Ἡ Στρατηγική ἧττα τοῦ Ἐρντογάν

τοῦ Ἰωάννου Ε. Βασιλόπουλου*

από: εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»
ΜΩΡΑΙΝΕΙ Κύριος ὅν βούλεται ἀπολέσαι, μᾶς λέει τό ἀρχαῖο ρητό. Τό μερμήγκι ὅταν θέλει νά χαθεῖ κάνει φτερά, μᾶς λέει ἡ ἀντίστοιχη ἑλληνική παροιμία. Τήν ἰσχύ αὐτῶν τῶν σοφῶν ρήσεων, πού ἔχουν διαχρονική ἰσχύ, φαίνεται πώς θέλει νά ἐπιβεβαιώσει μέ τήν συμπεριφορά του ὁ Ρετζέπ Ταγίπ Ἐρντογάν. Ἀπό τότε πού κατέλαβε τήν Δημαρχία τῆς Πόλης, πῆραν τά μυαλά του ἀέρα καί ἄρχισε νά ὀνειρεύεται τήν ἀνασύσταση τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Στό ὄνειρό του αὐτό βρῆκε συμπαραστάτη καί βοηθό τόν πρώην ὑπουργό του τῶν Ἐξωτερικῶν καί Πρωθυπουργό του, κάποια περίοδο, Μεσούτ Νταβούτογλου. Τό ἑπτακοσίων σελίδων βιβλίο τοῦ Νταβούτογλου μέ τίτλο «Τό στρατηγικό βάθος», πού ἔχει μεταφρασθεῖ καί στά ἑλληνικά, αὐτό τό ὄνειρο εὐαγγελίζεται. Φαίνεται πώς εἶναι τό δεύτερο Κοράνι γιά τόν ὑπερφίαλο Ἐρντογάν.
Μέ ἀφορμή τό ὑποκινούμενο ἀπό τόν Γκιουλέν ἀμφίβολο πραξικόπημα ξεδόντιασε τό κοσμικό κράτος τῶν Κεμαλιστῶν. Μέ ἀθρόες ἀποστρατεῖες στελεχῶν τῶν ἐνόπλων δυνάμεων, μέ ἀπολύσεις χιλιάδων δημοσίων ὑπαλλήλων, μέ φυλακίσεις δημοσιογράφων καί ἀντιφρονούντων, μέ φίμωση τῶν μέσων μαζικῆς ἐνημερώσεως κ.λπ., κατέστη σέ μεγάλο βαθμό κυρίαρχος τοῦ πολιτικοῦ παιχνιδιοῦ. Ἔτσι τοῦ ἄνοιξε ἡ ὄρεξη. Οἰκοδόμησε παλάτι ἑκατοντάδων δωματίων, γιά τόν Σουλτάνο τοῦ 21ου αἰῶνα. Αὐτοανακηρύχθηκε σέ προστάτη καί κηδεμόνα τοῦ μουσουλμανικοῦ κόσμου. Ἔγινε συνεταιράκι τοῦ θεοκρατικοῦ καθεστῶτος τοῦ Ἰράν καί κρυφός φίλος τῶν σφαγέων τοῦ ISIS. Σήκωσε παντιέρα κατά τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, ἐκβιάζοντάς την γιά περισσότερα οἰκονομικά ὀφέλη, μέ μοχλό πίεσης τό προσφυγικό. Ἐπεχείρησε νά παίξει διπλό παιχνίδι, μέ τήν προμήθεια τοῦ ρωσσικοῦ πυραυλικοῦ συστήματος S400 καί αὐτό θά πληρωθεῖ ἀκριβά.
Νομίζει ὅτι μπορεῖ νά ἐξάγει τήν πολλαπλή κρίση (πολιτική, οἰκονομική, κοινωνική), πού βιώνει ἡ χώρα του, μέ παραβιάσεις τοῦ διεθνοῦς δικαίου, στό Αἰγαῖο, στή Μεσόγειο καί στή Μέση Ἀνατολή. Τίς τελευταῖες ἡμέρες μᾶς εἶπε πώς θά καταστήσει τήν Τουρκία Περιφερειακή ὑπερδύναμη. Ἔχει τόσο πολύ τυφλωθεῖ ἀπό τήν μωροφιλοδοξία του, πού δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι τά ὑπερφίαλα ὄνειρά του προσκρούουν στά γεωστρατηγικά καί οἰκονομικά συμφέροντα ἄλλων μεγάλων χωρῶν, ἀλλά καί μικρῶν, ὅπως τοῦ Ἰσραήλ π.χ. Δέν μπορεῖ νά καταλάβει τό ὅτι κανείς δέν θά ἤθελε στήν πάντοτε ταραγμένη αὐτή περιοχή μία ἰσχυρή καί ἀναθεωρητική Τουρκία στά πόδια του.
Ἡ ἀντίστροφη μέτρηση γιά τόν Νεοσουλτάνο Ἐρντογάν ἔχει ἤδη ἀρχίσει. Ἡ τελική πτώση του εἶναι θέμα χρόνου. Ἡ στρατηγική του ἧττα ἔχει κάνει τήν ἐμφάνισή της, σέ ὅλα τά μέτωπα.
Στό ἐσωτερικό του ἔχουν ἀπομείνει πιστοί μόνο «οἱ γκρίζοι λύκοι». Ὁ πρώην ὑπουργός τῶν Ἐξωτερικῶν καί πρωθυπουργός του Νταβούτογλου, τόν ἔχει ἐγκαταλείψει ἀπό καιρό καί ἔχει κάνει δικό του Κόμμα. Ὁ κύριος πολιτικός του ἀντίπαλος, ἀλλά καί οἱ λοιποί, κερδίζουν συνεχῶς ἔδαφος. Ἡ οἰκονομία βυθίζεται στήν ὕφεση καί στόν πληθωρισμό, μέ συνέπεια τήν ὑποτίμηση τῆς τουρκικῆς λίρας καί τήν ἐπιβολή ἐπί πλέον δασμῶν στά εἰσαγόμενα προϊόντα. Ἀμφισβητεῖται ἀπό μεγάλο κομμάτι τοῦ πληθυσμοῦ, πού προσπαθεῖ νά τό συγκρατήσει, φανατίζοντάς το μέ τούς παλληκαρισμούς του ἔναντι τῆς Χώρας μας. Τό κουρδικό, παρά τήν ἀπαράδεκτη ἀχαριστία τοῦ Τράμπ, τοῦ ὁποίου τό ἄστρο σύντομα θά δύση, ἐξακολουθεῖ νά σιγοκαίει.
Στό ἐξωτερικό: Ἡ ἔνταξη τῆς χώρας του στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση ἔχει γίνει πλέον ἄπιαστο ὄνειρο. Ἡ ἐπιρροή του στά Δυτικά Βαλκάνια ὅλο καί θά ἀποδυναμώνεται στόν βαθμό πού προωθεῖται ἡ εἴσοδος τῆς Ἀλβανίας καί τῶν Σκοπίων στήν εὐρωπαϊκή οἰκογένεια. Ἡ Ἀρμενία διεκδικεῖ τά ἐδάφη της, πού ἔχει προσαρτήσει ὁ αἱρετικός γείτονας καί ἡ γενοκτονία τοῦ ἀρμενικοῦ λαοῦ τό 1915, ἀργά, ἀλλά σταθερά, ἀναγνωρίζεται ἀπό τή διεθνῆ κοινότητα, ὅπως καί ἡ γενοκτονία τῶν Ποντίων. Στό Ἀφρίν δέν ἔχει παγιώσει τίς θέσεις της.
Ἡ ἐπιχείρηση Εἰρήνης στήν ἐπαρχία τῆς Συρίας Ἰντλίμπ κατέληξε σέ φιάσκο, μέ ἑξήντα τέσσερες (64) νεκρούς στρατιῶτες σέ ἕνα 24ωρο, μέ τήν ρωσική ἀεροπορία, στό πλευρό τοῦ Ἄσαντ. Ἡ στρατιωτική ἀνάμειξή της στόν ἐμφύλιο τῆς Λιβύης δέν βελτίωσε τή δυσχερῆ θέση τοῦ φίλου τοῦ Ἐρντογάν πρωθυπουργοῦ Σάραντζ, πού εἶναι οὐσιαστικά αἰχμάλωτος τοῦ στρατηγοῦ Ἀφτάρ. Οἱ ἀποφάσεις τοῦ Μονάχου καί τοῦ Βερολίνου στίς ἀρχές τοῦ ἔτους καί ἡ ἐπιβληθεῖσα ἐπιτήρηση τοῦ «ἐμπάργκο» ὅπλων, πού μετέχει καί ἡ Ἑλλάδα, ἔθεσαν τήν Τουρκία στό περιθώριο τῶν ἐξελίξεων στή χώρα αὐτή. Ἡ ἀμφισβήτηση τῆς νομιμότητος τοῦ Τουρκολιβυκοῦ μνημονίου καί ἡ παρουσία πετρελαϊκῶν ἑταιριῶν στήν Κυπριακή ΑΟΖ, ὑπό τήν ὀμπρέλα προστασίας πολεμικῶν σκαφῶν, ἀκόμη καί ἀεροπλανοφόρων, εἶναι δυσοίωνα μηνύματα πρός τόν Νεοσουλτάνο τῆς Ἀγκύρας.
Ἡ σύμπηξη τοῦ τετραμεροῦς μετώπου (Ἑλλάδος-Κύπρου-Αἰγύπτου καί Ἰσραήλ) ὁριστικοποιεῖ τόν πετρελαϊκό χάρτη στήν Ἀνατολική Μεσόγειο, καί ἀφήνει τήν Τουρκία μέ τήν πλάτη στόν τοῖχο. Ἡ παρουσία τοῦ Τουρκικοῦ Γιαβούζ στήν περιοχή δέν εἶναι ἀρκετή, γιά νά μεταβάλλει τήν ἐκεῖ διαμορφωθεῖσα ἤδη κατάσταση. Ἡ ἐνίσχυση τῆς FRONTEX μέ προσωπικό καί μέσα, θαλάσσια καί ἐναέρια, γιά τήν φύλαξη τῶν συνόρων τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ὅπως ἔχει ἐπισήμως δηλωθεῖ καί ἡ ἀπερίφραστη καταδίκη τῆς Τουρκίας ἀκόμη καί ἀπό τήν Μέρκελ, πού χαρακτήρισε τή συμπεριφορά της στόν Ἕβρο ἀπαράδεκτη, εἶναι ἕνας ἀκόμη κόλαφος στήν τρικλίζουσα πολιτική Ἐρντογάν. Οἱ κοινές Ἑλληνοαμερικανικές ἀσκήσεις στό Αἰγαῖο στέλνουν τό δικό τους μήνυμα στήν τουρκική πολιτική καί στρατιωτική ἡγεσία.
Τέλος, ἡ πρόσφατη κοινή δήλωση τῶν εἴκοσι ἑπτά (27) Εὐρωπαίων Ὑπουργῶν Ἐξωτερικῶν, μέ τήν ὁποία καταδικάζεται ἀπερίφραστα ἡ συμπεριφορά τῆς Τουρκίας στό προσφυγικό, στό Αἰγαῖο καί στήν Μεσόγειο, ἔδωσε τήν χαριστική βολή στήν ἤδη τραυματισμένη πολιτική τοῦ Ἐρντογάν. Οἱ ἀνακατατάξεις στήν ἡγεσία τῶν ἐνόπλων δυνάμεων τῆς χώρας του, πού ἀποφάσισε ὁ μεγαλομανής Ἐρντογάν τίς τελευταῖες ἡμέρες, εἶναι σημάδι τῶν ἀδιεξόδων καί τῆς ἀναταραχῆς πού ὑπάρχει στούς κόλπους τους.
Ὁ πολύς κ. Ἐρντογάν ἀγνοεῖ, ἄν δέν προσποιεῖται, ὅτι δέν γνωρίζει τά ἰσχύοντα, βάσει τοῦ δικαίου τῆς θαλάσσης ἀναφορικά μέ τήν Ἀποκλειστική Οἰκονομική Ζώνη (ΑΟΖ) τῶν νήσων. Χάριν τοῦ ἀναγνώστου θά ἀναφέρω ἐδῶ μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις: τά νησιά Φερόες στή Βόρεια θάλασσα, μέ τούς ψαράδες πού ἀπέκλεισαν τήν ἐθνική Ἑλλάδος ἀπό τό Εὐρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στά ἡμιτελικά τοῦ 2014 καί 2015, ἔχουν 261.000 χιλιάδες κατοίκους, ἔκταση 1.399 τετραγωνικά χιλιόμετρα (τ.χ.) καί Ἀποκλειστική Οἰκονομική Ζώνη (ΑΟΖ) 260.995 τ.χ. Τό Μπαχρέϊν στόν Περσικό Κόλπο μέ 1,5 ἑκατομμύρια κατοίκους καί ἔκταση μόλις 78 τ.χ., ἔχει ΑΟΖ 10.225 τ.χ. Τό νησιωτικό σύμπλεγμα Ρύου-Κύου, μέ τό γνωστό ἀπό τόν 2ο παγκόσμιο πόλεμο νησί Ὀκινάουα, ἀνήκει στήν Ἰαπωνία. Ἔχει πληθυσμό 1.550.000 κατοίκους, ἔκταση 2.271 τ.χ. καί ΑΟΖ 1.394.676 τ.χ. Οἱ Ἀζόρες, πού ἀνήκουν στήν Πορτογαλία, μέ 247.000 κατοίκους καί ἔκταση 2.333 τ.χ. ἔχουν ΑΟΖ 953.633 τ.χ. Οἱ Μαλδίβες στόν Ἰνδικό Ὠκεανό ἔχουν 392.473 κατοίκους, ἔκταση 298.τ.χ. καί ΑΟΖ 923.322 τ.χ. Τέλος, τό Πίκερν, ἀποικία τῆς Βρεταννίας στόν Εἰρηνικό, ἔχει μόλις 50 κατοίκους, ἔκταση 47 τ.χ. καί Ἀποκλειστική Οἰκονομική Ζώνη 836.108 τ.χ.
Ἡ ἀνώμαλη προσγείωση τοῦ Ἐρντογάν, ἀπό τήν φούντα τοῦ καλαμιοῦ πού ἔχει καβαλήσει, στή διεθνῆ πραγματικότητα, θά γίνει σέ σύντομο χρόνο. Ἴδωμεν.
*Ἀξ/κός ΕΛ-ΑΣ ἐ.ἀ.