Πώς να ασφαλιστεί η παγκοσμιοποίηση από την πανδημία

Η πλεονασματικότητα, όχι ο επαναπατρισμός, είναι το κλειδί για την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού -Αντί να εγκαταλείψουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες θα πρέπει να επικεντρωθούν στο να τις καταστήσουν πιο πλεονάζουσες.

Περισσότεροι προμηθευτές και περισσότερα αποθέματα θα αυξήσουν την αξιοπιστία και την ανθεκτικότητα, ωφελώντας τις χώρες, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.
Καθώς τα αεροδρόμια, τα εργοστάσια και τα καταστήματα μειώνουν τους ρυθμούς τους ή κλείνουν, η νέα πανδημία του κορωνοϊού βάζει σε δοκιμασία τις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού που καθορίζουν την σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης. Και οι πολυ-εργοστασιακές και συχνά πολυ-εθνικές διεργασίες παραγωγής που χρησιμοποιούνται από εταιρείες σε όλο τον κόσμο αποδεικνύονται πιο εύθραυστες από ό, τι αναμενόταν. Αν ο ιός και τα οικονομικά συντρίμμια που προκαλεί δεν περιοριστούν σύντομα, τα μπλούμπερι και τα αβοκάντο δεν θα είναι τα μόνα πράγματα που θα λείψουν από τα ράφια της αγοράς σε όλες τις ακόμα παγωμένες μεσοδυτικές και βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες. Τα αυτοκίνητα, τα ρούχα, τα ηλεκτρονικά και τα βασικά φάρμακα θα παρουσιάσουν ελλείψεις καθώς τα απομακρυσμένα εργοστάσια αποσυνδέονται.
Η κατάρρευση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού προκάλεσε εκκλήσεις για να έρθει η παραγωγή κρίσιμων ιατρικών και τεχνολογικών προμηθειών πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες -μια κίνηση που θα διασπάσει τους διεθνείς εμπορικούς δεσμούς και θα επιταχύνει την απο-παγκοσμιοποίηση. Αλλά ο «επαναπατρισμός» θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα διορθώσει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, ενώ μακροπρόθεσμα θα καταστήσει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ λιγότερο ανταγωνιστικές. Αντί να εγκαταλείψουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι κυβερνήσεις και τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών θα πρέπει να επικεντρωθούν στο να τις καταστήσουν πιο πλεονάζουσες. Περισσότεροι προμηθευτές και περισσότερα αποθέματα ενδέχεται να καταστήσουν ελαφρώς λιγότερο αποδοτικές τις παγκόσμιες διαδικασίες παραγωγής, αλλά αυτά τα πλεονάσματα θα αυξήσουν την αξιοπιστία και την ανθεκτικότητα, ωφελώντας τις χώρες, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.
ΛΙΤΟ ΑΛΛΑ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟ
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, η φύση του εμπορίου έχει μεταβληθεί ριζικά. Επί αιώνες, οι χώρες έστελναν ως επί το πλείστον τελικά προϊόντα στο εξωτερικό: Ελιές από την Ιταλία˙ κρασί από την Ισπανία˙ γούνες από τον Καναδά˙ και αργότερα, αυτοκίνητα από την Γερμανία˙ και ραπτομηχανές, εκτυπωτικά πιεστήρια και ταμειακές μηχανές από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα, οι χώρες αποστέλλουν συνήθως στο εξωτερικό κομμάτια ή εξαρτήματα που πρέπει να λυγίζονται, να συγκολλούνται, να εφαρμόζονται ή να ράβονται σε ξένα εργοστάσια και εργαστήρια.
Ο τεμαχισμός της παραγωγής σε διακριτά βήματα έγινε δυνατός χάρη στην πρόοδο των μεταφορών, της τεχνολογίας και των επικοινωνιών, καθώς και στο άνοιγμα των παγκόσμιων αγορών. Τα έξοδα αποστολής μειώθηκαν καθώς διαδόθηκαν τα τυποποιημένα εμπορευματοκιβώτια. Τα καλώδια οπτικών ινών, τα κινητά τηλέφωνα, το Διαδίκτυο, το cloud computing, οι υπηρεσίες ευρυζωνικών κλήσεων και οι σχεδόν δωρεάν τηλεδιασκέψεις επέτρεψαν στους χρήστες να συνεργάζονται για την ανταλλαγή αρχείων, εγγράφων και ιδεών -ακόμη και όταν ήταν γεωγραφικά απομακρυσμένοι. Η ευρεία συναίνεση του ελεύθερου εμπορίου που προέκυψε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου υποστήριξε την στροφή προς την παγκόσμια παραγωγή, επιτρέποντας την άνθηση των διεθνών εμπορικών δεσμών.
Παρά τον τεράστιο ρόλο τους στην καθιέρωση αυτής της ανοιχτής διεθνούς τάξης, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν υιοθέτησαν πλήρως την συναίνεση του ελεύθερου εμπορίου. Διατήρησαν ποσοστώσεις για την ζάχαρη και τον τόνο [στμ: το ψάρι]˙ δασμούς στον χάλυβα, το αλουμίνιο, τα υποδήματα και τον καπνό˙ και επιδοτήσεις για όλα τα είδη γεωργικών προϊόντων. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις παγκόσμιες εμπορικές σχέσεις. Περίπου το ένα τρίτο των αμερικανικών εξαγωγών αποτελούν συστατικά ενός άλλου προϊόντος που παράγεται κάπου αλλού: Βαμβάκι, χάλυβας, ημιαγωγοί, κινητήρες και μηχανές συναρμολόγησης. Οι καταναλωτές των ΗΠΑ εξαρτώνται επίσης από απομακρυσμένες αλυσίδες εφοδιασμού για τα προϊόντα που αγοράζουν καθημερινά, απολαμβάνοντας χαμηλότερες τιμές επειδή οι διεθνείς συναλλαγές έχουν κάνει την παραγωγή αυτών των αγαθών πιο αποτελεσματική. Σύμφωνα με το Peterson Institute for International Economics, το μέσο αμερικανικό νοικοκυριό εξοικονομεί 10.000 δολάρια το χρόνο λόγω του εμπορίου.
Αλλά η πανδημία του κορωνοϊού έχει ρίξει φως στους κινδύνους που θέτουν οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού για τους ανθρώπους, τις οικονομίες και την ασφάλεια των εθνών. Όταν ένα κατασκευαστικό στοιχείο παράγεται αποκλειστικά σε μια χώρα ή μια περιοχή ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και σε ένα εργοστάσιο, οι επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο μπορεί να βρεθούν ξαφνικά χωρίς ζωτικές εισροές. Επιπλέον, με τις παγκόσμιες προμήθειες έχει δοθεί έμφαση στις λιτές τεχνικές κατασκευής, οι οποίες επιδιώκουν να μειώσουν τα αποθέματα, τους εργαζόμενους, τον χρόνο αδράνειας και τα λάθη. Όλες οι Σχολές Επιχειρήσεων διδάσκουν τέτοιες μεθόδους και τα εταιρικά συμβούλια και οι μέτοχοι τις ανταμείβουν. Αλλά σε περιόδους κρίσης, αυτές οι πρακτικές αφήνουν τις εταιρείες με σπανίζοντα αποθέματα και λίγα βιώσιμα υποκατάστατα για [τις περιπτώσεις] που οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν διακοπεί. Σε πολλές εταιρίες, τα αποθέματα έχουν μειωθεί από αρκετά για να διαρκέσουν κάποιες εβδομάδες σε αρκετά για να διαρκέσουν κάποιες μέρες και, σε μερικές περιπτώσεις, αρκετά για να διαρκέσουν μόνο κάποιες ώρες, καθώς εξελιγμένα λογισμικά, αισθητήρες και τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπουν στα εξαρτήματα να φθάνουν αμέσως πριν εισαχθούν σε αυτοκίνητα, μαγνητικούς τομογράφους, υπολογιστές, ή περονοφόρα, που κινούνται με ταχύτητα κατά μήκος των γραμμών συναρμολόγησης. Το περιθώριο για σφάλματα, με άλλα λόγια, είναι εξαιρετικά μικρό.
Οι διαταραχές στην παραγωγή ιατρικών προμηθειών είναι ήδη εμφανείς. Καθώς τα αμερικανικά νοσοκομεία και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αντιμετωπίζουν αυξανόμενα κύματα της ασθένειας, οι μάσκες και ο προστατευτικός εξοπλισμός είναι σπάνια, σε μεγάλο βαθμό επειδή τα περισσότερα κατασκευάζονται στην Κίνα. Πολλοί ανησυχούν ότι τα φάρμακα θα είναι τα επόμενα στην σειρά. Σίγουρα, τα εργοστάσια σε όλο τον κόσμο συνθέτουν χάπια, αλοιφές και σιρόπια. Αλλά πολλά από τα ενεργά συστατικά στα αντιβιοτικά, τα παυσίπονα, την ινσουλίνη, τα αντικαταθλιπτικά και άλλα φάρμακα προέρχονται από την Κίνα, επίσης. Εάν οι αποστολές αυτών των ειδών καθυστερήσουν λόγω του κορωνοϊού, η υγεία δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων θα μπορούσε να υποφέρει.
Πρακτικά κάθε βιομηχανία και σύστημα που ενεργοδοτεί την οικονομία των ΗΠΑ θα μπορούσε να επηρεαστεί. Το λίθιο που είναι ουσιώδες για τα κινητά τηλέφωνα και τις μπαταρίες των ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι ορυκτές σπάνιες γαίες που είναι ενσωματωμένες σε ηλιακούς συλλέκτες και ανεμογεννήτριες, καθώς και οι ημιαγωγοί και οι οθόνες LCD στα ηλεκτρονικά κατασκευάζονται όλα σε ένα ή σε λίγα μόνο σημεία. Εάν οι προμήθειες παραπαίουν για πολύ καιρό, οι επικοινωνίες μπορεί να αποτύχουν, το ρεύμα θα μπορούσε να κοπεί και οι τεχνολογικές εξελίξεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν να σταματήσουν. Θα μπορούσαν επίσης να εξαφανιστούν και άλλα προϊόντα επίσης: Εξαρτήματα για αυτοκίνητα, πλυντήρια, ψυγεία, μίξερ τσιμέντου, και περισσότερα, ανάλογα με τα εργοστάσια που βρίσκονται εκτός συνόρων ή πέρα από την θάλασσα.
Τίποτε από αυτά δεν πρέπει να αποτελεί μια απόλυτη έκπληξη. Οι διαχειριστές των αλυσίδων εφοδιασμού (μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες, υψηλότερα αμειβόμενες κατηγορίες εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες) έχουν από καιρό μελετήσει τους κινδύνους από διαταραχές, φυσικά, δημιουργώντας μοντέλα για τον υπολογισμό των αποθεμάτων «μαξιλαριών», και έχοντας κατά νου διπλούς προμηθευτές. Όμως, καθώς αυτές οι διασφαλίσεις γίνονται βαρίδια στους ισολογισμούς, τα εταιρικά συμβούλια και οι μέτοχοι αντιστάθηκαν σε αυτές.
ΠΕΡΙΣΣΕΥΜΑ, ΟΧΙ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ
Η πολλών σταδίων, πολλών χωρών μεταποίηση ήταν υπό πίεση ακόμη και πριν από την πανδημία του κορωνοϊού. Ο εμπορικός πόλεμος του προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump, με την Κίνα και η γενικότερη άνοδος του προστατευτισμού είχαν ήδη αυξήσει το κόστος παραγωγής και διατάραξαν τις εμπορικές ροές. Και η υπόσχεση της αυτοματοποίησης, της τρισδιάστατης εκτύπωσης (3D printing), και των έξυπνων τεχνικών μεταποίησης είχε κάνει πολλές εταιρείες να ξανασκεφτούν, αν όχι να κινητοποιηθούν για να αντικαταστήσουν τα μακρινά εργοστάσια. Τώρα, καθώς οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού επιβραδύνονται και σε ορισμένες περιπτώσεις αποτυγχάνουν κάτω από το βάρος της πανδημίας του κορωνοϊού, το παγκοσμιοποιημένο επιχειρηματικό μοντέλο τίθεται σε αμφισβήτηση.
Κάποιοι στην διοίκηση του Trump πρότειναν σχέδια για τον αναγκαστικό επαναπατρισμό του ιατρικού εξοπλισμού και των φαρμάκων μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και των διατάξεων του «Αγοράστε Αμερικανικά» που θα απαγόρευαν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αγοράζει ξένα προϊόντα. Ο Trump μίλησε επίσης για την ανάγκη επαναπατρισμού άλλων τεχνολογιών και προϊόντων αιχμής, όπως τα ρομπότ, οι μικροεπεξεργαστές, και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, οι προσεγγίσεις αυτές δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους για την παραγωγή, επειδή είναι δύσκολη η επαναδημιουργία αξιόπιστων αλυσίδων εφοδιασμού. Η Apple το διαπίστωσε αυτό με τον σκληρό τρόπο, όταν προσπάθησε να κατασκευάζει τα MacBook Pros στο Τέξας το 2013: Η όλη επιχείρηση απέτυχε λόγω της έλλειψης μιας βίδας εγχώριας κατασκευής.
Μακροπρόθεσμα, το να διαλυθούν οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού θα καταστήσει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ λιγότερο ανταγωνιστικές και θα αμβλύνει το παγκόσμιο τεχνολογικό πλεονέκτημά τους. Τα οφέλη από το συγκριτικό πλεονέκτημα που οδήγησε τους αγοραστές και τους προμηθευτές να κοιτάξουν στο εξωτερικό εξ αρχής, δεν έχουν εξαφανιστεί. Το να έρθουν τα πάντα εγχωρίως απειλεί να αυξήσει το κόστος και να μειώσει την ελκυστικότητα των προϊόντων των ΗΠΑ στο 95% των καταναλωτών στον κόσμο οι οποίοι ζουν εκτός των συνόρων των ΗΠΑ. Η απομόνωση περιορίζει επίσης την καινοτομία: Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατήρησαν το τεχνολογικό πλεονέκτημά τους ακριβώς λόγω της ανοικτότητάς τους σε ιδέες και ανθρώπους, καθώς και λόγω της παγκόσμιας προμήθειας εξαρτημάτων για παραγωγή.
Η απομόνωση δεν είναι η απάντηση -ειδικά όταν ο εχθρός είναι μια πανδημία. Τα μικρόβια έχουν διασχίσει τα σύνορα για αιώνες, πολύ καιρό πριν να υπάρξουν εμπορευματοκιβώτια, αεροπλάνα μεταφοράς φορτίων, το Zoom ή το Slack. Σήμερα, οι κλειστές χώρες, όπως η Βόρεια Κορέα, φαίνεται να είναι περισσότερο και όχι λιγότερο ευάλωτες στις ασθένειες.
Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι διευθύνοντες σύμβουλοι πρέπει να επανεξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τον κίνδυνο διαταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού. Για τον σκοπό αυτό, τόσο η κυβερνητική όσο και η εταιρική ηγεσία στις Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επικεντρωθούν στην πλεονασματικότητα. Οι βιομηχανίες θα πρέπει να αναζητούν να κατασκευάζουν ή να εξάγουν εξαρτήματα σε πολλά σημεία και από πολλούς προμηθευτές. Θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να πληρώσουν περισσότερα για επιλογές δημιουργίας εφεδρειών (backup) και να κρατήσουν εύκαιρα μεγαλύτερα αποθέματα από ό, τι έχουν συνηθίσει να κάνουν. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας στρατηγικών αποθεμάτων όχι μόνο πετρελαίου και ιατρικού εξοπλισμού αλλά και άλλων κρίσιμων πόρων, όπως τα ορυκτά που προορίζονται για προηγμένες τεχνολογίες.
Τα κινεζικά εργοστάσια επιστρέφουν σιγά-σιγά στην ζωή μετά από διακοπή δύο μηνών. Η Foxconn, ο εμβληματικός κατασκευαστής όλων των προϊόντων της Apple, σύντομα θα κατασκευάσει iPhones και φορητούς υπολογιστές ξανά. Οι κατασκευαστές μαγειρικών σκευών, παιχνιδιών, οθονών τηλεόρασης και δεκάδων άλλων προϊόντων ανοίγουν επίσης τις πόρτες τους σε μετανάστες εργαζόμενους, οι οποίοι επιστρέφουν με καθυστέρηση από τις αργίες για το Σεληνιακό Νέο Έτος [στην Κίνα]. Όμως, το γεγονός ότι ο κατασκευαστικός τομέας της Κίνας έφτασε σε πραγματική στάση λόγων του κορωνοϊού υπογραμμίζει την ευπάθεια των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού όπως είναι σήμερα -μια ευπάθεια που θα παρουσιαστεί ξανά καθώς ο κορωνοϊός θα καταστρέφει άλλους κατασκευαστικούς κόμβους τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες. Οι επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να εργαστούν για να ενισχύσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού, όχι να τις κλείσουν.
Η SHANNON K. O’NEIL είναι αντιπρόεδρος, αναπληρώτρια διευθύντρια Σπουδών, και Ανώτερη Υπότροφος Nelson και David Rockefeller για Σπουδές Λατινικής Αμερικής στο Council on Foreign Relations.
foreignaffairs.gr
φωτογραφία: Εργαζόμενοι κατασκευάζουν υπέρυθρα θερμόμετρα σε ένα μεταποιημένο εργοστάσιο παιχνιδιών στην Xiangtan, στην Κίνα, τον Μάρτιο του 2020. Xue Yuge Xinhua / eyevine / Redux