Του Αϊκούτ Καδήρ
Β έτος Νομικής ΔΠΘ
«Αν εντοπίσουμε στα βουνά μια ομάδα 10 ανταρτών και καταφέρουμε να σκοτώσουμε τους δύο από αυτούς, τι θα έχουμε κερδίσει; Την επομένη, τέσσερα ξαδέλφια καθενός από τα θύματα θα μπουν στο αντάρτικο για να εκδικηθούν τον θάνατό του, και έτσι θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια ομάδα 16 ανταρτών» εξήγησε πολύ εύγλωττα ο Αμερικανός στρατηγός Στάνλεϊ Μακ Κρίστα
Παρατηρώντας κάποιος τις τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν συμπεραίνει ότι οι Αμερικανοί για ακόμα μια φορά είναι ένα βήμα πριν από το ΤΕΤ που βίωσαν στο Βιετνάμ και κατέληξε στην πλήρη τους αποτυχία και αποχώρηση από το Βιετνάμ.
Το 1968 μια στρατιωτική δύναμη αποτελούμενη από 84.000 στρατιώτες έκαναν επίθεση στο ΤΕΤ και γενικά κατά του Νοτίου Βιετνάμ για να διώξουν από την χώρα τους, τους Αμερικανούς. Παρόμοια γεγονότα στο εγγύς μέλλον θα παρατηρηθούν σίγουρα και στο Αφγανιστάν. Η επίθεση που έγινε στις 14 Ιανουαρίου 2010 κατά των Αμερικανών στρατιωτών και πρακτόρων από τους Ταλιμπάν ήταν μια προειδοποίηση για το ότι τα πράγματα στην περιοχή θα χειροτερέψουν, ίσως με μια παρόμοια επίθεση όπως έγινε στη ΤΕΤ.
Το Αφγανιστάν σήμερα, λόγω της εισβολής που υπάρχει από το 2001 μέχρι και σήμερα βρίσκεται σε αδιέξοδο. Κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί το μέλλον και τη ζωή στους πολίτες του Αφγανιστάν. Οι καθημερινές αποτυχίες των Αμερικανών ενισχύουν περισσότερο τους Ταλιμπάν. Επίσης, τα γεγονότα στο Πακιστάν είναι επικίνδυνα για τους Αμερικανούς, γιατί παράλληλα με μια επίθεση από το εσωτερικό του Αφγανιστάν, μπορούν να δεχθούν μια μεγάλης κλίμακας επίθεση και από τους Ταλιμπάν που υπάρχουν στο Πακιστάν.
Επίθεση ΤΕΤ – 1968
Η ηγεσία του Βόρειου Βιετνάμ κατάλαβε ότι η κατάσταση είχε αρχίσει να παίρνει δυσμενή τροπή και αποφάσισε να σχεδιάσει επιθετικές επιχειρήσεις για να αναπτερώσει το ηθικό των ανταρτών και του πληθυσμού. Η πρώτη επίθεση άρχισε στις 21 Ιανουαρίου 1968 κατά της μεγαλύτερης αμερικανικής στρατιωτικής βάσης του Κε Σαν, στην οποία βρισκόταν δύναμη 6.000 Αμερικανών και Νοτιοβιετναμέζων. Η δεύτερη επιθετική ενέργεια των Βιετκόνγκ γνωστή ως επίθεση του Τετ, άρχισε στις 31 Ιανουαρίου 1968 (βιετναμέζικη πρωτοχρονιά) και περιλάμβανε επιθέσεις στις 36 από τις 44 πρωτεύουσες επαρχιών του Νοτίου Βιετνάμ, σε 23 αεροδρόμια και σε πολλές άλλες στρατιωτικές βάσεις. Στην ίδια τη Σαϊγκόν 5.000 περίπου αντάρτες, επιτέθηκαν στο προεδρικό μέγαρο του Θιέου, το γενικό επιτελείο ενόπλων δυνάμεων του Νότιου Βιετνάμ, σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αλλά και κατά της πρεσβείας των ΗΠΑ. Την ίδια τακτική ακολούθησαν οι Βιετκόνγκ και σε άλλες πόλεις ενώ σφοδρές μάχες έγιναν στην παλαιά πρωτεύουσα του Βιετνάμ, Χούε. Προσωρινά κατάφεραν να ελέγξουν 10 πόλεις, τις οποίες όμως, μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν μετά από αντεπιθέσεις ισχυρών αμερικανοβιετναμικών δυνάμεων.
Από στρατιωτικής πλευράς η επίθεση Τετ ήταν αποτυχημένη. Η επίθεση μεγάλης κλίμακας έφερε τις κομουνιστικές δυνάμεις σε ανοικτή σύγκρουση µε τους αντιπάλους τους, όπου η συντριπτική αμερικανική υπεροπλία μπορούσε επιτέλους να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά. Η κομουνιστική πλευρά είχε μεγάλες απώλειες, που στις πρώτες δύο εβδομάδες έφτασαν τους 30.000 νεκρούς και στη συνέχεια διπλασιάστηκαν. Από την άλλη μεριά οι ΗΠΑ, έχασαν στις πρώτες δύο εβδομάδες περίπου 1.500 οπλίτες και στο πρώτο δίμηνο συνολικά 4.000. Η επίθεση του Τετ απέτυχε επίσης να προκαλέσει γενική εξέγερση του πληθυσμού του Νότιου Βιετνάμ και την ανατροπή του καθεστώτος Θιέου. Η επίθεση κατά της Αμερικανικής πρεσβείας που άρχισε στις 02:45 της 31ης Ιανουαρίου 1968 αποκρούστηκε εύκολα. Η νικηφόρα όμως αυτή μάχη στοίχισε τον πόλεμο στις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι που διέμεναν σε καταλύματα κοντά στην πρεσβεία, έσπευσαν για να καλύψουν την επίθεση κατά της πρεσβείας. Μόλις 15 λεπτά αργότερα το πρώτο τηλεγράφημα έφυγε προς τις ΗΠΑ και έλεγε ότι η πρεσβεία είχε καταληφθεί από τους Βιετκόνγκ. Στις 09:20 ο στρατηγός Ουέστμορλαντ σε συνέντευξη τύπου δήλωσε ότι η πρεσβεία ουδέποτε καταλήφθηκε. Κανείς δημοσιογράφος δεν τον πίστεψε. Το αμερικανικό κοινό παρακολουθούσε κατάπληκτο ζωντανά στην τηλεόραση τις οδομαχίες μέσα στο κτηριακό σύμπλεγμα της αμερικανικής πρεσβείας και διαπίστωνε ότι έπειτα από τρία χρόνια αεροπορικών βομβαρδισμών και την αποστολή 500.000 στρατιωτών ο εχθρός δεν βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης, αλλά αντίθετα ήταν σε θέση να εξαπολύσει τη μεγαλύτερη επίθεσή του. Για τον πρόεδρο Τζόνσον ήταν αδύνατον να παρουσιάσει την επίθεση Τετ ως στρατιωτική νίκη των ΗΠΑ.
Οι διαστάσεις των τελευταίων γεγονότων στο Αφγανιστάν.
Σήμερα συνεχώς η δύναμη και η επιρροή των Ταλιμπάν αυξάνεται στο Αφγανιστάν παρόλο που από το 2001 υπάρχει ο Αμερικανικός στρατός στην περιοχή. Οι Αμερικανοί στρατιώτες έχουν κατακλειστεί σε αστυνομικά τμήματα και στρατιωτικές βάσεις και δεν μπορούν καν να κυκλοφορήσουν χωρίς φόβο και με ασφάλεια έξω από αυτές. Όλα αυτά μειώνουν το ηθικό τους και στην περίπτωση μιας Αφγανικής επίθεσης θα παίξουν καταλυτικό ρόλο για τους Αμερικανούς στρατιώτες.
Η αύξηση της δύναμης των Ταλιμπάν συνδέεται με την αποστολή περισσότερων δυτικών δυνάμεων στην περιοχή. Στο ίδιο συμπέρασμα έχει καταλήξει και ο υπουργός άμυνας των ΗΠΑ o Robert Gates. Εφόσον δεν γίνεται ένας κανονικός πόλεμος στη περιοχή, δεν έχει νόημα οι Αμερικανοί συνέχεια να στέλνουν στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή.
Μόνο το 2009 σκοτώθηκαν 390 Αμερικανοί στρατιώτες στο Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια των επιθέσεων των Ταλιμπάν. Ακόμα και σήμερα, πέρα από τις ανθρώπινες απώλειες, η παρουσία και η αύξηση της παρουσίας των Ταλιμπάν στην περιοχή, έχουν ως αποτέλεσμα οι υποδομές της χώρας και οι στρατηγικές υποδομές να μην είναι σε ασφαλή κατάσταση. Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα, καθημερινά να χάνουν κύρος οι υπεύθυνοι αυτής της εισβολής στα μάτια της διεθνής κοινότητας.
Πως θα μπορούσε να είναι μια επίθεση της μορφής Τετ;
Οι επιθέσεις των Ταλιμπάν συνήθως γίνονται κατά των αστυνομικών τμημάτων και περιοχών που είναι περιοχές ελέγχου. Εφόσον οι επιθέσεις αυτές πετύχουν αυτό θα έχει επιπτώσεις για τους Αμερικανούς στην περιοχή, μιας και θα δώσει την ευκαιρία στους Ταλιμπάν να εκμεταλλευτούν αυτές τις αδυναμίες των Αμερικανών και να αποφασίσουν να ξεκινήσουν μια μεγάλης κλίμακας επίθεση. Επίσης πριν ξεκινήσουν την επίθεση τους οι Ταλιμπάν πρέπει να πάρουν και την υποστήριξη του Αφγανικού λαού. Άρα αυτές οι επιθέσεις τους κατά των Αμερικανών θα τους βοηθήσουν ώστε να κερδίσουν την υποστήριξη (έστω και με βία και τρομοκρατία) του Αφγανικού λαού.
Τα παραπάνω ενισχύει και η ομιλία του McChrystal που είχε πει ότι βαρέθηκαν τον πόλεμο που είναι στο 9ο έτος του. Είχε δίκαιο βέβαια, αφού ένας ακόμα λόγος για να υποστηρίξει ο Αφγανικός λαός τους Ταλιμπάν είναι ότι θα δουν τις αποτυχίες και την αμηχανία των Αμερικανών.
Επίσης, όσον αφορά τις αποστολές που κάνουν κατά καιρούς οι Αμερικανοί στην περιοχή, κάθε φορά σκοτώνουν άμαχο πληθυσμό, και αυτό ενισχύει τους Ταλιμπάν κατά των Αμερικανών.
Ένας άλλος παράγοντας επιτυχίας των Ταλιμπάν σε περίπτωση μιας τελευταίας και μεγάλης κλίμακας επίθεσης κατά των Αμερικανών σε μορφή Τετ θα είναι τα ΜΜΕ. Ο κόσμος και κυρίως ο Αμερικανικός λαός παρακολουθεί καθημερινά τις αποτυχίες του στρατού του. Αυτό έχει μεγάλες επιπτώσεις και στον ίδιο τον στρατό αλλά και στη ψυχολογία της κοινωνίας τους.
Στο Αφγανιστάν δεν υπάρχει μέχρι στιγμής καμία ένδειξη ότι ο πληθυσμός στις περιοχές που ελέγχουν οι Ταλιμπάν, κυρίως στα νότια και στα ανατολικά της χώρας, έχει αρχίσει να στρέφεται εναντίον τους. Επιπλέον, ακόμη και αν ο πρόεδρος Ομπάμα καταφέρει να πείσει το Κογκρέσο να συμφωνήσει σε μια αύξηση του αριθμού των στρατιωτών που υπηρετούν στο Αφγανιστάν- πράγμα πολύ δύσκολο, αφού η αμερικανική κοινή γνώμη έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει αρνητικά και αυτό τον πόλεμο30.000 στρατιώτες αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό σε μια χώρα όπως το Αφγανιστάν.
Συμπεράσματα
Υπάρχουν παρά πολλές ομοιότητες μεταξύ του πολέμου στο Βιετνάμ και στο Αφγανιστάν. Και στις δύο περιπτώσεις, δεν υπάρχει απλός πόλεμος, αλλά πόλεμος που χρησιμοποιούνταν και χρησιμοποιούνται τακτικές guerilla. Και οι δύο πόλεμοι γίνονται ακόμα και εκτός συνόρων, γιατί όπως ξέρετε ο πόλεμος στο Βιετνάμ, έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις όταν έγιναν αποστολές στο Λάος και στο Καμπότζι.
Οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν διάφορες τακτικές πολέμου όπως οι συνεχείς βομβαρδισμοί στο Βιετνάμ. Στο Αφγανιστάν δεν παρατηρούμε τέτοια φαινόμενα. Το πλεονέκτημα το έχουν οι Ταλιμπάν, διότι έχουν την υποστήριξη του λαού τους, γιατί πριν έρθουν οι Αμερικανοί στην περιοχή, υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν οι λαοί της περιοχής ήταν πιο ασφαλής. Επίσης οι Ταλιμπάν έχουν εμπειρίες τέτοιου είδους πολέμου από την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν το 1979, που διήρκησε μέχρι το 1989.
Επίσης υπάρχει πώληση ναρκωτικών από τους Ταλιμπάν και αυτό αποτελεί την κύρια πηγή εισόδων τους. Λόγω όλων των παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι ο πόλεμος γίνεται ανάμεσα σε δύο ίσες πλευρές. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να θεωρήσουμε αδύναμους τους Ταλιμπάν.
Στο Βιετνάμ, οι Vietcong είχαν εκπαιδευμένο στρατό που αποτελούνταν από αρκετούς άντρες και τελικά κατέληξε ο πόλεμος στην επίθεση στο Τετ και στον τερματισμό του πολέμου τουλάχιστον για τις ΗΠΑ. Ομοίως και οι Ταλιμπάν έχουν αρκετό προσωπικό, εκπαιδευμένη ηγεσία και προσωπικό. Το ότι δεν έχουν προσπαθήσει να κάνουν μια επίθεση κατά των Αμερικανών όπως στο Τετ αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα το κάνουν ποτέ.
Δεν έχει νόημα οι Αμερικανοί να αυξάνουν καθημερινά το στρατό τους στην περιοχή. Το ίδιο έκαναν και στο Βιετνάμ και τελικά απέτυχαν όλες οι προσπάθειες τους για να μείνουν στην περιοχή. Ο στρατός των ΗΠΑ που αποτελούνταν από 500.000 στρατιώτες το 1963 δεν κατάφερε να κρατήσει μακρά τους Vietcong και κατέληξε τουλάχιστον στην ηθική νίκη, αν όχι και στρατιωτική των Vietcong.
Παρόλο που έχουν την τεχνολογία, τους δορυφόρους και τις υπηρεσίες πληροφοριών τους οι Αμερικανοί αδυνατούν σήμερα να σταματήσουν τις επιθέσεις που γίνονται καθημερινά σε διάφορα σημεία του Αφγανιστάν.
Μέσα στο 2010 εφόσον δεν πετύχει η αποστολή των Αμερικανών που πραγματοποιούν αυτές τις μέρες, οι Ταλιμπάν θα αυξήσουν σε σημαντικό βαθμό τις επιθέσεις τους κατά αστυνομικών τμημάτων, Αμερικανών στρατιωτών και κατά των δυνάμεων του ΝΑΤΟ. Αλλά οι επιθέσεις αυτές δεν είναι μόνο επικίνδυνες για τους Αμερικανούς. Είναι επικίνδυνες και για τους Ταλιμπάν, διότι θα χάσουν τους πολεμιστές τους. Επειδή δεν έχουν αρκετούς πολεμιστές οι Ταλιμπάν, είναι λογικό να κάνουν τις επιθέσεις τους σε περιοχές με μεγαλύτερη στρατιωτική και στρατηγική σημασία. Όλες αυτές τις επιθέσεις των Ταλιμπάν θα υποστηρίζουν και οι επιθέσεις κατά άμαχου πληθυσμού που κάνουν και θα συνεχίζουν να κάνουν οι Αμερικανοί.
Τέλος αν οι Ταλιμπάν κάνουν μια παρόμοια επίθεση, όπως έγινε κατά των Αμερικανών στο Λίβανο το 1983 και στο Βιετνάμ κατά την επίθεση Τετ οι Αμερικανοί θα αναγκαστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα να αποσυρθούν από την περιοχή. Είτε όμως πετύχουν τον σκοπό τους οι Ταλιμπάν είτε όχι αυτό θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα στην ψυχολογία του Αμερικανού στρατού και θα έχει τις επιπτώσεις που είχε ο πόλεμος του Βιετνάμ.
Ο Ομπάμα κληρονόμησε μια εμπλοκή στο Αφγανιστάν, η οποία –όπως και η εμπλοκή στο Ιράκ – τείνει να αποδειχθεί μία σχεδόν άλυτη σύγκρουση, που όποιος προσπαθεί να την αντιμετωπίσει μόνο με στρατιωτικά μέσα αποτυγχάνει παταγωδώς.
Πηγές:
Michael Clodfelter, Vietnam in Military Statistics, Jefferson, McFarland, 1995, s.128-129.
George C. Herring, Vietnam: An American Ordeal, St. Louis, Forum Press, 1980, s.8.
“Growing risk of a Taliban offensive”, The Washington Times, September 14, 2009,
Harry G. Summers, Jr, Historical Atlas of the Vietnam War, New York, Houghton Mifflin, 1995, s.130.
Gary Thomas, “Afghan War Draws Comparisons to Vietnam”, VoA, 08 October 2009,
“Eight Years in, Obama Weighs Afghan Options”, Associated Press, October 07, 2009,
Sabrina Tavernise ve Sangar Rahimi, “Attacks on Remote Posts Highlight Afghan Risks”, New York Times, October 4, 2009,
Jennifer Glasse, “General McChrystal: Success in Afghanistan is Not Assured”, VoA, 01 October 2009,
“Formal request for more troops in Afghanistan sent to Obama”, Associated Press, October 7, 2009,
“Al-Qaida’s Afghanistan Presence Fading”, 10meters.com, October 07, 2009,
Heather Maher, “Gates, Clinton Present Common U.S. Policy Front On Iran, Afghanistan”, October 06, 2009,