έχουν στη διάθεσή τους, να διαθέσουν(;), όλα όσα «μοχλευμένα» δολάρια και ευρώ ενδεχομένως επιθυμούν. Είναι σημαντικό (αλλά αυτό δεν συμβαίνει πρώτη φορά) οι Κεντρικές τράπεζες να συντονίζονται αναλόγως, μεταξύ τους, να πυκνώνουν τις νόμιμες διαδικασίες «ανταλλαγής» πιστωτικών γραμμών, να ενθουσιάζουν (έστω και προσωρινά) τις διεθνείς αγορές (και, μάλλον όχι τους αναλυτές), ενώ, συνεχώς, συντεταγμένα, για καιρό τώρα, εγκλωβίζουν μέχρι και αυτή ακόμη την «σκληρή» ΕΚΤ: στο να γίνει τελικώς και η ίδια (α λα FED), ο δανειστής τελευταίας λύσης ή καταφυγής.
Και ορθώς θα ρωτήσει σκοπίμως ή τυχόν κάποιος: για ποιους λόγους, για ποιες λοιπές αιτίες, γιατί αυτή η ξαφνική κίνηση των «6» έγινε τόσα πολλά διεθνή πρωτοσέλιδα, ή είναι τελικώς τόσο αξιοσημείωτη; Η πρωταρχική απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πολύπλευρη, όσο είναι και συνάμα (εξ ορισμού) τόσο αναγκαία. Πρώτον, η οικονομική κρίση τρέχει σχεδόν ανεξέλεγκτα, με ραγδαίους ρυθμούς, προπάντων δε μέσα στην ΕΕ: ο ίδιος ο κ. Ζακ Ντελόρ είπε ρητώς ότι, «το ευρώ ήταν καταδικασμένο από την αρχή». Δεύτερον, πολλοί Γερμανοί σκέπτονται «μονοσήμαντα» την Βόρεια Ευρώπη, με βάση το «ευρω-μάρκο» (ή δηλ., την δημιουργία της Βόρειας “Super League” κρατών, με βαθμό τα ΑΑΑ), κάτι που θεωρεί επικίνδυνο, λόγου χάρη, μέχρι και ο κ. Σμιτ. Ο ίδιος μάλιστα, πρώην Καγκελάριος, προειδοποιεί, ότι «έρχεται η απομόνωση της Γερμανίας». Τρίτον, η Κα Μέρκελ ζήτησε επιμόνως και κατάφερε, εν τέλει, να ληφθεί η απόφαση, για την αλλαγή των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, με ένα νέο ευρωσύμφωνο, όπου, οι κυρώσεις στην Ευρώπη «θα λειτουργούν όπως το ΔΝΤ». Τέταρτον, με επικρεμάμενο τον εφιάλτη της ύφεσης, καθώς και με αυτόν ακόμη τον υπαρκτό κίνδυνο του «διαμελισμού» της ΕΕ να επιστρέφει, ο κ. Σόιμπλε απαιτεί την άμεση δημιουργία μιας νέας «δημοσιονομικής Σένγκεν».
Εκτός αυτών, ωστόσο, υπάρχει και μια σειρά από παραπέρα αθέατους και θανατηφόρος φόβους, που δεν προκλήθηκαν από την δημοσιονομική απειθαρχία, αλλά, από τον μη κρατικό έλεγχο και από την άμετρη τραπεζική απληστία και κραιπάλη! Τέτοιοι φόβοι είναι, για παράδειγμα, πέμπτον, αυτό που έγραψε ή αναρωτήθηκε και το έγκριτο περιοδικό Forbes: ποιος μας απέκλειε, τις προάλλες, την πιθανότητα χρεοκοπίας μιας κεντρικής τράπεζας, ή της μιας άτακτης στάσης πληρωμών, μέσα στην ΕΕ; Επιπροσθέτως, έκτον, ερωτώ: υπήρχε ή όχι, κάποιος συγκεκριμένος ουσιαστικός φόβος εμφάνισης ενός παγκόσμιου «ντόμινο», που θα συνδέονταν – εσωτερικά – με τα «κρυφά» χρήματα (λογιστικά, μοχλευμένα, ή μη), που προέκυψαν από το γνωστό Αμερικανικό πρόγραμμα διάσωσης TARP (bail out tag: 800 δισ. δολάρια); Ποιος, έβδομον, δεν αισθάνεται κατάπληξη ή δέος, όταν, λόγου χάρη, η ίδια η Γερουσία των ΗΠΑ εντόπισε (τροπολογία Dodd-Frank) ότι, ακούστε!, μόνο η γνωστή Goldman Sachs είχε λάβει, κρυφά, μόνη της, 814 δισ. δολάρια;
Όγδοο, κατά τη γνώμη μου, αυτή η ασυνήθιστη κίνηση των «6» είχε και ένα ακόμη βαθύτερο πολιτικό επίκεντρο, ή οικονομική επιδίωξη: είναι η ανάγκη το δολάριο να διασωθεί και να διασώσει (ταυτόχρονα ή «αγκαλιά» με το ευρώ), την διεθνή πολιτική οικονομία, από ένα αναπάντεχο ίσως διεθνές κατακλυσμιαίο κραχ. Προσέτι, ένατο, εάν δεν γινόταν κάτι ανάλογο τώρα, η ΕΕ, που βρίσκεται σε μια λυσιτελή πολιτική πορεία, με αναρίθμητούς αστάθμητους παράγοντες, θα έμοιαζε σύντομα, με κάτι που θα έχει ανάλογη ομοιότητα με μια νέα διεθνή τοξική Φουκουσίμα! Ομοίως, οι ειδικοί γνωρίζουν πολύ καλά, δέκατον, ότι τα liquidity swaps των «6» ήταν σύνθετα εργαλεία παρέμβασης στην οικονομία και δεν ήταν, ή είναι, νέο εκτυπωμένο, πραγματικό χρήμα. Πράγμα που σημαίνει ότι, οι ΗΠΑ δεν θέλουν να «ενεργοποιήσουν» τον υπαρκτό κίνδυνο ενός δικού τους “bank run” (από το ευρώ!): ή δηλαδή, η Αμερική δεν θέλει ένα χαλαρό ή ένα αδύναμο ευρώ (πχ., κίνδυνος εισαγόμενου πληθωρισμού, πτώση στις εξαγωγές των ΗΠΑ). Τέλος, ενδέκατο, ας μην το ξεχνάμε, οι ΗΠΑ πασχίζουν και εργάζονται υπογείως και εργωδώς, ώστε να μην έρθει συντόμως το φινάλε της κυριαρχίας του δολαρίου στις συναλλαγές του πετρελαίου, αφού, ως γνωστό, Κίνα, Ρωσία, Γαλλία και οι χώρες του Αραβικού Κόλπου, ήδη «έβαλαν μπροστά» την δημιουργία μιας νέας κοινής «πετρελαϊκής» νομισματικής μονάδας (Independent, Robert Fisk).
Ηλίας Δ. Καλλιώρας,  kalioras@otenet.gr