Το ταμπού των ακατοίκητων νησιών

Ο ΕΒΡΟΣ αποτελεί καμπή στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, τόσο για την Ευρώπη, όσο και για την Ελλάδα. Χαρακτηρίστηκε από τους Ευρωπαίους «ασπίδα» της ΕΕ. Αυτή τη φορά όμως, η Ευρώπη δε μπορεί να κρυφτεί πίσω της.

Είναι η ώρα να αναλάβει την ευθύνη να διαμορφώσει μια βιώσιμη και μακρόπνοη μεταναστευτική πολιτική. Γιατί το μεταναστευτικό ήρθε για να μείνει. Οι μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία δεν αποτελούν παρά μικρό μέρος του ευρύτερου προβλήματος.
Σήμερα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, 270 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε άλλη χώρα από αυτή που γεννήθηκαν. Αποτελούν το 3.5% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου GALLUP, 750 εκατομμύρια άνθρωποι θέλουν να ζήσουν και να δουλέψουν σε άλλη χώρα. Σχεδόν το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί εξ αιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ, εν όψει της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ, το δεύτερο εξάμηνο του 2020, κατέθεσε πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία ανατρέπεται πλήρως ο κανονισμός του Δουβλίνου. Αποδείχθηκε ανίσχυρος να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει τη δική της πρόταση, αφού λάβει υπόψιν της τις προστάσεις των κρατών μελών. Την 26η Μαΐου έχει οριστεί συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην ημερήσια διάταξη του οποίου περιλαμβάνεται το ζήτημα της μετανάστευσης.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, η «Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας» του 2016 θεωρείται νεκρή. Η Τουρκία όμως θα συνεχίσει να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο. Για τα επόμενα πολλά χρόνια θα συνεχίσει να «φιλοξενεί» 4 εκατομμύρια πρόσφυγες του Συριακού εμφυλίου. Η σύναψη μιας νέας συμφωνίας είναι απολύτως αναγκαία. Η επαναδιαπραγμάτευση της όμως πρέπει να γίνει σε νέα βάση. Οι προτάσεις της Γερμανίας καλύπτουν σε σημαντικό βαθμό τις ελληνικές θέσεις.
Με επιστολή του σε Μέρκελ και Μακρόν στις 16 Μαρτίου και υπό το φως των γεγονότων στον Έβρο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατύπωσε τους άξονες μιας αναθεωρημένης συμφωνίας με την Τουρκία.
Ο Π. Καρβούνης, πρώην επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Ελλάδα, με άρθρο του στην «Κ», διατύπωσε μια τεκμηριωμένη πρόταση. Σύμφωνα με αυτή, η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει να θεωρείται η Τουρκία ως χώρα πρώτης υποδοχής και όχι η Ελλάδα. Γιατί, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η Τουρκία δεν αποτελεί εμπόλεμη ζώνη, αλλά θεωρείται «ασφαλής χώρα». Η ζωή και η ασφάλεια των προσφύγων δεν κινδυνεύουν στο τουρκικό έδαφος. Κατά συνέπεια, οι αιτήσεις ασύλου θα πρέπει να εξετάζονται στο τουρκικό έδαφος από τα προξενεία των χωρών της ΕΕ με τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου (E.A.S.O.)
Ο Τούρκος Υπουργός Εσωτερικών, μετά την υποχώρηση στον Έβρο, δήλωσε ότι «οι μετανάστες θα επιστρέψουν μόλις τελειώσει η πανδημία». Είναι βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα συνεχίσει να εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό, εκβιάζοντας την Ευρώπη. Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην ήδη εξασθενημένη τουρκική οικονομία τον κάνουν περισσότερο απρόβλεπτο, ενδεχομένως όμως και πιο ευάλωτο.
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ για την Ελλάδα είναι ότι η πολιτική αποτροπής αποδεικνύεται αποτελεσματική. Το Διεθνές Δίκαιο και οι Διεθνείς Συμβάσεις, παράλληλα με την προστασία και τα δικαιώματα των προσφύγων, διασφαλίζουν το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση κάθε κράτους να προστατεύει τα σύνορα του και την ασφάλεια των πολιτών του. Οι ομαδικές και οργανωμένες μετακινήσεις πληθυσμών με πολιτικούς ή οικονομικούς στόχους αποτελούν σαφή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ πρέπει να συνεχισθεί και να ολοκληρωθεί. Το ταμπού των ακατοίκητων νησιών πρέπει να καταργηθεί. Η ιδεολογική φόρτιση που προκαλεί η αναφορά σε «ερημονήσια» πρέπει να αγνοηθεί, ως εκτός τόπου και χρόνου. Ανθρώπινες δομές, μπορούν να κατασκευαστούν σε ελάχιστο χρόνο, «επιστρατεύοντας» τις μεγάλες τεχνικές εταιρείες και με χρηματοδότηση από την ΕΕ, που πρέπει να επιδιωχθεί. Έπειτα από πέντε χρόνια ανεπιτυχούς διαχείρισης του μεταναστευτικού και κακοδιαχείρισης ποσού άνω των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία, οι συνθήκες στις δομές «υποδοχής» παραμένουν απάνθρωπες και για τους νησιώτες αβάσταχτες.
Στους «δικαιωματιστές», που είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσουν, μπορεί να προταθεί ειδικό πρόγραμμα επιδότησης για τη φιλοξενία ενός μετανάστη από κάθε οικογένεια. Έτσι θα αποκαλυφθεί η υποκρισία και θα πάψουν «να κουνάνε το δάχτυλο» στους πολίτες. Αυτούς που υφίστανται τις συνέπειες της επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης τους από την ανεξέλεγκτη παρουσία μεταναστών και την ύποπτη δράση ορισμένων ΜΚΟ.
Η λύση της αποσυμφόρησης των νησιών με τη μεταφορά μεταναστών στην Ενδοχώρα, σε κλειστές δομές, είναι ευκταία μεν, ανέφικτη δε. Μέσα στις σημερινές συνθήκες, οι τοπικές κοινωνίες αντιμετωπίζουν τις δομές αυτές σαν ΧΥΤΑ. Στη Σουηδία, χώρα που στο παρελθόν δεχόταν αφειδώς μετανάστες, σήμερα η κοινή γνώμη έχει αλλάξει στάση και αντιδρά.
Τυχόν εμμονή στη λύση αυτή, θα λειτουργήσει ως αναπνευστήρας για την ανάταξη της ακροδεξιάς. Όσο διατηρείται η ελπίδα μετακίνησης από τα νησιά στην ενδοχώρα και από εκεί στην Ευρώπη, οι ροές παράνομων μεταναστών δεν πρόκειται να σταματήσουν. Μόνο έτσι μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά το πρόγραμμα εθελούσιας επιστροφής στην πατρίδα τους, με οικονομικά κίνητρα και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Η κοινωνία, στη συντριπτική πλειοψηφία, όπως αποκαλύπτουν όλες οι δημοσκοπήσεις, επικροτεί την αποτρεπτική πολιτική. Πρόκειται για μια ρεαλιστική και όχι συντηρητική στροφή κυβέρνησης και κοινωνίας, που προκάλεσε το αίσθημα ανασφάλειας, μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Οι πολίτες, ανεξάρτητα από πολιτική τοποθέτηση θέλουν να αισθάνονται ασφαλείς. Το αίσθημα της ασφάλειας δεν έχει ιδεολογικό πρόσημο.
Βασίλης Κοντογιαννόπουλος, πρώην υπουργός
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ