Αυτή η αρχαία πολιτεία μέρα με τη μέρα καταστρέφεται. Δυστυχώς δεν υπάρχει καμία μέριμνα ανάδειξής της από την πολιτεία, με αποτέλεσμα χρόνο με τον χρόνο να εξαφανίζονται κίονες, καθώς και αρχαιολογικά μέλη τα οποία εμφανίζονται μετά μέσα σε κήπους ή σε τοιχοδομές νεόδμητων ξενοδοχείων της περιοχής…
Για την προέλευση της ονομασίας ΑΣΩΠΟΣ υπάρχουν δύο εκδοχές: Η πρώτη προέρχεται από το όνομα κάποιου ήρωα που κατέβηκε στην περιοχή με τους Ηρακλειδείς και η δεύτερη από τον ποταμό που διέσχιζε την πεδιάδα. Πιθανότερη είναι η δεύτερη αφού η ονομασία “Ασωπός” απαντάται σε πολλούς ποταμούς στην Κορινθία, στην Αττική, στην Βοιωτία και αλλού. Η ετυμολογία της λέξης (κατά το Ομηρικό λεξικό του καθηγητή Πανταζίδη) προέρχεται από το Άσις = Ιλύς και το Όψις. Αυτό εξηγεί γιατί οι αρχαίοι Έλληνες είχαν θεοποιήσει τον Ασωπό ως βοηθό του Ασκληπιού, αφού η λάσπη πολλών ποταμών πιστεύεται και σήμερα ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.
Υπάρχουν δύο απόψεις για τη θέση του αρχαίου Ασωπού. Η μία τον τοποθετεί στη σημερινή θέση Μποζά και η άλλη στη θέση Πλύτρα. Η σύγχυση προήλθε, γιατί στην ίδια περιοχή υπήρχε άλλη μία αρχαία πόλη, η Κυπαρισσία. Από τα Λακωνικά του Παυσανία, όπου αναφέρει τις αποστάσεις του Ασωπού από τις Ακριές (Κοκκινιά) και το Υπερτελέατον (Βόρ. Φοινικίου) προκύπτει ότι η θέση της Πλύτρας, ήταν η θέση του Ασωπού. Σήμερα στη θέση Κόκκινες στην Πλύτρα και στο βυθό της θάλασσας διακρίνονται τα ερείπια πολλών κτισμάτων, μώλων και κρηπιδωμάτων. Πιθανολογείται ότι η πόλη έπαθε καθίζηση από ισχυρό σεισμό (ίσως το 375 μ.Χ.), στον οποίο οφείλεται και ο χωρισμός του βράχου της Μονεμβασιάς. Κατά άλλους η καθίζηση μπορεί να έγινε κατά την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
Σε συνδυασμό με άλλα ιστορικά γεγονότα της Λακωνικής, ο χρόνος ίδρυσης της πόλης του Ασωπού χάνεται στην προϊστορική εποχή προ της καθόδου των Δωριέων, οι οποίοι, όταν κατέλαβαν την Λακωνία απαγόρευσαν την εγκατάσταση αποίκων.
Η πόλη σημείωσε μεγάλη πρόοδο κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, όπου μαζί με άλλες 18 παραλιακές πόλεις της Λακωνικής, ήταν μέλος του Κοινού των Ελευθερολακώνων.
Απολάμβανε αυτονομιών, που δεν σήμαιναν βέβαια πλήρη ανεξαρτησία, διοικείτο από ιθαγενή όργανα και λόγω ειδικού προνομίου είχε κόψει και δικά της νομίσματα που στη μία όψη απεικόνιζαν τους θεούς Ποσειδώνα, Άρτεμη και Νέμεση και στην άλλη την επιγραφή ΑΣΩΠΕΙΤΩΝ ή με την κεφαλή του Διονύσου στη μια όψη και στην άλλη τον Ποσειδώνα και την επιγραφή ΑΣΩΠΕΙΤΩΝ. Ένα τέτοιο νόμισμα φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης.Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ο Ασωπός είχε αξιόλογη παρουσία. Περί το 450 μ.Χ. ο επίσκοπος Θεσσαλονίκης είχε αναδειχθεί έξαρχος της εκκλησίας της Ελλάδος, που την αποτελούσαν 12 Μητροπόλεις. Στη Μητρόπολη της Αχαΐας υπαγόταν και η Επισκοπή Ασωπού, που στους τελευταίους βυζαντινούς χρόνους εντάχθηκε στη Μητρόπολη Μονεμβασίας. Με την κατάληψη της Λακωνίας από τους Τούρκους το 1461 μ.Χ. ο Ασωπός περιήλθε σε αυτούς. Ήταν όμως ένα μικρό και άσημο χωριουδάκι. Ο φόβος των πειρατικών επιδρομών ανάγκασε τους κατοίκους του Ασωπού να αποτραβηχτούν ψηλότερα και να χτίσουν το χωριό Καλύβια, που πιθανώς ονομάστηκε έτσι από τις πρόχειρες και μικρές κατοικίες του. Με τον Ενετουρκικό πόλεμο του 1669 μ.Χ. πολλοί Κρητικοί ήλθαν και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, για αυτό πλεονάζουν τα επίθετα σε –άκης. Σε ανάμνηση της πατρίδος τους έδωσαν στο χωριό το όνομα Κοντε – Βιάνικα όπου το δεύτερο συνθετικό παραπέμπει στο Κρητικό τοπωνύμιο Βιάννος.
Περί το 1821 πολλοί κάτοικοι απεχώρησαν και δημιούργησαν το χωριό Παπαδιάνικα, που ονομάστηκε έτσι από την πολυπληθή οικογένεια Παπαδάκη.
Η ιστορική πόλη Κυπαρισσία
Ως προς την ακριβή θέση της πόλης υπάρχει σύγχυση με τη θέση του Ασωπού. Πιθανότερη πάντως πρέπει να θεωρηθεί η δυτική πλευρά του ακρωτηρίου Ξυλί (Ξυλί, για τους αρχαίους ήταν ένα είδος δρέπανου) στη σημερινή θέση Μποζάς. Για την ονομασία υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία ότι προέρχεται από αποίκους που ήλθαν από την Κυπαρισσία της Μεσσηνίας και η άλλη από το Ιερό της θεάς Αθηνάς που βρισκόταν σε άλσος κυπαρισσιών. Η ίδρυσή της ανάγεται στους Ομηρικούς χρόνους. Λόγω της εξαιρετικής της θέσης γνώρισε μεγάλη ευημερία. Διεσώζετο μέχρι των Ρωμαϊκών χρόνων οπότε και ερημώθηκε. Ο πιο πιθανός λόγος ανάγεται ίσως στη διαρροή των κατοίκων της προς την ακμάζουσα τότε γειτονική πόλη του Ασωπού.
Μαύρες στιγμές που ήμουν παρών… Φανταστείτε τι συμβαίνει όταν πέφτει η νύχτα…Πρώτη περίπτωση αυτός ο ευτραφής Γερμανός που είπε να πάρει μερικά σουβενίρ…
Δεύτερη περίπτωση μίας ελληνίδας που μπήκε μέσα στον περιφραγμένο χώρο του ψηφιδωτού και πήρε όπως μου είπε ”μερικές πετρούλες που της άρεσαν στο σχήμα και δεν ήξερε πως ήταν αρχαία κεραμεικά”…
Τρίτη περίπτωση: Μία οικογένεια Γάλλων που είχε για μέρες σταθμεύσει το τροχόσπιτο μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και είχαν μαζέψει από τον βυθό τμήματα αρχαίων αγγείων…Όλα τα αντικείμενα παραδόθηκαν στο Δημαρχείο των Παπαδιάνικων.
Για περισσότερες φωτογραφίες και βίντεο συνεχίστε την ανάγνωση εδώ
ΠΗΓΗ: ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ