Η δημόσια υγεία ζητά αλληλεγγύη και όχι επιθετικότητα

Η αστυνόμευση είναι η λανθασμένη τακτική για μια ασθένεια που λυμαίνεται την ανισότητα

Τα μέτρα φυσικής αποστασιοποίησης όπως η παραμονή στο σπίτι, η χρήση μάσκας, το πλύσιμο των χεριών και το κλείσιμο μη απαραίτητων επιχειρήσεων, είναι απαραίτητα, αλλά η επιβολή τους μπορεί να γίνεται με ανθρώπινο τρόπο, μπορεί να επιτρέπει εξαιρέσεις και δεν πρέπει να εμπλέκει άσκοπα το ένοπλο προσωπικό.
Οι πολιτικοί σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει πολεμικές μεταφορές για να περιγράψουν την παγκόσμια πανδημία. Η COVID-19, η ασθένεια που προκαλείται από το νέο κορωνοϊό, είναι ο εχθρός. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ανακηρυχθεί «πρόεδρος εν καιρώ πολέμου» και στη Νέα Υόρκη, το σημερινό επίκεντρο της πανδημίας, ο κυβερνήτης Andrew Cuomo έχει χαρακτηρίσει τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας ως «στρατεύματα», παρόλο που πολλοί υγειονομικοί εργαζόμενοι πρώτης γραμμής [1] αντιτάχθηκαν στον χαρακτηρισμό. Με τους θανάτους να αυξάνονται με εκθετικό ρυθμό και εκατομμύρια να έχουν χάσει θέσεις εργασίας και τα προς το ζην, η μεταφορά μπορεί να φαίνεται ότι ταιριάζει: Η ασθένεια, όπως ο πόλεμος, καλεί για θυσία και μάχη.
Ωστόσο, η ρητορική έχει συνέπειες, και ο πόλεμος είναι ένας βαρυφορτωμένος όρος. Οι μεταφορές περί πολέμου αποδεικνύονται χρήσιμες σε αυταρχικά καθεστώτα που καταπιέζουν τις διαφωνίες [2] και εκμεταλλεύονται τον κοινό φόβο για να εδραιώσουν την εξουσία τους. Υποστηρίζουν επίσης την χρήση αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων για την επιβολή καραντίνας, απαγόρευσης κυκλοφορίας και άλλων μέτρων δημόσιας υγείας. Οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν κινητοποιήσει τέτοιες δυνάμεις, και πολλές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μια ποινική προσέγγιση -χρησιμοποιώντας συλλήψεις, πρόστιμα και εκφοβισμό- είναι απαραίτητη για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αλλά είναι;
Τα μέτρα φυσικής αποστασιοποίησης -όπως η παραμονή στο σπίτι, η χρήση μάσκας, το πλύσιμο των χεριών και το κλείσιμο μη απαραίτητων επιχειρήσεων- είναι απαραίτητα, αλλά η επιβολή τους μπορεί να γίνεται με ανθρώπινο τρόπο, μπορεί να επιτρέπει εξαιρέσεις και δεν πρέπει να εμπλέκει άσκοπα το ένοπλο προσωπικό. Σε τελική ανάλυση, ο πόλεμος κατά της COVID-19 είναι πιθανό να είναι παρατεταμένος. Οι ερευνητές έχουν προειδοποιήσει [3] ότι μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, όπως οι διαταγές παραμονής στο σπίτι, μπορεί να είναι απαραίτητα -κατά διαστήματα, ελπίζει κανείς- έως και εντός του 2022. Και αυτές τις διαταγές δεν είναι εύκολο να τις υπακούσουν όλοι. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν σπίτι. Για άλλους, το σπίτι δεν είναι ένα ασφαλές μέρος, και για πολλούς, η παραμονή στο σπίτι είναι μια απρόσιτη πολυτέλεια.
Η διάσωση ζωών κατά την διάρκεια αυτής της πανδημίας θα απαιτήσει μια διαφορετική προσέγγιση από την απλή «αστυνόμευση της κακής συμπεριφοράς». Οι μεμονωμένες αποτυχίες δεν οδηγούν σε υψηλά ποσοστά μόλυνσης -μάλλον, η λοίμωξη αποκαλύπτει δομικές αποτυχίες για τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένες οι κοινωνίες. Οι άνθρωποι των οποίων η απασχόληση είναι επισφαλής και δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να παραμείνουν στο σπίτι -επειδή δεν έχουν άδεια ασθενείας μετ’ αποδοχών ή επειδή έχουν χαρακτηριστεί «ουσιώδεις εργαζόμενοι» αλλά παρόλα αυτά στερούνται προστατευτικού εξοπλισμού- αγωνίζονται να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους. Όσοι βρίσκονται σε χώρους συνάθροισης, όπως γηροκομεία, φυλακές και καταφύγια αστέγων, εξαρτώνται από άλλους για να μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης.
ΑΝΙΣΟ ΚΟΣΤΟΣ
Τα δεδομένα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και ελλιπή, λένε μια ξεκάθαρη ιστορία. Ο θάνατος και η ασθένεια επικεντρώνονται στους έγχρωμους [ανθρώπους] και στις γειτονιές όπου η μεγάλη πλειοψηφία είναι φτωχοί. Οι Αφροαμερικανοί αντιπροσωπεύουν το 13% του πληθυσμού της χώρας, αλλά και το 30% [4] των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων COVID-19, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention, CDC). Οι Ισπανόφωνοι και οι Λατίνοι αντιπροσωπεύουν το 18% του πληθυσμού και το 24% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων [5].
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι οι μόνες που καταγράφουν τέτοιες ανισότητες στον τομέα της υγείας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μόνο το 14% του πληθυσμού αναγνωρίζεται ως μαύροι, Ασιάτες ή μειονοτικοί, αλλά μέχρι στιγμής αυτός ο πληθυσμός αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τρίτο [6] των περιπτώσεων COVID-19 της χώρας. Ακόμα και στην Σουηδία [7], με την φήμη της περί ισοτιμίας, οι φτωχές γειτονιές όπου η μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων είναι μετανάστες έχουν τα υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης και θανάτων.
Η στρατιωτικοποίηση της αντίδρασης στην COVID-19 είναι ιδιαίτερα ανησυχητική υπό το φως αυτών των ανισοτήτων -και υπό το φως της εμπειρίας που είχαν πολλές κοινότητες εγχρώμων και μεταναστών από υπερβολική επιτήρηση και βία στα χέρια της αστυνομίας. Σε μια πρόσφατη επιστολή προς τον Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ, William Barr, και τον Διευθυντή του FBI, Christopher Wray, βουλευτές των Δημοκρατικών κάλεσαν τα αστυνομικά τμήματα να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη με τις κοινότητες των εγχρώμων και να υποβληθούν σε εκπαίδευση κατά των προκαταλήψεων, ειδικά καθώς στους ανθρώπους έχει λεχθεί να φορούν μάσκες δημοσίως. Προειδοποιούν: «Εάν οι κοινότητες εγχρώμων –ιδίως οι κοινότητες Αφροαμερικανών– αισθανθούν τον κίνδυνο δυσανάλογης ή επιλεκτικής επιβολής, ενδέχεται να αποφύγουν την αναζήτηση βοήθειας ή την λήψη προληπτικών μέτρων που προτείνει το CDC. Αυτό, με την σειρά του, θα μπορούσε να έχει τρομερές συνέπειες για την δημόσια υγεία».
Τα ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η δυσανάλογη και επιλεκτική επιβολή αποτελεί ήδη πρόβλημα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ορισμένες αναφορές [8] υποδηλώνουν ότι η αστυνομία χρησιμοποιεί υπερβολική βία για την επιβολή μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και ότι κάνει δυσανάλογες διακρίσεις στους έγχρωμους ανθρώπους. Ένα βίντεο [9] κυκλοφόρησε με μαύρους να ακολουθούνται από την αστυνομία και στην συνέχεια να εκδιώκονται από ένα [σούπερ μάρκετ] Walmart έξω από το St. Louis επειδή φορούσαν μάσκες. Ένα άλλο δείχνει την αστυνομία να σέρνει έναν μαύρο έξω από ένα λεωφορείο [10] στην Φιλαδέλφεια επειδή δεν φορούσε μάσκα. Τέτοιες αναφορές μπορεί να είναι ή και να μην είναι αντιπροσωπευτικές των πρακτικών επιβολής, αλλά κυκλοφορούν ευρέως επειδή αντανακλούν μια τραγική πραγματικότητα: Σε σύγκριση με τους λευκούς Αμερικανούς, οι μαύροι Αμερικανοί πεθαίνουν στα χέρια της αστυνομίας, και οι έγχρωμοι άνθρωποι ελέγχονται, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται, σε πολύ υψηλότερα ποσοστά.
Επειδή η επιβολή του νόμου γίνεται τόσο διαφορετική μεταξύ των Αμερικανών, η χρήση της ως εργαλείου δημόσιας υγείας θα μπορούσε να έχει την ακούσια συνέπεια της υπονόμευσης της πολιτικής υγείας και της πρόκλησης μη συμμόρφωσης. Η αστυνομική βία έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον νομικό κυνισμό [11] ή την δημόσια πεποίθηση ότι το σύστημα είναι ανίκανο, μη ανταποκριτικό, και μη νομιμοποιημένο. Σε μια δημοσκόπηση του Pew Research Center μόλις αυτόν τον μήνα, οι πολίτες των ΗΠΑ κατέταξαν δέκα κυβερνητικές υπηρεσίες για ευνοιοκρατία. Το CDC εμφανίστηκε σχεδόν στην κορυφή [12], δεύτερο μετά την Ταχυδρομική Υπηρεσία των ΗΠΑ. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η υπηρεσία Επιβολής Μετανάστευσης και Τελωνείων κατατάσσονται στο τέλος, αν και οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν πιο ευνοϊκοί απέναντί τους από όσο οι Δημοκρατικοί. Η εμπιστοσύνη του κοινού στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει μειωθεί σχεδόν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα [13], πιο δραματικά μεταξύ των μαύρων Αμερικανών, των οποίων μόνο το 9% ανέφερε το 2019 ότι εμπιστεύθηκε την κυβέρνηση στην Ουάσινγκτον να κάνει αυτό που είναι σωστό «σχεδόν πάντα» ή «τις περισσότερες φορές». Τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην δημόσια υγεία. Έρευνες από την επιδημία του Έμπολα στην Λιβερία [14] έδειξαν ότι όσοι δεν εμπιστεύονταν την κυβέρνηση έλαβαν λιγότερες προφυλάξεις κατά της νόσου και συμμορφώνονταν λιγότερο με τις κυβερνητικές πολιτικές για κοινωνική αποστασιοποίηση.
ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΛΥΣΗ
Στις 23 Απριλίου, τα Ηνωμένα Έθνη εξέδωσαν μια έκθεση [15] υπογραμμίζοντας την σημασία του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον παγκόσμιο αγώνα ενάντια στον καινοφανή κορωνοϊό. Αναφερόμενη σε διαδεδομένα πρόσφατα περιστατικά διακρίσεων και υπερβολικής χρήσης βίας, η έκθεση προειδοποίησε ότι τα έκτακτα μέτρα, ειδικά εάν εφαρμοστούν με σκληρό τρόπο ή δυσανάλογα, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν ολόκληρη την αντίδραση στην πανδημία.
Ποια είναι λοιπόν η εναλλακτική λύση για την ένοπλη επιβολή μέτρων δημόσιας υγείας; Μια πολιτική, άοπλη απάντηση. Φανταστείτε ότι η αστυνομία δεν περιπολεί στους δρόμους για να επιβάλει πρόστιμα ή να συλλάβει εκείνους που έσπασαν την απαγόρευση της κυκλοφορίας ή να βγάλει ανθρώπους χωρίς μάσκες από τα δημόσια λεωφορεία -αλλά ότι ένα πολιτικό υγειονομικό προσωπικό διανέμει μάσκες, τρόφιμα και άλλα απαραίτητα, παρακολουθώντας παράλληλα την συμμόρφωση στις διαταγές της καραντίνας. Η αστυνομία θα παρενέβαινε σε εξαιρετικές περιστάσεις.
Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Οι κοινοτικοί υγειονομικοί εργαζόμενοι [16] έχουν λειτουργήσει με επιτυχία σε όλο τον κόσμο εδώ και δεκαετίες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει μια νέα έκκληση για ένα τέτοιο υγειονομικό προσωπικό [17].
Σύμφωνα με τον Tom Frieden, τον πρώην διευθυντή του CDC, οι χώρες θα πρέπει να ακολουθήσουν ορισμένα βήματα εάν θέλουν να περιορίσουν τον ιό [18] και να ανοίξουν ξανά τις οικονομίες τους χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο ζωές: [Να κάνουν] ευρέως διαδεδομένα τα [διαγνωστικά] τεστ, να απομονώνουν με ασφάλεια, να επικοινωνούν και να βρίσκουν όλους όσους είναι εκτεθειμένοι, και να κάνουν άνετη την καραντίνα. Θα χρειαστεί σημαντική επέκταση στο υγειονομικό προσωπικό για την υποστήριξη αυτών των δράσεων. Η Μασαχουσέτη [19] έχει ήδη αρχίσει να εκπαιδεύει και να αναπτύσσει εκατοντάδες ιχνηλάτες επαφών, ακολουθώντας ένα πρόγραμμα που επινόησε το κράτος σε συνεργασία με τον Partners in Health, έναν υγειονομικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό με μακρά παγκόσμια εμπειρία συνεργασίας με υγειονομικούς εργαζόμενους σε κοινότητες.
Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόκειται να σχεδιάσουν ένα πολιτικό υγειονομικό προσωπικό, πρέπει να το πράξουν με στόχο όχι μόνο να περιορίσουν την COVID-19, αλλά και να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες που έχει εκθέσει τόσο έντονα η ασθένεια, με τον διαφορετικό αριθμό θανάτων και δεινών. Το νέο προσωπικό αναμένεται να βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε κοινότητες που έχουν πληγεί ώστε να εγγραφούν για κρατικά επιδόματα, από την ανεργία έως την βοήθεια συμπληρωματικής διατροφής. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας πρέπει να είναι εκπρόσωποι των κοινοτήτων που υπηρετούν, και οι κυβερνήσεις τους θα πρέπει να τους πληρώνουν καλά και να τους παρέχουν επαρκή εξοπλισμό ατομικής προστασίας.
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες κινούνται αργά προς το άνοιγμα της οικονομίας τους, θα πρέπει να επιβάλουν μέτρα δημόσιας υγείας με άοπλο προσωπικό. Η πόλη της Νέας Υόρκης έκανε ακριβώς αυτό ως απάντηση στον Έμπολα το 2014, τη νόσο των Λεγεωνάριων το 2015 και την ιλαρά το 2018. Πίσω από αυτήν την λιγότερο στρατιωτική απάντηση θα ήταν ίσως μια πολιτική συζήτηση όχι περί πολέμου και σύγκρουσης αλλά περί μεταπολεμικής ανασυγκρότησης και κοινωνικής αλληλεγγύης, στην οποία η ανταπόκριση της κυβέρνησης δημιουργεί οικονομικές ευκαιρίες -ενώ το κοινό απαιτεί ριζική αναθεώρηση των συστημάτων υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης, και της απασχόλησης που έχουν αποδειχθεί τόσο καταστροφικά για τόσους πολλούς.
Η NATALIA LINOS είναι κοινωνική επιδημιολόγος και εκτελεστική διευθύντρια του Κέντρου Υγείας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων FXB στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Η MARY T. BASSETT είναι διευθύντρια του Κέντρου Υγείας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων FXB στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και πρώην Επίτροπος Υγείας της Νέας Υόρκης.
Σύνδεσμοι:
[1] https://blogs.scientificamerican.com/observations/military-metaphors-dis…
[2] https://www.hrw.org/news/2020/04/03/how-authoritarians-are-exploiting-co…
[3] https://science.sciencemag.org/content/early/2020/04/14/science.abb5793
[4] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/cases-updates/cases-in-us.html
[5] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/cases-updates/cases-in-us.html
[6] https://www.bbc.com/news/health-52338101
[7] https://www.france24.com/en/20200418-coronavirus-spotlights-swedish-segr…
[8] https://www.refinery29.com/en-us/2020/04/9683095/police-enforcing-social…
[9] https://www.boston25news.com/news/trending/video-allegedly-shows-black-m…
[10] https://www.cbsnews.com/news/coronavirus-philadelphia-bus-septa-face-mas…
[11] https://assets.documentcloud.org/documents/3114813/Jude-911-Call-Study.pdf
[12] https://www.people-press.org/2020/04/09/public-holds-broadly-favorable-v…
[13] https://www.people-press.org/2019/04/11/public-trust-in-government-1958-…
[14] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277953616306256
[15] https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/un_policy_brief_on_human_right…
[16] https://www.who.int/hrh/community/en/
[17] https://www.connectradio.fm/2020/04/14/experts-call-for-new-national-pub…
[18] https://preventepidemics.org/wp-content/uploads/2020/04/BoxItInBriefingD…
[19] https://www.pih.org/ma-response
foreignaffairs.gr