Η Μεσόγειος δεν ήταν ποτέ μια εύκολη θάλασσα. Αυτό το αποδεικνύει η ίδια η ιστορία της περιοχής και καταγράφεται διά μέσου των αιώνων.
Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή όπου τα έντονα πολιτικά και στρατιωτικά φαινόμενα μεταβάλλονται συνεχώς. Και τα έντονα φαινόμενα στην περιοχή έχουν να κάνουν με τους ίδιους τους παίκτες της Ανατολικής Μεσογείου. Οι αποφάσεις και οι ενέργειες της μιας πλευράς προκαλούν την αντίδραση της άλλης.
Οι υδρογονάνθρακες αποτελούν σήμερα μια πηγή πρόκλησης έντονων φαινομένων στην Ανατολική Μεσόγειο. Το σκηνικό δεν προβλέπεται ότι θα διαφοροποιηθεί προς το καλύτερο στο επόμενο διάστημα. Γεγονός που επιβάλλει στα εμπλεκόμενα και ενδιαφερόμενα κράτη να ενεργήσουν αναλόγως. Να καθορίσουν στρατηγικές και πολιτικές με γνώμονα τα φουρτουνιασμένα νερά της Ανατολικής Μεσογείου.
Η ναυτική άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα» ήταν ένα μήνυμα προς το Ενεργειακό Φόρουμ της Ανατολικής Μεσογείου, μια συμμαχία που συστάθηκε με τη συμμετοχή της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ιορδανίας και της Παλαιστινιακής Αρχής. Σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές αλλά και τη θέση της Άγκυρας αυτό το φόρουμ κατέστησε τη διαμάχη, στην ανατολική Μεσόγειο και την εξερεύνηση των υδρογονανθράκων, ακόμα πιο πολύπλοκη.
Θέση της τουρκικής πλευράς είναι πως το πρόσφατο μνημόνιο για την «οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην Μεσόγειο» ανάμεσα σε Τουρκία και Λιβύη θα αποτελέσει σίγουρα ένα κρίσιμο βήμα προς την σταθεροποίηση της στρατιωτικής και διπλωματικής θέσης της Άγκυρας.
Η εν λόγω άσκηση δεν ήταν κάτι άλλο από το να χρησιμοποιηθεί το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό ως όργανο άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει πως αυτό ήταν μια απάντηση στα πολιτικά και στρατιωτικά ζητήματα στην περιοχή.
Περαιτέρω θέση της Τουρκίας είναι πως η όλο και περισσότερη ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας θα συμβάλει στην πάρα πέρα ενίσχυση της θέσεως της χώρας στην περιοχή. Γι’ αυτό και θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η Τουρκία θα εμβαθύνει τη ναυτική της δύναμη, ειδικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ναυτική άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα» προσέφερε στην Τουρκία να ευκαιρία να εξετάσει την ενσωμάτωση σύγχρονων συστημάτων στα σημερινά δεδομένα. Τέτοια συστήματα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο εκείνης της άσκησης ήταν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και τα μη επανδρωμένα οχήματα.
Παράλληλα η Τουρκία ήθελε να ελέγξει όλα τα συστήματα C3I ή ΔΕΕΠ (Command, Control, Communication, Intelligence – Διοίκηση, Έλεγχος, Επικοινωνία, Πληροφορίες). Σ’ αυτά τα συστήματα η Τουρκία έχει επενδύσει πάρα πολλά στα πλαίσια της αναβάθμισης των ενόπλων της δυνάμεων.
Από της ανόδου της στη εξουσία η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έριξε ιδιαίτερο βάρος στην αναβάθμιση του Ναυτικού. Ένας τομέας που η τουρκική πλευρά υστερούσε έναντι των γειτόνων της. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης άσκησης είχε προχωρήσει και στην χρησιμοποίηση ενός πρωτοποριακού προγράμματος το οποίο παρουσίαζε τη διαδικασία λήψεως αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο.
Μήνυμα από το Μόναχο
Το τριήμερο 14-16 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας η ετήσια παγκόσμια σύναξη στην οποία πολιτικοί και τεχνοκράτες από διάφορα μέρη του πλανήτη προβαίνουν σε μια εις βάθος ανάλυση του γεωστρατηγικού γίγνεσθαι ανά το παγκόσμιο.
Προ του συνεδρίου κυκλοφόρησε –και φέτος– η έκθεση Munich Security Report στην οποία καταγράφονται τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσουν τη σύνοδο.
Η φετινή έκθεση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να μελετηθεί και να αναλυθεί από τα διάφορα κέντρα λήψεως αποφάσεως στην ευρύτερη περιοχή. Η φετινή Έκθεση με τίτλο «Westlessness» («Λιγότερη Δύση») αναδεικνύει ακριβώς την υποχώρηση όχι μόνο της Ευρώπης αλλά συνολικά της Δύσης να αρθρώσει συντεταγμένο λόγο και να υιοθετήσει συγκεκριμένη κοινή στρατηγική, αφήνοντας έτσι το έδαφος ελεύθερο για ανάπτυξη άλλων δυνάμεων και για δημιουργία νέων σοβαρών προκλήσεων ασφάλειας.
Η Έκθεση περιγράφει με έντονο τρόπο την αναβάθμιση του ρόλου της Κίνας στα παγκόσμια δρώμενα, καθώς το Πεκίνο καλύπτει το κενό που αφήνει η Δύση και επικεντρώνεται και στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή που μετατρέπονται σε πεδίο ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων που αναζητούν ρόλο και επιρροή στην περιοχή.
Ειδικά για την Μεσόγειο, οι προβλέψεις είναι ιδιαίτερα απαισιόδοξες καθώς η Έκθεση εκτιμά ότι οι προσπάθειες της Δύσης να συμβάλει στην αποκατάσταση της σταθερότητας και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα όπως οι μεταναστευτικές ροές, το οργανωμένο έγκλημα, η τρομοκρατία αγγίζουν τα όριά τους και δεν αποδίδουν. Και με την προειδοποίηση ότι η αδυναμία αντιμετώπισης μια κρίσης όπως αυτή της Λιβύης στη γειτονιά της Ευρώπης και ο κίνδυνος μετατροπής της σε μια νέα Συρία, υπονομεύει τον ρόλο της Ευρώπης ανοίγοντας την πόρτα για παρεμβάσεις τρίτων παραγόντων, όπως η Τουρκία.
Στην έκθεση περιλαμβάνεται και ανάλυση της βρετανικής IISS η οποία διαπιστώνει ότι η Ευρώπη δεν θα ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει μια επίθεση της Ρωσίας στις χώρες της Βαλτικής χωρίς την βοήθεια των ΗΠΑ, ενώ οι Ευρωπαίοι αδυνατούν να συμβάλουν και προωθήσουν την επίλυση προβλημάτων και πολεμικών συγκρούσεων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, εναποθέτοντας ακόμη και την ευρωπαϊκή Ασφάλεια κατά μείζονα λόγο στους Αμερικανούς.
Η Έκθεση επισημαίνει ότι 8 χρόνια μετά τις εξεγέρσεις σε μεσανατολικές και βορειοαφρικανικές χώρες και πάλι υπήρξαν λαϊκές αντιδράσεις λόγω της πολιτικής καταπίεσης από κυβερνήσεις, από τη βία, την απουσία ανάπτυξης, της διαφθοράς και των ποσοστών ανεργίας των νέων από τα υψηλότερα στον κόσμο…
Η ΕΕ πρέπει να αποκτήσει αυτοπεποίθηση
Πολλοί Ευρωπαίοι επιθυμούν να αποκτήσει η ΕΕ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και να γίνει ως παγκόσμιος παίκτης πιο ανεξάρτητος από τις ΗΠΑ.
Μάλιστα, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, είπε ότι εάν η ΕΕ δεν μάθει τη γλώσσα της ισχύος, τότε «γεωπολιτικά θα εξαφανιστεί». Εάν, μάλιστα, οι ΗΠΑ στη Μέση και Εγγύς Ανατολή παραμείνουν απαθείς ή εγκαταλείψουν εντελώς την περιοχή, αφήνοντας τη Ρωσία και την Τουρκία να επεκτείνουν την επιρροή τους σε χώρες όπως τη Συρία ή τη Λιβύη, τότε αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για μια νέα πολιτική της Ευρώπης στην περιοχή, προσανατολισμένη περισσότερο στα στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντά της.
Η Ρωσία συνεχίζει να προκαλεί μεγάλο «πονοκέφαλο» στους Ευρωπαίους ιθύνοντες. Από την προηγούμενη Διάσκεψη Ασφάλειας του Μονάχου η Μόσχα κατήγαγε πολλές επιτυχίες στο διπλωματικό πεδίο. Εξ ου και η έκκληση του προέδρου Μακρόν να επανεξετάσει η Ευρώπη τις σχέσεις της με τη Μόσχα.
Η Γηραιά Ήπειρος είναι διαιρεμένη ανάμεσα στην τάση για διατήρηση του διαλόγου και εμπορικών σχέσεων με τον μεγάλο γείτονα ανατολικά και την ανησυχία για τους στρατηγικούς στόχους της Μόσχας. Την ώρα που ορισμένοι περιμένουν ότι ο πρόεδρος Πούτιν θα προσκληθεί στη φετινή συνάντηση κορυφής της ομάδας των 7 στις ΗΠΑ, άλλοι επισημαίνουν ότι η προσοχή θα πρέπει να στραφεί περισσότερο προς την Κίνα.
Ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, άφησε να εννοηθεί ότι η χώρα του δεν πρόκειται να ανεχθεί αυτό που χαρακτηρίζει ως ανάμειξη στην αυλή της, δηλαδή στην Ανατολική και Νότια Κινεζική Θάλασσα. Η εμπορική διαμάχη της Κίνας με τις ΗΠΑ πρωταγωνίστησε την τελευταία χρονιά στη διεθνή σκηνή, αν και τελευταία η προσοχή στράφηκε στον κορωνοϊό.
Ανδρέας Πιμπίσιης
philenews Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις