Η τελευταία λειτουργία στην Αγία Σοφία από τον ιερέα του ΑΒΕΡΩΦ – 14 Νοεμβρίου 1918

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Η σημερινή μέρα είναι ιστορική!

Πριν από 102 χρόνια τελέστηκε η τελευταία λειτουργία στην Αγία Σοφια στην Κωνσταντινούπολη, που μετά την άλωση είχε μετατραπεί σε τζαμί!
Με μια μυστική και… καταδρομική «επιχείρηση» ο παπάς του θωρηκτού «Αβέρωφ» και αξιωματικοί του πλοίου, μπήκαν στην εκκλησία, τελέσαν την Θεια λειτουργία, έψαλαν τω Υπερμαχω, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των αποσβολωμένων Τούρκων και μετά ξυλοκοπήθηκαν!
Η ιστορία είναι συγκλονιστική και άγνωστη στους περισσότερους.
Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΜΟΥΔΡΟΥ
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918), με την υπογραφή της «ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΜΟΥΔΡΟΥ», μεταξύ της ηττημένης Τουρκίας και των Συμμαχικών Δυνάμεων (ΑΝΤΑΝΤ), Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ελλάδας, τον Οκτώβριο του 1918, έβαινε προς το τέλος του.
Ενας από τους όρους της παραπάνω Συνθήκης, ήταν η ελεύθερη είσοδος πολεμικών σκαφών του Συμμαχικού Στόλου στον Ελλήσποντο (Δαρδανέλλια) και η αγκυροβολία του στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης.

Αν και η «Συνθήκη Ειρήνης Μούδρου» ήταν ταπεινωτική για την Τουρκία, είχε υπογραφεί από τους Τούρκους αντιπροσώπους, με μόνη «αντίρρησή τους» η είσοδος και η αγκυροβολία των ελληνικών πολεμικών πλοίων στην Κωνσταντινούπολη, με τον ισχυρισμό ότι ίσως (!!!) θα προκαλούσε τον ενθουσιασμό του πολυπληθούς –τότε- ελληνικού στοιχείου και την αντίδραση του τουρκικού πληθυσμού, με πιθανή συνέπεια την πρόκληση επεισοδίων και ταραχών!
Υπό την απειλή όμως και τον φόβο πιθανής διακοπής των διαπραγματεύσεων, ενέργεια την οποίαν δεν ήθελαν οι Τούρκοι, υπεχώρησαν και στις 12 Νοεμβρίου 1918, Μοίρα συγκροτούμενη από το Θ/Κ. «Γ. ΑΒΕΡΩΦ», το «ΛΗΜΝΟΣ» και τέσσερα ακόμη αντιτορπιλικά, αγκυροβόλησε μαζί με τα άλλα συμμαχικά πολεμικά, κάτω από τα Ανάκτορα «ΝΤΟΛΜΑ ΜΠΑΞΕ», απέναντι ακριβώς από τον Ναό της Αγίας Σοφίας.

Ο ενθουσιασμός και η συγκίνηση των Ελλήνων της Πόλης και των πληρωμάτων των ελληνικών πολεμικών, απερίγραπτος.
Κατά την παραμονή λοιπόν των πολεμικών μας πλοίων στην Πολη, ήρωας έγινε ο ΠΑΠΑ ΦΩΤΗΣ, ιερέας στο Θ/Κ «Γ. ΑΒΕΡΩΦ».
Συνοδευόμενος από Αξιωματικούς του Θωρηκτού , δυο μέρες αργότερα, με πολιτική περιβολή και με τα περίστροφά τους στην τσέπη για τη φρούρηση των εισόδων της εκκλησίας, τέλεσε λειτουργία μέσα στην Αγιά-Σοφιά μας, με σεμνότητα, συγκίνηση, κατάνυξη, ενθουσιασμό και δάκρυα στα μάτια, όλων των παρευρισκομένων Αξιωματικών.
Οι Τούρκοι Στρατοφύλακες, που είχαν αντιληφθεί το «συμβάν», δεν τόλμησαν να πλησιάσουν, για οποιαδήποτε αντίδρασή τους, ίσως και με εντολή των προϊσταμένων τους.
Η παραπάνω «αποκοτιά» – παράτολμη ενέργεια – του Έλληνα ιερέα, όπως ήταν επόμενο, είχε προκαλέσει την αντίδραση των Τουρκικών Αρχών, γεγονός που «ανάγκασε» τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, να «αποδοκιμάσει» με δημόσια δήλωσή του την παραπάνω ενέργεια του στρατιωτικού ιερέα,, τον οποίο κάλεσε και σε απολογία στο Γραφείο του.
Στην ιδιαίτερη όμως συνάντησή τους στο Γραφείο του Πρωθυπουργού η συμπεριφορά του Έλληνα Πρωθυπουργού υπήρξε …διαφορετική. Αγκάλιασε με μεγάλη συγκίνηση τον Παπά Φώτη και με δάκρυα στα μάτια είπε: , «θα ήθελα να είχα ακόμη πενήντα σαν και σένα…»
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ
Ο παπά-Φώτης μόλις μπήκε στην Αγία Σοφία έκανε τον σταυρό του και άρχισε λέει με τρεμάμενη από την συγκίνηση τα λόγια που λέει κάθε ιερέας μόλις μπαίνει στο Ιερό όταν ετοιμάζεται να ξεκινήσει την λειτουργία.

Εντοπίζει το χώρο στον οποίο βρισκόταν το Ιερό και η Αγία Τράπεζα. Βρίσκει ένα τραπεζάκι, το τοποθετεί σ’ αυτή τη θέση, ανοίγει την τσάντα του, βγάζει όλα τα απαραίτητα για τη Θεία λειτουργία, βάζει το πετραχήλι του και αρχίζει
– Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων.
Στο μεταξύ η Αγία Σοφία αρχίζει να γεμίζει με Τούρκους. Ο ιερέας δεν πτοείται και συνεχίζει.

Οι άλλοι κοιτάζουν σαστισμένοι πότε τον ατρόμητο παπά και πότε τους Τούρκους που μέχρι εκείνη τη στιγμή παρακολουθούν σιωπηλοί μη μπορώντας ίσως να πιστέψουν στα μάτια τους, γιατί αυτό που γινόταν εκείνη την ώρα μέσα στην Αγία Σοφία, ήταν πραγματικά κάτι το απίστευτο.

Οι Τούρκοι είναι έτοιμοι να τους επιτεθούν, όταν ένας Τούρκος αξιωματούχος παρουσιάζεται με την ακολουθία του και τους λέει: «Ντουρούν χέμεν….» (Αφήστε τους να περάσουν).
Το είπε με μίσος. Θα ήθελε να βάψει τα χέρια του στο αίμα τους, όμως εκείνη την στιγμή έτσι έπρεπε να γίνει, αυτό επέβαλαν τα συμφέροντα της πατρίδας του, δεν ήταν χρήσιμο γι’ αυτούς να σκοτώσουν τώρα πέντε Ρωμιούς αξιωματικούς μέσα στην Αγία Σοφία. Δεν ξεχνά ότι στ’ ανοιχτά της Πόλης βρίσκονται δύο ετοιμοπόλεμες Ελληνικές Μεραρχίες κι ακόμη ότι η Κωνσταντινούπολη βρίσκεται ουσιαστικά υπό την επικυριαρχία των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στους οποίους βέβαια δεν συμπεριλαμβάνονται οι Τούρκοι.
Στο άκουσμα αυτών των λόγων οι Τούρκοι υποχωρούν. Ο παπάς και οι άλλοι αξιωματικοί βγαίνουν από την Αγία Σοφία και κατευθύνονται προς την προκυμαία, όπου τους περιμένει η βάρκα.
Ένας μεγαλόσωμος Τούρκος τους ακολουθεί, σηκώνει ένα ξύλο και ορμά για να χτυπήσει τον ιερωμένο. Διαισθάνεται, ξέρει ότι αυτός ο παπάς είναι ο εμπνευστής, ο δημιουργός αυτού του γεγονότος.

Ο ηρωικός παπάς σκύβει για να προφυλαχθεί, αλλά ο Τούρκος καταφέρνει και τον χτυπά στον ώμο.
Ήδη, πλησιάζουν στην βάρκα.

Μπαίνουν όλοι μέσα. Ο ναύτης μαζεύει τα σχοινιά και αρχίζει γρήγορα να κωπηλατεί. Σε λίγο βρίσκονται πάνω στο Ελληνικό πολεμικό πλοίο ασφαλείς και θριαμβευτές!
ΠΗΓΗ: www.militaire.gr ( 14/11)
(Syros today.gr) ΠρωτοσελιδαΕιδήσεις

113 χρόνια από τότε που ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε το χωριό Πεστά Ιωαννίνων από τον τούρκο κατακτητή

Στις 29 Νοεμβρίου 2025, συμπληρώνονται 113 χρόνια από τότε που ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε το χωριό Πεστά Ιωαννίνων από τον τούρκο κατακτητή μετά από σκληρή μάχη που...

Η μαύρη επέτειος της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους

Στις 15 Νοεμβρίου 1983 η Τουρκία επιχείρησε να εδραιώσει και να νομιμοποιήσει τα τετελεσμένα της βάρβαρης εισβολής μέσω της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους Ο Πρόεδρος...

Άγιος Μηνάς: Ο μεγαλομάρτυρας και θαυματουργός

Άγιος Μηνάς: Ανήκει στους πιο δημοφιλείς Αγίους της Εκκλησίας μας Γεννήθηκε το 245 μ.Χ. στο Νίκιο της Κάτω Αιγύπτου.Οι γονείς του Αγίου ήταν ειδωλολάτρες.Ο Μηνάς...

Μαρτυρίες γιά συμβάντα, στό έπος του ΄40 Από τό αρχειο του υποστράτηγου Δρακούλη Βασιλαράκου

Πρόλογος Δέν ειναι μόνο τά πρόσωπα πού έχουν τή δική τους ιστορία, αλλά καί τά κείμενα, τά έργα τέχνης καί γενικως όλα τά πράγματα. Μπορει νά περάσουν...

Ο ερχομός του πολέμου στα τηλεγραφήματα του ΑΠΕ και το ημερολόγιο του Γιώργου Σεφέρη

Γιώργος Σεφέρης Μέρες Γ΄(16. Απρίλη 1934-14. Δεκέμβρη 1940) εκδόσεις Ίκαρος Της Κατερίνας ΒλαχοδήμουΣεπτέμβρης 1938. Κυριακή Βράδυ, Κηφισιά(Γράμμα) «…Προχτές βράδυ ήρθα στην Κηφισιά, αργά στις 8.30. Κατά...

Θεόδωρος Κανδηλάπτης: Από τον Πόντο στην Αλεξανδρούπολη και στα βουνά της Βορείου Ηπείρου

Στο «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» Ο Οδυσσέας Ελύτης υμνεί τον ηρωισμό ενός νεαρού ανθυπολοχαγού που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στα...

Τι συζήτησαν Μεταξάς και Γκράτσι πριν το ιστορικό «ΟΧΙ» που οδήγησε στον πόλεμο

Ο Εμμανουέλε Γκράτσι, πρέσβης της Ιταλίας στην χώρα μας, το 1940 Συμπρωταγωνιστής κι αυτός της ιστορικής εκείνης νύχτας της 28/10/1940 στο βιβλίο του, «Η αρχή...

Ύψωμα 731: Οι Θερμοπύλες πού δέν έπεσαν Ποτέ!

Στις αρχές Μαρτίου 1941, ο ίδιος ο Μπενίτο Μουσολίνι έφτασε στην Αλβανία για να παρακολουθήσει από κοντά τις επιχειρήσεις Κύριος στόχος, η διάσπαση του...

Πώς πήραμε τη Χειμάρρα: Οι καμπάνες των εκκλησιών άρχισαν να ηχούν χαρμόσυνα για πάνω από μία ώρα – Τα σπίτια σημαιοστολίζονταν το ένα μετά...

Η Χειμάρρα έπεσε! Τα έκτακτα παραρτήματα των εφημερίδων λίγο μετά το μεσημέρι γίνοταν ανάρπαστα στην Αθήνα και στον Πειραιά.Από τον Βασίλη Γαλούπη Εφημερίδα Δημοκρατία Οι...

Γυναίκες της Πίνδου: Οι ηρωίδες του έπους του ’40

Επιζήζασες του έπους του 40 μίλησαν στην ΕΡΤ και τη Δέσποινα Αμαραντίδου Βιντεο από παλιότερη εκδήλωση του 2020Εκτός από τους ήρωες στρατιώτες που έπεσαν στα...

Ο Άγνωστος Πόλεμος του ’40 – Το διπλωματικό και στρατιωτικό παρασκήνιο

Το διπλωματικό και στρατιωτικό παρασκήνιο της ιταλικής εισβολής στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου του 1940  Το παρουσίασε παλιότερα  η «Μηχανή του χρόνου». H εκπομπή ερευνά...

Ο πόλεμος του 1940 δεν ήταν μόνο μάχες με όπλα – Ήταν μάχη αξιών

Τιμούμε και αυτούς που πάλεψαν όχι μόνο στα πεδία των μαχών, αλλά και με το ήθος, την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη τους Μέσα στο χιόνι...

Τα σπουδαία τραγούδια που γράφτηκαν για το έπος του ’40 και αναπτέρωσαν το ηθικό του στρατού και του λαού

Με τις φωνές τους έδιναν κουράγιο και δύναμη στους Έλληνες που αγωνίζονταν στον πόλεμο του ‘40 Ήταν οι φωνές και τα τραγούδια τους, που ταξίδευαν...

Έλληνες: Ο μόνος λαός που γιορτάζει την αρχή του πολέμου και όχι το τέλος του

Ο μόνος λαός που γιορτάζει την αρχή του πολέμου και όχι το τέλος του Τον πόλεμο θα τον χάναμε, και θα κέρδιζαν ο Άξονας, οι...

Με την “Μαντάμ Μπάτερφλάϋ”, άρχισε η Ιταλική επίθεση το 1940

Η τέχνη στην υπηρεσία μιάς ανομίας βλέψεων, που ενδύονται “φιλία” Ενώ οι προθέσεις είναι απατηλές και ο πολιτισμός χρησιμοποιείται ως στάχτη στα μάτια, για άλλες...

Η Ελληνική Μεραρχία Πεζικού που έκανε το Επος της Ηπείρου το χειμώνα του 1940

Στον πόλεμο του 1940-41 ο Ελληνικός Στρατός παρέταξε την μεγαλύτερη, αριθμητικά, δύναμη, στην ιστορία της Ελλάδας, από την προϊστορία έως σήμερα του Παντελή Καρύκα Συγγραφέα Στον...

Άγιος Ιάκωβος ο Απόστολος και Αδελφόθεος

Ο πρώτος επίσκοπος Ιεροσολύμων Η παράδοση αναφέρει ότι ήταν ένας από τους γιους του Ιωσήφ από άλλη γυναίκα, γι’ αυτό ονομαζόταν αδελφός του Κυρίου. Η...

Το Ιστορικό και Μεγάλο ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940

Συμπληρώνονται 85 χρόνια από το Ιστορικό και Μεγάλο ΟΧΙ της 28ηςΟκτωβρίου 1940. Με την ευκαιρία της Μεγάλης αυτής Εθνικής μας Εορτής, θα αναφερθώ στη βραδιά...

20 Οκτωβρίου 1827: Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου αποτέλεσε σημείο καμπής για την εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης Οι Μεγάλες Δυνάμεις (Γαλλίας, Μ. Βρετανία, Ρωσία) είχαν αποστείλει ναυτική δύναμη στη...

Οταν ο Ντίκ Φόσμπερι άλλαξε το άλμα εις ύψος

Όταν ο Αμερικανός αθλητής του εις ύψος άλματος Ντίκ Φόσμπερι Κέρδισε το χρυσό μετάλλιο, αφήνοντας άφωνους τους όλους θεατές του σταδίου Λένιν, στην Μόσχα, περνώντας...

ΔΗΜΟΦΙΛΗ