Παρακολουθούμε μια έκρυθμη κατάσταση να εκτυλίσσεται στην περιοχή μας.
Πλήθος οικονομικών μεταναστών συγκεντρώθηκαν στον Έβρο, με παρότρυνση της Τουρκίας, με σκοπό να περάσουν τα ελληνικά σύνορα και να πατήσουν ευρωπαϊκό έδαφος. Ο πόλεμος στη Συρία μαίνεται εδώ και χρόνια δημιουργώντας πρόσφυγες.
Πότε ξανά έγιναν μαζικές μετακινήσεις οικονομικών μεταναστών και ποιες οι συνέπειες;
Ας πάμε στην ύστερη εποχή του χαλκού (1700-1200 π.Χ.). Περίοδος στην οποία έζησε η γυναίκα φαραώ Hatshepsut (1507-1458 π.Χ.), ο Τουταγχαμών (βασίλευσε 1332-1323 π.Χ.), ο Ραμσής Β’ ο Μέγας (1304-1214 π.Χ.), ο φαραώ της Εξόδου των Ισραηλιτών υπό τον Μωυσή, και ο Τρωϊκός πόλεμος (1260-1180 π.Χ.).
Το έτος 1186 π.Χ. απέχουμε ήδη αρκετά απο την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας που έγινε το 1628 π.Χ. Οι πιο σημαντικοί λαοί της εποχής ήταν: οι Αιγύπτιοι, οι Κύπριοι, οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Χετταίοι (1430-1178 π.Χ., Μικρά Ασία και Συρία), οι Mitanni (1475-1275 π.Χ., Μεσοποταμία), οι Καναανίτες (Εγγύς Ανατολή), οι Μίνωες (Κνωσσός, Κρήτη) και οι Μυκηναίοι(1600-1100 π.Χ.). Η Κύπρος ευημερούσε την εποχή εκείνη με την επεξεργασία και το εμπόριο χαλκού.
Πριν 3200 χρόνια, η περιοχή της Μεσογείου έσφιζε απο ζωή. Υπήρχε η τρομερή αυτοκρατορία των Χετταίων, η Αίγυπτος ευημερούσε κάτω από τον φαραώ Ραμσή Β΄, στην Ελλάδα η χλιδή των Μυκηνών ήταν αξιοθαύμαστη, το λιμάνι της Συρίας, Ugarit, ήταν πάντα γεμάτο κόσμο.
Υπήρχε παγκοσμοιοποίηση του αρχαίου κόσμου, αλληλοεξάρτηση, αμοιβαιότητα, εμπορικές συναλλαγές και διπλωματία μεταξύ τους. Φαίνεται να υπήρχαν καθιερωμένοι εμπορικοί δρόμοι. Η κατάρρευση ενός βασιλείου επηρέαζε τα άλλα.
Ο Kaniewski (et al., 2011) πρόσεξε ότι περίπου την ίδια εποχή καταστράφηκε η Τροία (1190-1180 π.Χ.), οι Μυκήνες (1210-1200 π.Χ.), το λιμάνι της Συρίας Ugarit (1192-1175 π.Χ.) και άλλες πόλεις. O Rhys Carpenter πρώτος (1966) έδωσε ως πιθανή εξήγηση για την κατάρρευση του Μυκηναϊκού πολιτισμού την παρατεταμένη ξηρασία, αλλά δεν υπήρχε επιστημονική τεκμηρίωση.
Σε έρευνες στη Συρία (Tell Tweini, 2011) ο Kaniewski διαπίστωσε πολύχρονη ανομβρία. Το 2013 έκανε ανάλογες ανασκαφές στο Χαλά Σουλτάν Τεκκέ (Λάρνακα), και απέδειξε ότι υπήρχαν κλιματικές αλλαγές (1200-850 π.Χ.) με πτώση της μέσης θερμοκρασίας της θάλασσας και ελάχιστη βροχή. Ερευνες στη Νεκρά Θάλασσα και στη θάλασσα της Γαλιλαίας (Langgut, Finkelstein, Litt, 2013) κατέδειξαν μεγάλη ξηρασία (1250-1100 π.Χ.).
Αποτέλεσμα της ανομβρίας και ξηρασίας ήταν η πείνα. Σε αρχεία που βρέθηκαν στην Ugarit (1185 π.Χ.) αναφέρεται ότι:«όλοι θα πεθάνουμε της πείνας». Ο βασιλιάς της πόλης κατέγραψε ότι «ο κόσμος πεινά και πεθαίνει». Τα ίδια αναφέρει και ο βασιλιάς των Χετταίων.
Ο καθηγητής ανθρωπολογίας Eric Cline, του Πανεπιστημίου George Washington, ισχυρίζεται ότι η εξήγηση είναι πιο πολύπλοκη. Εκτός της ξηρασίας που προκάλεσε πείνα, συνέβαλαν και άλλοι παράγοντες όπως σεισμοί και επιδρομές ή εσωτερικές επαναστάσεις.
Λόγω των γνωστών ρηγμάτων αναφέρονται πολλοί σεισμοί στη Μεσόγειο την εποχή εκείνη (Μυκήνες, Τροία, Ugarit κ.ά.). Ως συνέπεια διακόπησαν οι διεθνείς εμπορικοί δρόμοι.
Άρχισε ομαδική μετανάστευση.
Καταγράφονται επιδρομές εναντίον της Αιγύπτου και προέκυψε χάος. Μια επιγραφή στο νεκρικό ναό του Ραμσή Γ΄ στο Medinet Habu αναφέρει ότι:«… οι ξένες χώρες συνομώτησαν εναντίον της Αιγύπτου … έγινε εισβολή … έρχονταν από την Κύπρο, τη Συρία, τη Μικρά Ασία … από ανατολική Μεσόγειο … κτυπούσαν και σκόρπιζαν τον όλεθρο …». Στο ίδιο μνημείο απεικονίζονται άνθρωποι να μεταναστεύουν μαζικά με τις οικογένειές τους.
Ο Kaniewski (et al., 2011) καταγράφουν πλήθος επιδρομών στην περιοχή της Μεσογείου την εποχή εκείνη. Σε επιγραφή ο βασιλιάς της Ugarit γράφει στον βασιλιά της Κύπρου ότι έφτασαν τα πλοία του εχθρού και κατέστρεψαν την πόλη.
Η παγκοσμιοποίηση, η κλιματική αλλαγή (ανομβρία), οι σεισμοί και οι συνεπαγόμενες επιδρομές κατέστρεψαν τους αρχαίους πολιτισμούς. Οι οικονομικοί μετανάστες, που προκάλεσαν την κατάρρευση των πολιτισμών της εποχής, ήταν το σύμπτωμα, όχι η αιτία. Ήταν εκτός απο επιδρομείς και αυτοί θύματα της κατάστασης.
Συμπέρασμα:
Μεταξύ 15ου-13ου αιώνα π.Χ. έχουμε πολιτισμούς που ανθούν στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο κάθε λαός ήταν ανεξάρτητος αλλά υπήρχε αλληλεπίδραση μέσω των διεθνών εμπορικών οδών. Γύρω στο 1200 π.Χ. καταστράφηκαν.
Σήμερα έχουμε κλιματική αλλαγή, σεισμούς και πολέμους που δημιουργούν οικονομικούς μετανάστες που προσπαθούν να εισβάλουν στην Ευρώπη.
Βασικά συντρέχουν οι αποσταθεροποιητικοί παράγοντες που υπήρχαν και τότε.
Μελέτη με χρηματοδότηση της NASA προειδοποιεί για κατάρρευση του πολιτισμού τις ερχόμενες δεκαετίες.
Μήπως θα επαληθευτούν τελικά;
Ζήνα Πουλλή
philenews