Κάποτε χύθηκε πραγματικό αίμα από πραγματικές λεπίδες. Κάποτε ποτιζόταν το χώμα με πραγματικό αίμα που έρεε από πραγματικές φλέβες. Κάποτε υπήρχαν αδίστακτοι πραγματικοί εξουσιαστές που σκότωναν πραγματικά όποιον αντιστεκόταν. Κάποτε οι λαοί – και κυρίως οι Έλληνες – αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν πραγματικές στρατιές σε πραγματικές μάχες. Σήμερα που οι στρατιώτες έχουν αντικατασταθεί – έχουν μεταλλαχθεί θα λέγαμε – πώς διεξάγονται οι πόλεμοι; Θρασείς, θρασύδειλοι και αθεόφοβοι συνάμα άνθρωποι της πλάκας, απειλούν καθημερινά την Ελλάδα. Ένας εικονικός στρατός έχει τεθεί απένατί μας και μας απειλεί. Με τι μας απειλεί; Με τα όπλα της “επιστήμης” και το κύρος που της προσδίδουν οι οκάδες νόμπελ που μοιράζονται αφειδώς και – βεβαίως – εργολαβικά. Μα τι σόι εκπαίδευση έχουν λάβει όλοι αυτοί οι αήττητοι;
Απολαύστε το ακόλουθο κείμενο. Όχι τίποτε άλλο… αλλά για να ξέρουμε ποιοι μας απειλούν…
Όλοι αυτοί έλαβαν την εκπαίδευση των δούλων της διαχείρισης. Την εκπαίδευση των οικονομολόγων, των κοινωνιολόγων, των μάνατζερ, των δημοσιοσχεσιτών, των νομικών και των ψευδοειδικών κάθε είδους. Αυτή η εκπαίδευση είναι η εκπαίδευση των φτωχών κρατών και των ατάλαντων εκπαιδευόμενων. Γιατί; Γιατί πρώτον δεν έχει κόστος και δεύτερον δεν απαιτεί κανένα απολύτως προσόν, ούτε από αυτόν που την προσφέρει ούτε από αυτόν που την πραγματοποιεί.
Σ’ ό,τι αφορά το πρώτο συμβαίνει το εξής: Μια οικονομική ή μια νομική σχολή μπορεί να δημιουργηθεί ανά πάσα στιγμή, ακόμα και στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας. Πιο δύσκολο και δαπανηρό είναι να δημιουργηθεί μια σχολή κομμωτικής, παρά μια σχολή οικονομικών. Γιατί; Γιατί η δεύτερη δεν χρειάζεται καμία απολύτως υποδομή. Αρκεί να βρεις παγκάκια να κάθονται οι μαθητές και μπορεί κάποιος να τους κάνει όλους οικονομολόγους. Παίρνεις την πιο προηγμένη βιβλιογραφία τη βγάζεις μια φωτοτυπία κι αρχίζεις να τη διδάσκεις. Δεν χρειάζεται τίποτε άλλο. Βιβλιογραφία, που βέβαια κι αυτή είναι της πλάκας, εφόσον το ίδιο το αντικείμενο της οικονομίας —σαν επιστήμη— είναι της πλάκας. Απλά, για λόγους “βιτρίνας” —που συμφέρει τόσο αυτούς που προσφέρουν αυτόν τον τύπο της εκπαίδευσης όσο κι αυτούς που την λαμβάνουν— συνήθως “κλέβουν” μαθήματα από άλλες ειδικότητες, για να κάνουν πιο “περίπλοκο” το μη αντικείμενό τους. Το κάνεις “επιστημονικοφανές”, για να μπορούν κατόπιν οι εκπαιδευμένοι να δικαιολογήσουν τους μισθούς που θα ζητήσουν.
Αυτά δηλαδή τα οποία έπρεπε να γνωρίζει περί ιδεολογιών ένας χειραφετημένος εργάτης, αυτοί τα έκαναν εκπαιδευτική ύλη των οικονομικών επιστημών. Αυτά, που μέχρι τότε τα έκανε ένας εκπαιδευμένος κοινός δημόσιος υπάλληλος για να υπηρετήσει τον εθνικό ιμπεριαλισμό, τα συγκέντρωσαν, τα κωδικοποίησαν και τα έκαναν την επιστήμη των διεθνών σχέσεων. Αυτά, που μέχρι τότε τα έκανε ένας δαιμόνιος κι απατεώνας έμπορος στην πορεία του για την επιτυχία, τα συνέλεγαν και τα παρουσίαζαν σαν επιστήμη τους διεθνούς εμπορίου. Έκλεψαν και λίγα μαθηματικά και στατιστική και έτσι δημιούργησαν την κυρίαρχη επιστήμη της νέας εποχής.
Μια επιστήμη που δεν ανακαλύπτει τίποτε κι απλά μελετάει αυτά τα οποία έτσι κι αλλιώς συμβαίνουν ερήμην των “επιστημόνων” της. Μελετάει αυτά τα οποία έγιναν και γίνονται και περιμένει να μελετήσει αυτά τα οποία πιθανόν να γίνουν στο μέλλον από κάποιους άλλους. Επιστήμη, που σταματάει στο πτυχίο και δεν ξεκινάει από αυτό, δεν είναι επιστήμη. Η επιστήμη ξεκινάει από το πτυχίο. Στο πτυχίο σταματάει η επαγγελματική κατάρτιση. Στο πτυχίο σταματάει η εκπαίδευση του τορναδόρου και του κομμωτή. Σε μαθαίνουν να κάνεις μερικά πράγματα κι απλά το πτυχίο πιστοποιεί την εκπαίδευσή σου, για να σ’ εμπιστευτεί ο εργοδότης σου, χωρίς να χρειαστεί να σε ελέγξει ο ίδιος.
Τέτοιου είδους ψευδοεπιστήμη είναι τα οικονομικά. Μαθαίνουν πέντε πράγματα και μ’ αυτά δουλεύουν. Μ’ αυτά βγάζουν το πλούσιο ή φτωχό μεροκάματό τους, που βέβαια δεν είναι επιστημονικό. Είναι σαν να εκπαιδεύεις γιατρούς με στόχο όχι να θεραπεύσουν τον καρκίνο, αλλά να τον περιγράφουν και να τον “προβλέπουν” κατά τη διάρκεια της καταστροφικής του πορείας. Να χρησιμοποιούν μεθόδους της στατιστικής, για να βρουν εγκαίρως πού θα κάνει μετάσταση και τι μέγεθος θα έχει αυτή. Να το βρουν εγκαίρως, για να κερδίσουν οι “επενδυτές” στοιχήματα. Επιστήμονες, που όχι μόνον δεν μπορούν να θεραπεύσουν τον “καρκίνο”, αλλά ούτε να τον μεταλλάξουν. Ακόμα και οι νέοι “καρκίνοι” στο αντικείμενό τους είναι προϊόν του κόπου κάποιων άλλων. Πιο πολλές είναι οι πιθανότητες να εφεύρει κάποιος αγράμματος εργάτης-συνδικαλιστής ένα νέο οικονομικό μοντέλο, παρά ένας οικονομολόγος. Ας προσπαθήσει κάποιος να σκεφτεί τι κέρδισε η ανθρωπότητα από τους εκατοντάδες χιλιάδες οικονομολόγους που μέχρι τώρα έχει εκπαιδεύσει. Ακόμα με τον Μαρξ ασχολούνται. Ο επόμενος με τον οποίο θ’ ασχοληθούν σίγουρα δεν θα είναι συνάδερφός τους.
Αυτοί είναι οι αστείοι και άσχετοι οικονομολόγοι της νέας εποχής. Μελετάνε τα φαινόμενα της οικονομίας την οποία δεν γνωρίζουν και πολύ περισσότερο δεν την επηρεάζουν. Συρρέουν κατά κοπάδια για να “μορφωθούν” εκ του ασφαλούς. Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί αυτό συμφέρει τόσο τους ίδιους όσο και το σύστημα. Συμφέρει τους ίδιους με ένα πτυχίο της πλάκας να εισπράττουν μισθό “αστέρος”. Συμφέρει τους ίδιους να γίνονται “επιστήμονες” με ένα πτυχίο, που το μόνο προσόν το οποίο απαιτεί από αυτούς είναι να μπορούν να περπατάνε στα δύο τους πόδια. Συνέφερε στο σύστημα η δημιουργία των νέων “επιστημών”. Των “ειδικών” του μάρκετινγκ, του μάνατζμεντ, των δημοσίων σχέσεων, του διεθνούς εμπορίου κλπ.. Αυτό ήταν και το ζητούμενο για το σύστημα. Να δημιουργήσουν ψευδοεπιστήμονες και να τους φορτώσουν στην παραγωγή. Να δημιουργήσουν συμμάχους, τους οποίους δεν θα τους πληρώνουν οι ίδιοι, αλλά θα πληρώνονται από την αγορά και άρα θα πληρώνονται εις βάρος αυτών που παράγουν και είναι οι εργάτες. Να δημιουργήσουν “μορφωμένους”, που δεν θ’ αντιλαμβάνονταν τους εαυτούς τους ως κοινούς εργάτες.
Χρησιμοποιούμε τα εισαγωγικά στη λέξη μορφωμένοι για τον εξής απλό λόγο. Άποψη του γράφοντος είναι ότι η μόρφωση είναι κάτι το γενικό, που δεν έχει σχέση με την επιστημονική εκπαίδευση. Δεν έχει σχέση με εκπαιδευτικά χρονοδιαγράμματα. Ο άνθρωπος, για όσο διάστημα ζει, μορφώνεται. Η μόρφωση έχει σχέση με τον πολιτισμό και την κουλτούρα που “φέρει” η κάθε κοινωνία. Απλά αυτόν τον πολιτισμό τα μέλη της τον εισπράττουν από όλες τις δυνατές πηγές. Πηγή είναι η οικογένεια, η γειτονιά, το σχολείο και η δουλειά. Υπάρχουν βαθύτατα μορφωμένοι άνθρωποι, που δεν έχουν πάει καθόλου στο σχολείο. Άνθρωποι, που ενδιαφέρονταν για τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους και μόρφωσαν μια άποψη μέσα από τη γνώση, την αναζήτηση και την κρίση τους. Υπάρχουν ανεκπαίδευτοι άνθρωποι, που μορφώθηκαν άριστα και έγιναν ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Αποκλειστικός στόχος της μόρφωσης είναι να σε κάνει άνθρωπο και όχι επιστήμονα. Η μόρφωση σε αλλάζει ως άνθρωπο, εφόσον σε κάνει κοινωνό του όποιου πολιτισμικού μοντέλου επιλέγεις ν’ ακολουθήσεις.
Η ανώτατη εκπαίδευση δεν έχει σχέση με τη διαδικασία αυτήν. Έχει σχέση με τη μύηση στο αντικείμενο κάποιας επιστήμης. Εκπαιδεύεται κάποιος να γνωρίζει κάτι συγκεκριμένο. Εκπαιδεύεται για παράδειγμα κάποιος να χειρίζεται έναν τόρνο. Μόλις μάθει να τον χειρίζεται, γίνεται διαφορετικός άνθρωπος απ’ ό,τι ήταν κατά την εποχή που δεν το γνώριζε; Κάτι ανάλογο γίνεται και με την επιστημονική εκπαίδευση. Εκπαιδεύεσαι να γίνεις μηχανικός ή γιατρός, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εξαιτίας αυτής της εκπαίδευσης “αλλάζεις” ως άνθρωπος. Υπάρχουν τρομεροί επιστήμονες, που είναι απαράδεκτοι ως άνθρωποι. Είναι στην κυριολεξία απολίτιστοι και βάρβαροι και άρα αμόρφωτοι.
Η επιστημονική γνώση δεν σε αλλάζει και πολύ περισσότερο δεν μπορεί από μόνη της να σε κάνει ΑΝΘΡΩΠΟ. Σε κάνει επιστήμονα. Η μόρφωση μόνον σε κάνει ΑΝΘΡΩΠΟ κι αυτό δεν το έχουν καταφέρει ως άτομα πολλοί επιστήμονες. Υπάρχουν επιστήμονες που λειτουργούν και είναι σαν “μηχανές” παραγωγής γνώσης. “Μηχανές”, που, για να επιτύχουν τους στόχους τους, μπορούν να κάνουν μέχρι και εγκλήματα. Το σύστημα καλλιεργεί την παρανόηση μεταξύ μόρφωσης και εκπαίδευσης, γιατί οι δικοί του άνθρωποι είναι αυτοί οι οποίοι επωφελούνται οικονομικά εξαιτίας αυτής της παρανόησης.
Για τον γράφοντα τα πράγματα είναι απλά. Η έννοια “επιστήμονας” και “μορφωμένος” δεν ταυτίζονται. Είναι τελείως διαφορετικά πράγματα. Πολλές φορές συμβαδίζουν, αλλά δεν είναι αλληλοεξαρτώμενα. Το αντίθετο του εκπαιδευμένου είναι ο ανεκπαίδευτος. Το αντίθετο δηλαδή του επιστήμονα είναι ο μη επιστήμονας και όχι ο αμόρφωτος ή ο αγράμματος. Το αντίθετο του μορφωμένου είναι ο απολίτιστος και όχι ο ανεκπαίδευτος ή ο αγράμματος. Ένας μορφωμένος απλά μορφώνεται πιο εύκολα όταν είναι εγγράμματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να μορφωθεί εξίσου καλά και ένας αγράμματος. Ένας επιστήμονας είναι υποχρεωτικά εγγράμματος, γιατί σε άλλη περίπτωση δεν μπορεί να εκπαιδευτεί. Από εκεί και πέρα τα πράγματα είναι δεδομένα.
Για να τα έχει ο αναγνώστης όλα αυτά με τη σειρά στο μυαλό του, αρκεί να έχει το εξής παράδειγμα υπ’ όψιν του. Η μόρφωση είναι το “ταξίδι” της ζωής μας. Ένα ταξίδι που ξεκινάει από την εποχή που μπουσουλάμε στα τέσσερα και τελειώνει μερικές στιγμές πριν από τον θάνατό μας. Ένα “ταξίδι”, που μέσα του υπάρχουν όλα όσα γνωρίζουμε. Όλα όσα είδαμε, ακούσαμε ή σκεφτήκαμε κατά τη διάρκεια αυτού του “ταξιδιού”. Η εκπαίδευση μοιάζει με “ταξίδι”, αλλά δεν είναι τέτοιο. Είναι μια συγκεκριμένη διαδρομή, όπως αυτήν που κάνουμε για να πάμε στη δουλειά μας και όπου αλλού μας επιβάλει αυτή η δουλειά. Όπως μπορεί κάποιος να πηγαίνει κάθε μέρα στη δουλειά του, χωρίς να ταξιδεύει, έτσι μπορεί κάποιος να είναι επιστήμονας, χωρίς να είναι μορφωμένος.
Οι γραμματικές γνώσεις είναι ένα “όχημα”. Ένα “όχημα” που βοηθά στη μετακίνηση. Είτε αυτή η μετακίνηση αφορά τη διαδρομή της δουλειάς είτε το ταξίδι. Αυτό το “όχημα” είναι υποχρεωτικό για τη διαδρομή μιας καλής δουλειάς, αλλά όχι και για το “ταξίδι” της ζωής. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αυτοκίνητο και δεν έχουν ταξιδεύσει ποτέ και άλλοι οι οποίοι ταξιδεύουν συνεχώς, χωρίς να το διαθέτουν. Υπάρχουν άνθρωποι αγράμματοι, που κάθε μέρα μαθαίνουν νέα πράγματα και άνθρωποι εγγράμματοι, που, πέρα από τα της δουλειάς τους, δεν διαβάζουν ούτε βιβλία με ανέκδοτα. Όταν κάποιος παραμένει με τις γενικές γνώσεις που είχε κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ευνόητο είναι ότι παραμένει αμόρφωτος ακόμα κι αν έχει πάρει διδακτορικό Α.Ε.Ι.. Ένα πολυτεχνείο μπορεί να σε κάνει επιστήμονα, αλλά όχι να σε μορφώσει. Μια οικονομική σχολή δεν σε κάνει τίποτε απολύτως. Όπως πηγαίνεις σ’ αυτήν έτσι φεύγεις. Απλά μαθαίνεις λίγο καλύτερα τη γλώσσα, για να παριστάνεις πιο πειστικά τον “μορφωμένο”. Την μαθαίνεις για να “κρύβεσαι”, όταν μπουρδολογείς ή όταν λες ψέματα.
Ο πραγματικός επιστήμονας, είτε γιατρός είτε οτιδήποτε άλλο, μπορεί να ελεγχθεί μέσω της δουλειάς του. Οι σπουδές σ’ αυτούς τους χώρους και σ’ οποιοδήποτε σημείο της Γης είναι δύσκολες κι επίπονες. Ο επιστήμονας αυτού του τύπου, επειδή αναλαμβάνει ευθύνες, που είναι δυνατό να ελεγχθούν, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να πάρει τίτλους χωρίς κόπο. Όμως τι συμβαίνει μ’ αυτούς των οποίων οι σπουδές έχουν θεωρητικό χαρακτήρα; Πώς μπορεί να ελεγχθεί ένας πολιτικός επιστήμονας; Ο άρρωστος όταν θεραπεύεται ή ο πολίτης όταν περνά μία γέφυρα, ελέγχει τον επιστήμονα. Πώς είναι όμως δυνατό να ελεγχθούν όλοι αυτοί οι κηφήνες, που εντάσσονται στο σύστημα παριστάνοντας τους ειδικούς;
Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και στην περίπτωση των δικηγόρων.
Ο αναγνώστης πρέπει να γνωρίζει ότι οι δικηγόροι είναι μια ειδική περίπτωση στον χώρο του πνεύματος. Είναι οι ευνούχοι του πνεύματος. Αντιπροσωπεύουν μια επιστήμη που έχει ως αντικείμενό της το τίποτα και οι λειτουργοί της αυτό το αντικείμενο υπηρετούν. Οι δικηγόροι είναι οι ειδικοί του τίποτα. Επί πληρωμή, με τα ίδια επιχειρήματα, με βάση τους ίδιους νόμους και την ίδια λογική, υπερασπίζονται ή κατηγορούν οποιονδήποτε ή οτιδήποτε εμφανιστεί ως πελάτης τους και βέβαια μπορεί να πληρώσει την αμοιβή τους. Είτε υπερασπίζονται τον ισχυρότερο άνθρωπο είτε ένα άλογο, τα ίδια πράγματα θα ισχυριστούν για τους ίδιους λόγους. Ο ισχυρός άνθρωπος όμως παραμένει ισχυρός και πάντα τον χωρίζει η ίδια απόσταση από το άλογο. Ο ισχυρός, όταν δικαιώνεται, κερδίζει αθανασία, αιώνια δόξα και άπειρο πλούτο, ενώ το άλογο κερδίζει το δικαίωμα της επιβίωσης. Μόνον οι δικηγόροι παραμένουν ίδιοι, εισπράττοντας τα ίδια χρήματα και την ίδια δόξα, εξαιτίας του έργου τους. Το όλο πρόβλημα δηλαδή γι’ ανθρώπους κι άλογα, όταν έχουν πρόβλημα διαφήμισης ή δυσφήμισης, είναι να εξασφαλίσουν τα χρήματα που απαιτούν ως αμοιβή οι δικηγόροι. Από εκεί και πέρα θα εξασφαλίσουν τη συνεργασία τους.
Ο αναγνώστης μπορεί να καταλάβει τον λόγο που ισχυριζόμαστε ότι οι δικηγόροι είναι ευνούχοι στον χώρο του πνεύματος, αν σκεφτεί ποιο είναι το έργο τους και ποια είναι η αξία αυτού του έργου. Οι δικηγόροι είναι απλά μορφωμένοι άνθρωποι και το έργο τους δεν έχει απολύτως καμιά πρακτική αξία. Είτε αυτό το έργο διατηρηθεί είτε χαθεί, είναι το ίδιο και το αυτό. Είτε ένας δικηγόρος ζει είτε πεθάνει, δεν υπάρχει απώλεια στον χώρο του πνεύματος. Υπάρχει ζημιά ή απώλεια μόνο για τον ίδιο τον δικηγόρο ή τον πελάτη του. Οι δικηγόροι στο πραγματικό επίπεδο της πνευματικής δημιουργίας ασχολούνται με το τίποτα και με πολύ κόπο παράγουν τίποτε. Ένας δικηγόρος δηλαδή μπορεί να δουλεύει άπειρες ώρες και το τελικό αποτέλεσμα του κόπου του να είναι το απόλυτο τίποτε. Είναι σαν να κάθεται κάποιος ατέλειωτες ώρες και να λύνει πάζλ επί πληρωμή. Είτε τα λύσει είτε όχι, είναι για την κοινωνία το ίδιο και το αυτό. Αν κάποιος κερδίζει κάποια δόξα από αυτήν τη δραστηριότητα, είναι ο δημιουργός των πάζλ και όχι ο καθημερινός λύτης.
Αν δηλαδή υπάρχει δόξα στη νομική επιστήμη, αυτή ανήκει στους νομοθέτες και όχι στους δικηγόρους που χειρίζονται τον νόμο. Ο δικηγόρος, ως επιστήμονας, δεν αλλάζει μέσα στον χρόνο. Ό,τι νόμο του δώσεις, αυτόν θα χειριστεί. Ο νόμος αλλάζει και βελτιώνεται όσο βελτιώνονται τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας, αλλά ο νόμος είναι αρμοδιότητα —και άρα έργο— του νομοθέτη. Νομοθέτες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι της κοινωνίας. Οι πιο ισχυροί, οι πιο μορφωμένοι και ταυτόχρονα οι πιο ευαίσθητοι άνθρωποι της κοινωνίας. Άλλωστε δεν πρέπει να ποτέ να ξεχνάμε ότι Νομοθέτης είναι και ο Ίδιος ο Θεός. Ο δικηγόρος, ως επιστήμονας, δεν διεκδικεί καμιά μεγάλη δόξα. Δεν διεκδικεί όχι απλά δόξα νομοθέτη, αλλά ούτε καν δόξα επιστήμονα, όπως δικαίως διεκδικούν όλοι οι υπόλοιποι επιστήμονες που καλλιεργούν την επιστήμη τους. Δεν είναι μηχανικός, του οποίου η εργασία μπορεί να είναι μια σημαντική μελέτη, που μπορεί να περάσει ως κληρονομιά στις επόμενες γενιές. Δεν είναι γιατρός, που η εργασία του θα λυτρώσει την ανθρωπότητα από μια τρομακτική αρρώστια. Δεν είναι φυσικός, που η εργασία του θα γίνει ένα πολύτιμο λιθαράκι, που θ’ αναπτύξει τον ανθρώπινο πολιτισμό και βέβαια θα βοηθήσει τον άνθρωπο να κατανοήσει καλύτερα τον κόσμο όπου ζει. Δεν είναι φιλόσοφος, που η σκέψη του θα δώσει λύσεις σε μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και θα βοηθήσει την ανθρώπινη κοινωνία.
Όλοι αυτοί οι “επιβήτορες” του χώρου του πνεύματος είναι πολύτιμοι για την ανθρωπότητα. Κάθε φορά που “γεννιούνται”, είναι γιορτή για την ανθρωπότητα. Χαίρεται η ανθρωπότητα όταν αυτοί “γεννιούνται” και βέβαια θρηνεί όταν αυτοί “πεθαίνουν”. Μπορεί να φανταστεί ο αναγνώστης πώς θα ήταν η ανθρωπότητα σήμερα χωρίς την παρουσία όλων αυτών των πολύτιμων ανθρώπων; Τίποτε από αυτά που απολαμβάνουμε και μας δίνουν χαρά δεν θα είχαμε στη διάθεσή μας. Από ένα αυτοκίνητο, που μας λύνει τα καθημερινά προβλήματα μετακίνησης, μέχρι ένα θαυματουργό φάρμακο, που μας σώζει στην κυριολεξία τη ζωή, όλα είναι δικές τους δημιουργίες.
Αντίθετα μ’ αυτούς, οι δικηγόροι δεν δημιούργησαν ποτέ τίποτε. Η εξουσία και οι άνθρωποι δημιουργούν τους νόμους και οι δικηγόροι απλά τους χειρίζονται, για να διευθετήσουν υποθέσεις πελατών τους. Ό,τι σχέση έχει ένας ταξιτζής με την τεχνολογία της Mercedes —επειδή το ταξί του είναι τέτοιο— τόση έχει κι ένας δικηγόρος με τον νόμο. Και οι δύο είναι απλοί χειριστές και βγάζουν το μεροκάματό τους από το μέσον, που για να δημιουργηθεί απαιτεί τεράστια γνώση. Το σύνολο του έργου τους να χαθεί και το σύνολο των ζώντων δικηγόρων να πεθάνει, η ανθρωπότητα δεν θ’ αντιληφθεί τίποτε απολύτως ως απώλεια. Όπως δεν θα χαθεί η Mercedes και η τεχνολογία της αν χαθούν οι ταξιτζήδες, έτσι δεν θα ζημιωθεί κι ο νόμος, αν χαθούν και οι δικηγόροι. Μάλιστα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι, αν δεν υπήρχαν καθόλου δικηγόροι, η κοινωνία θα ήταν καλύτερη. Γιατί; Γιατί τους καλύτερους δικηγόρους τούς χρησιμοποιούν οι κλέφτες εξουσιαστές για να δικαιολογούν τις αθλιότητές τους και ν’ αποφεύγουν την τιμωρία.
Οι σπιούνοι των φεουδαρχών ή οι παπάδες των επισκόπων ήταν οι δικηγόροι των ισχυρών του Μεσαίωνα. Αυτοί ήταν που έβαζαν τον κόσμο στη λογική του παραλόγου του Μεσαίωνα. Αυτοί “απαιτούσαν”, με βάση τον νόμο, να τιμωρούνται οι φτωχοί για μοιχεία κι οι ίδιοι υπερασπίζονταν —και πάλι με βάση τον νόμο— το δικαίωμα των φεουδαρχών να “κλέβουν” την παρθενία των νεαρών γυναικών την παραμονή του γάμου τους. Αυτοί ζητούσαν από τον λαό εγκράτεια και υπομονή και την ίδια ώρα υπερασπίζονταν διεφθαρμένους επισκόπους. Σήμερα οι ίδιοι δικηγόροι υπερασπίζονται τα ατομικά δικαιώματα και την ελευθερία. Όχι βέβαια γιατί είναι ρομαντικοί ή γιατί άλλαξαν με το πέρασμα του χρόνου. Τα υπερασπίζονται, γιατί υπάρχουν οι αντίστοιχοι νόμοι. Η θέσπιση αυτών των νόμων ήταν έργο των ρομαντικών κι απαίτησαν τόνους ανθρώπινου αίματος. Οι ρομαντικοί με άπειρο ρίσκο ήταν αυτοί που άλλαξαν τον νόμο, πολεμώντας με τους δικηγόρους των ισχυρών.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΡΑΪΑΝΟΥ
Καιρός να σταματήσει το δούλεμα, δε νομίζετε;