΄Αρθρο του Δημήτρη Γαρούφα*
Στη χώρα μας λειτουργούμε με τη λογική του εκκρεμούς και στα εθνικά μας θέματα κι΄ έτσι από τα συλλαλητήρια του 1992-94 για την μη αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ περάσαμε στο άλλο άκρο της αγνόησης του θέματος και ξανασχοληθήκαμε ουσιαστικά με το θέμα όταν η FYROM επεδίωκε ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε και τώρα λόγω της δυσμενούς(αν και χωρίς πρακτικά αποτελέσματα)για τη χώρα μας απόφασης του Δ.Δ της Χάγης.
Προεισαγωγικά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι στο συγκεκριμένο θέμα έλειπε η στρατηγική από τη χώρα μας.. Για 50-60 χρόνια ανεχόμασταν, με κάποιες διπλωματικές διαμαρτυρίες ,την ύπαρξη του κρατιδίου με την ονομασία «Μακεδονία» στο πλαίσιο της Γιουγκοσλαβίας ενώ -πέραν της ονομασίας- συστηματικά παραβίαζε( εμφανώς τουλάχιστον στην πρώτη 20ετια της ύπαρξης του) τα ανθρώπινα δικαιώματα για τους Ελληνικής καταγωγής πολίτες με δημεύσεις περιουσιών, με εκτοπίσεις και αλλαγές ονοματεπωνύμων και έμμεσα εκδιώξεις στην Ελλάδα(περίπτωση 3.500 Σαρακατσάνων που την περίοδο 1955-1968 «έφυγαν» από Σκόπια και εγκαταστάθηκαν στο Δήμο Ελευθερίου-Κορδελιού Θεσσαλονίκης. ΄Όταν το κρατίδιο αυτονομήθηκε το 1991 , έγινε πιο ορατό το πρόβλημα και ενώ στα Βαλκάνια ουσιαστικά είμαστε οι μόνοι που θέλουμε να παραμείνει βιώσιμο αυτό το κράτος δεν καταφέραμε να προβάλλουμε αποτελεσματικά διεθνώς τις θέσεις μας που ταυτίζονται με την ιστορική αλήθεια και την ευαισθησία μας στο θέμα της ονομασίας αλλά ούτε πείσαμε τους κατοίκους της FYROM ότι η ευρωπαϊκή τους προοπτική επιβάλλει να απεγκλωβιστούν από τις παρωπίδες του παρελθόντος και να ατενίσουν το μέλλον στηριζόμενοι στην συνεργασία με την Ελλάδα με ονομασία που θα σέβεται και την Ελληνική ευαισθησία.
Για την σημερινή κατάσταση: επιγραμματικά επισημαίνω ότι σήμερα στη FYROM μεγάλο μέρος των ξένων επενδύσεων είναι από Ελλάδα, η ανεργία ανέρχεται στο 35-40%, η ανασφάλεια εντείνεται κι΄ οι σχέσεις Αλβανών και Σλάβων ,που διέρχονται περίοδο ύφεσης , θα οδηγηθούν σε έκρηξη στο μέλλον και αυτό το κράτος θα μπορεί να λειτουργεί μόνο υπό συνεχή εποπτεία ως προτεκτοράτο των HΠΑ…Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τον Νοέμβριο του 2003 που βρισκόμουν στα Σκόπια, επικεφαλής αντιπροσωπείας του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης για σεμινάριο σε δικηγόρους των Σκοπίων, σε εφαρμογή της συμφωνίας της Αχρίδας εκείνο τον μήνα απολύονταν από το Υπουργείο Οικονομικών περίπου 300 Σλάβοι υπάλληλοι και προσλαμβάνονταν αντίστοιχα Αλβανοί, για να υπάρχει η δέουσα αναλογία που επέβαλλε η συνθήκη της Αχρίδας, γεγονός που αντιμετωπίζονταν από τους σλαβόφωνους συνομιλητές μου με εκδηλώσεις οργής και οι οποίοι μου έλεγαν ότι η Αλβανική συνοικία των Σκοπίων μετά τις 6μ.μ.είναι απροσπέλαστη για τους Σλάβους.
Την ίδια εποχή η γειτονική Βουλγαρία με μεθοδικότητα χάραζε στρατηγική για μετά 30-40 χρόνια αξιοποιώντας και τον πόθο των κατοίκων της FYROM να αποκτήσουν διαβατήριο χώρας- μέλους της Ε.Ε. ΄Έτσι λόγω της ένταξης της Βουλγαρίας στην Ε.Ε ,από 1-1- 2007,χιλιάδες Σλάβοι των Σκοπίων , πριν και μετά, επικαλούμενοι Βουλγαρική καταγωγή ζητούν και αποκτούν Βουλγαρική υπηκοότητα(μεταξύ αυτών και τ. πρωθυπουργός της FYROM),ενώ παράλληλα η Ρουμανία προσπαθεί να οικειοποιηθεί τους Βλαχόφωνους της FYROM παρέχοντας κάθε χρόνο δεκάδες υποτροφίες για σπουδές σε Ρουμανικά ΑΕΙ.
Την ίδια περίοδο οι νέοι των Σκοπίων ζητούσαν να μάθουν Ελληνικά( για να έχουν πιθανότητες πρόσληψης στις Ελληνικές επιχειρήσεις που λειτουργούν εκεί) αλλά η Ελληνική πολιτεία δεν επεδίωξε την δημιουργία ενός φορέα(κάτι σαν το Ινστιτούτο Γκαίτε)που θα μπορούσε να αναλάβει την προώθηση της διδασκαλίας της Ελληνικής γλώσσας και στα Σκόπια αλλά και σε όλα τα Βαλκάνια(υπάρχουν βέβαια ιδιωτικά φροντιστήρια που συντηρούν με ιεραποστολικό ζήλο σωματεία από Ελλάδα ) κι΄ έτσι η Ελλάδα έχασε μοναδική ευκαιρία να κάνει την Ελληνική γλώσσα, γλώσσα εργασίας στα Βαλκάνια.. .Παράλληλα, κι ενώ η Βουλγαρία υλοποιεί εδώ και 20 χρόνια πρόγραμμα παροχής υποτροφιών σε νέους των Σκοπίων για σπουδές σε Βουλγαρικά ΑΕΙ και ενθαρρύνει αδελφοποιήσεις πόλεων της Βουλγαρίας με πόλεις της ανατολικής πλευράς της FYROM , η Ελλάδα παρακολουθεί ως θεατής τις εξελίξεις επικαλούμενη οικονομική αδυναμία… κι΄έτσι έδινε ετησίως 3-4 υποτροφίες σε παιδιά ομογενών από Σκόπια ενώ η εξαθλιωμένη Ρουμανία έδινε πάνω από 60 προσπαθώντας να οικειοποιηθεί τους βλαχόφωνους…
Θα μπορούσα «μετά λόγου γνώσεως»να πω πολύ περισσότερα αλλά δεν είναι στόχος μου να καταδείξω την διαχρονική ολιγωρία της Ελληνικής πολιτείας.
Στην παρούσα φάση λόγω της απόφασης του Δ.Δ της Χάγης θα έχουμε οπισθοδρόμηση στο θέμα της εξεύρεσης λύσης στο θέμα της ονομασίας κι΄ αυτό γιατί η κυβέρνηση των Σκοπίων θα συνεχίσει να επιδεικνύει παραληρηματικό εθνικισμό γεμίζοντας τις πλατείες όλων των πόλεών της με αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου. Καθημερινά θα προσπαθεί να πείσει τους πολίτες ότι για όλα τα δεινά τους(ανεργία, απομόνωση κλπ)φταίει η Ελλάδα και η αλήθεια είναι ότι επιτυχώς κάνει πλύση εγκεφάλου στους πολίτες γιατί λειτουργεί με Σταλινική νοοτροπία και κάθε αντίθετη φωνή, που έχει κάποια εμβέλεια ,απομονώνεται. ΄΄ Έτσι η λύση για το θέμα της ονομασίας του κρατιδίου των Σκοπίων απομακρύνεται περισσότερο γιατί η απόφαση της Χάγης θα αυξήσει τον παραληρηματικό εθνικισμό των Σκοπίων ενώ η Ε.Ε και οι ΗΠΑ δεν πιέζουν πραγματικά την ηγεσία των Σκοπίων για εξεύρεση λύσης.
Βεβαίως η κυβέρνηση της FYROM θέλοντας να δείξει ότι έχει καλή πρόθεση θα πιέζει τον κ.Νίμιτς για νέες πρωτοβουλίες(σ΄ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και ο πρόσφατος-Φεβρουάριο του 2012- νέος κύκλος επαφών του με Ελλάδα-Σκόπια )και τους ΄Έλληνες πολιτικούς για συναντήσεις , για να δείξει δήθεν πνεύμα συνεργασίας και για να πιεσθεί η Ελλάδα και να μην αντιδράσει σε αίτημα ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ ως FYROM..
Νομίζω ότι επιβάλλεται πλέον από τη χώρα μας να εξετασθεί σοβαρά το ενδεχόμενο καταγγελίας της ενδιάμεσης συμφωνίας, μετά από τεκμηριωμένη ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης, δεδομένου ότι ήταν ετεροβαρής εις βάρος της Ελλάδας ,δεν προφύλαξε τα συμφέροντά μας και επέτρεψε στους Σλάβους των Σκοπίων να χρησιμοποιούν το λεγόμενο Συνταγματικό όνομα. Η ενδιάμεση συμφωνία, που έχει λήξει το 2002 , χρησιμοποιείται ως όχημα από τους Σλάβους των Σκοπίων για διαιώνιση της σημερινής κατάστασης και πιθανόν η καταγγελία της να δημιουργούσε καλύτερες προϋποθέσεις για τη χώρα μας..
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα(παράλληλα με τον αγώνα για ανάκαμψη της οικονομίας) πρέπει να αποδυθεί σε αγώνα για να πεισθούν η Ε.Ε και οι ΗΠΑ ότι για την ασφάλεια της περιοχής δεν πρέπει να αρχίσουν συζητήσεις για ένταξη των Σκοπίων σε Ε.Ε και ΝΑΤΟ πριν επιτευχθεί λύση στο θέμα της ονομασίας της FYROM κι ΄ότι η ονομασία αυτή δεν πρέπει να θίγει την εθνική ευαισθησία μας και με πρόβλεψη υποχρεωτικής χρήσης αυτής για κάθε χρήση(erga omnes) . Χρειάζεται ψυχραιμία, μακρόχρονος σχεδιασμός και στρατηγική και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να υπάρξει και στήριξη των «ρεαλιστικών»- φιλοευρωπαικών δυνάμεων στη FYROM με προβολή της Ευρωπαϊκής προοπτικής αλλά και διαρκής υπόμνηση σε Ε.Ε, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ ότι η ανοχή προς τους εξτρεμιστές των Σκοπίων( για τον εξτρεμισμό των Σκοπίων διαμαρτυρήθηκε έντονα και η Βουλγαρία τα τελευταία χρόνια ) λειτουργεί αποσταθεροποιητικά στα Βαλκάνια κι΄ ότι πρέπει να υπάρξει λύση που δεν θα επιτρέπει στην FYROM καλλιέργεια αλυτρωτισμού και οικειοποίηση ονομασίας η συμβόλων που ανήκουν σε γειτονικούς λαούς.
* Δικηγόρος-συγγραφέας. Διετέλεσε πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσ/νίκης την περίοδο 2005-2008.