ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ- 76 χρόνια από την ιστορική συμφωνία της Πλάκας

Οι οργανώσεις ΕΛΑΣ, ΕΚΚΑ, ΕΔΕΣ αναλαμβάνουν την υποχρέωση να μην πολεμούν μεταξύ τους και να πολεμούν τον εχθρό από κοινού και χωριστά

Η συμφωνία της Πλάκας – Μυρόφυλλου ή συμφωνία Μυρόφυλλου – Πλάκας ήταν η ειρηνευτική συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ των δύο κυριοτέρων ελληνικών και ταυτόχρονα αντιμαχομένων αντιστασιακών οργανώσεων, των ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, στις 29 Φεβρουαρίου του 1944, την περίοδο που η Ελλάδα βρισκόταν ακόμη υπό γερμανο-βουλγαρική κατοχή, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σκοπός – σύσκεψη
Σκοπός της συμφωνίας αυτής ήταν κυρίως να δοθεί ένα τέλος στον εμφύλιο σπαραγμό που είχε προηγηθεί κατά το τελευταίο τετράμηνο. Οι διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην υπογραφή της, ξεκίνησαν επίσημα στις 19 Φεβρουαρίου, στο χωριό Μυρόφυλλο Τρικάλων, εξ ου και η ονομασία της συμφωνίας, με την συμμετοχή αντιπροσώπων των ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ καθώς και την παρουσία μελών της συμμαχικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, που εκπροσωπούσαν το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής καθώς και την ελληνική Στρατιωτική Διοίκηση του Καΐρου.
Μέλη της σύσκεψης Συγκεκριμένα, στις διαπραγματεύσεις αυτές εκ μέρους του ΕΛΑΣ συμμετείχε τριμελής επιτροπή που συγκροτούσαν οι Στέφανος Σαράφης, το στέλεχος του ΚΚΕ, Πέτρος Ρούσσος, ως πολιτικός εκπρόσωπος (ΚΚΕ), και ο Μπάμπης Κλάρας, αδελφός του Άρη Βελουχιώτη, ως γραμματέας της αντιπροσωπείας. Την τριμελή αντιπροσωπεία του ΕΔΕΣ αποτελούσαν ο Κομνηνός Πυρομάγλου, ο αντισυνταγματάρχης ιππικού Πέτρος Νικολόπουλος και ο υπολοχαγός Νίκος Βεργέτης ως γραμματέας της αντιπροσωπείας. Εκ μέρους της ΕΚΚΑ συμμετείχαν ο Δημήτριος Ψαρρός και ο Γεώργιος Καρτάλης. Και τέλος, ο Αμερικανός ταγματάρχης Ουάινς, ως εκπρόσωπος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) και ο Άγγλος συνταγματάρχης Κρίστοφερ Γουντχάους ως εκπρόσωπος τόσο του ΣΜΑ όσο και της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης, και κατ΄ ουσία της ελεύθερης ελληνικής κυβέρνησης, οι οποίοι συμμετείχαν στις συζητήσεις μόνο επί στρατιωτικών θεμάτων.
Καθήκοντα συντονιστή στη σύσκεψη εκτελούσε ο Γεώργιος Καρτάλης. Όταν λίγο πριν την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων έγινε η μεταφορά της έδρας της σύσκεψης από το Μυρόφυλλο στην Πλάκα του Αράχθου στη σύσκεψη παρευρέθη και ο Ναπολέων Ζέρβας.

Τι προέβλεπε η συμφωνία
Η συμφωνία αυτή συνοπτικά προέβλεπε τα εξής:
α) κατάπαυση εχθροπραξιών ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ
β) διατήρηση των εδαφών που κατείχαν κατά την ημέρα της συμφωνίας
γ) κοινή τους δράση εναντίον του κατακτητή
δ) μικτή επιτροπή που θα επέβλεπε την εφαρμογή της συμφωνίας
ε) απελευθέρωση κρατουμένων και ομήρων
στ) ανεφοδιασμό για όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις
ζ) καταδίκη των ταγμάτων ασφαλείας και της κατοχικής κυβέρνησης Ράλλη
Στην συμφωνία υπήρχε και ένας μυστικός όρος ο οποίος προέβλεπε ότι όλες οι αντιστασιακές οργανώσεις όφειλαν να συνδράμουν στο περίφημο συμμαχικό σχέδιο “κιβωτός του Νώε”, που αφορούσε όλες εκείνες τις στρατιωτικές ενέργειες που θα επέτρεπαν στην εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση να επιστρέψει αναίμακτα στην Αθήνα μετά την -διαφαινόμενη εκείνη την εποχή- αποχώρηση των Γερμανών.
Αναμφίβολα ο αρχιτέκτων της συμφωνίας ήταν ο Chris Woodhouse, αρχηγός της Συμμαχικής αποστολής στην Ελλάδα που χειρίστηκε με έξυπνο τρόπο τους φόβους και της ανασφάλειες όσων συμμετείχαν στην διάσκεψη, καθοδηγώντας τους αντιπροσώπους του ΕΔΕΣ και της ΕΚΚΑ σε κοινό μέτωπο κατά του ΕΑΜ. Επίσης πολύ σημαντική ήταν η παρουσία του Καρτάλη που κατάφερε με ευστροφία και κατάλληλους χειρισμούς να μην αναλωθεί η συνδιάσκεψη με άσκοπες συζητήσεις για το παρελθόν, αλλά να επικεντρωθεί στα ζητήματα που θα έχτιζαν μια πιθανή συμφωνία. Επίσης η μη συμμετοχή του Άρη Βελουχιώτη στην συνδιάσκεψη πρέπει να θεωρηθεί μάλλον ως χειρονομία του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ για να βρεθεί συμβιβαστική λύση.

Αποτίμηση της συμφωνίας
Η συμφωνία Μυροφύλλου – Πλάκας μπορεί φαινομενικά να μοιάζει ασήμαντη μπροστά στα όσα ακολούθησαν με την βίαιη διάλυση της ΕΚΚΑ, την δολοφονία του Ψαρρού και την ίδρυση της ΠΕΕΑ, όμως κατά την γνώμη μας αυτό δεν ισχύει.
Αντιθέτως υπήρξε σημαντική γιατί ουσιαστικά διέσωσε τον ΕΔΕΣ από μια πλήρη εξόντωση του από τον ισχυρότερο ΕΛΑΣ, παγίδευσε τον ΕΛΑΣ εξαναγκάζοντας τον σε συμμετοχή στην “κιβωτό του Νώε”, ενώ αποτέλεσε μια γέφυρα για την συνδιάσκεψη του Λιβάνου που ακολούθησε.
Η συμφωνία ευνοούσε τον ΕΔΕΣ καθώς δεν συγχώνευε τις αντιστασιακές οργανώσεις υπό κοινή ηγεσία όπως επιθυμούσε η ηγεσία του ΕΛΑΣ για να απορροφήσει τις άλλες δύο οργανώσεις.
Σύμφωνα με τον Chris Woodhouse η συμφωνία Μυροφύλλου – Πλάκας αποτελεί τον πρώτο κρίκο στην αλυσίδα των πολύ σημαντικών συμφωνιών του Λιβάνου και της Καζέρτας που οδήγησαν το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στον τελικό συμβιβασμό.
Σύμφωνα με τον Ευάγγελο Αβέρωφ η συμφωνία αυτή αποτέλεσε την βάση όλων των συμφωνιών που ακολούθησαν και που επέτρεψαν στην εξόριστη κυβέρνηση να επιστρέψει αναίμακτα στην Ελλάδα.
πηγή: epirusgate