Η Μήδεια και τα τεράστια προβλήματα που έφερε στην Αττική, κυρίως με τις διακοπές ρεύματος, φαίνεται ότι πλέον θα αποτελέσει και αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των μετεωρολόγων. Τελικά ήταν ιστορικός χιονιάς 40 ετών ή απλά ένα έντονο, αλλά όχι πρωτόγνωρο φαινόμενο;
Η ώρα των μετεωρολόγων για τη Μήδεια έφτασε, καθώς όπως φαίνεται υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το φαινόμενο και βεβαίως για το αν ήταν ιστορικό 40 ετών, η απλά μια πολύ ψυχρή εισβολή.
Από χθες, την ώρα που ήταν σε εξέλιξη το φαινόμενο και 400.000 σπίτια τουλάχιστον ήταν χωρίς ρεύμα η γενική γραμματεία πολιτικής προστασίας, μετά από σύσκεψη για την κακοκαιρία, έβγαλε ανακοίνωση η οποία είχε ως τίτλο ότι ο Διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ), Θεόδωρος Κολυδάς, σημείωσε στο πλαίσιο της σύσκεψης, ότι αποτελεί το σφοδρότερο σε ένταση και όγκο χιονιού φαινόμενο της τελευταίας δωδεκαετίας.
Μάλιστα η ΕΜΥ σήμερα – και ενώ υπάρχουν ακόμη χιλιάδες σπίτια χωρίς ρεύμα – επανήλθε. «Με βάση τα ιστορικά στοιχεία της ΕΜΥ η χιονόπτωση κατατάσσεται σε μια από τις εντονότερες των τελευταίων 40 ετών» αναφέρει σε δελτίο τύπου που υπογράφουν ο Διευθυντής Θόδωρος Κολυδάς και ο Διοικητής της ΕΜΥ, Αθ. Γατόπουλος.
Εντελώς διαφορετική άποψη όμως έχουν Κ. Λαγουβάρδος, B. Κοτρώνη, Σ. Ντάφης, από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Όπως τονίζουν το φαινόμενο δεν ήταν πρωτόγνωρο και ήταν προβλέψιμο.
Σημειώνουν ότι: «Ήταν μια πολύ ισχυρή ψυχρή εισβολή με διάρκεια φαινομένων τεσσάρων ημερών (Σάββατο 13/02-Τρίτη 16/02) τα οποία επηρέασαν το σύνολο της χώρας. Οι ψυχρές αέριες μάζες προερχόμενες από τη Βόρεια Ευρώπη συνδυάστηκαν με τις αρκετά θερμότερες και υγρές αέριες μάζες της Μεσογείου και η συνάντησή τους προκάλεσε τη δημιουργία ισχυρών βαρομετρικών συστημάτων στην περιοχή μας. Παρόλο που η διάρκεια των φαινομένων ήταν 4 ημέρες, σημειώνεται ότι ισχυρός παγετός τις πρωινές ώρες θα παρατηρείται τουλάχιστον ως και τις πρωινές ώρες της Παρασκευής 19/02.
Ήταν πρωτόγνωρο φαινόμενο ή έχουμε ξαναδεί τόσο ισχυρές ψυχρές εισβολές;
Όχι δεν ήταν πρωτόγνωρο. Όσον αφορά στα φαινόμενα σε όλη τη χώρα, η κακοκαιρία Αριάδνη την περίοδο 5-11 Ιανουαρίου 2017 (η πρώτη κακοκαιρία στην οποία το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr έδωσε όνομα) επηρέασε με χιονοπτώσεις σε κατοικημένες περιοχές σχεδόν το σύνολο της χώρας, ενώ η Μήδεια επηρέασε μικρότερη γεωγραφική περιοχή. Όσον αφορά στην Αθήνα, το ύψος του χιονιού την Τρίτη 16/02/2021 ήταν εφάμιλλο της κακοκαιρίας 17-18/02/2008 και αυτής της 4-6/01/2002.
Ποιες ήταν οι πιο εντυπωσιακές θερμοκρασιακές καταγραφές κατά τη διάρκεια της Μήδειας;
Πέραν του ύψους χιονιού στην Αττική, σημειώνουμε τον πολύ ισχυρό παγετό στη Δυτική Μακεδονία με -25.1°C στον Νέο Καύκασο Φλώρινας το πρωί της Τρίτης 16/02 (η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί από το δίκτυό μας σε όλους τους σταθμούς τα τελευταία 15 έτη) αλλά και οι -24.8°C στον ίδιο σταθμό και οι -20.4°C στην Πτολεμαΐδα το πρωί της Τετάρτης 17/02.
Ήταν το φαινόμενο προβλέψιμο;
Ναι σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ήδη από την Τετάρτη 10/02 είχαμε ανακοινώσει την έλευση της ψυχρής αέριας μάζας στη χώρα μας και αποφασίσαμε στην ονομασία της κακοκαιρίας όπως κάνουμε σε παρόμοιες κακοκαιρίες που προβλέπουμε να έχουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Το διάστημα 10-17/02/2021 πραγματοποιήσαμε 17 ανακοινώσεις για την κακοκαιρία «Μήδεια» σχετικά με τις εξελίξεις στην πρόγνωση και την καταγραφή του φαινομένου. Σε πολύ μεγάλο βαθμό οι προγνώσεις επαληθεύτηκαν και συλλέξαμε τεράστιο όγκο δεδομένων από τις καταγραφές του δικτύου μετεωρολογικών σταθμών. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα της συνεχούς επιστημονικής προσπάθειας που γίνεται στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr για τη συνεχή αναβάθμιση των παρεχόμενων προγνώσεων, οι οποίες βελτιώνονται συνεχώς κάθε χρόνο.
Έχουμε επάρκεια υποδομών για την παρακολούθηση των έντονων καιρικών φαινομένων όπως η Μήδεια;
Υπάρχει διεθνής καλή πρακτική και τεχνογνωσία σε εθνικό επίπεδο αλλά απαιτείται επένδυση σε μετρητικές υποδομές και ολοκλήρωσή τους σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Κάθε ανακοίνωση πρόγνωσης για επερχόμενα έντονα καιρικά φαινόμενα σε μια περιοχή, πρέπει να τη διαδέχεται η εκκίνηση της συστηματικής παρατήρησης ώστε να δούμε αν η κακοκαιρία εξελίσσεται σύμφωνα με την πρόγνωση. Η ανάλυση δεδομένων από μετεωρολογικούς δορυφόρους και αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς είναι απολύτως απαραίτητη για την παρακολούθηση της εξέλιξης μιας κακοκαιρίας και την εκτίμηση της πραγματικής της έντασης. Η κατάλληλη επεξεργασία των μετρήσεων αυτών από τους μετεωρολόγους δίνει την προστιθέμενη αξία στην πληροφορία ώστε αυτή να φτάσει στη συνέχεια στις Αρχές αλλά και στους πολίτες. Επίσης θα πρέπει να καλυφθούν αρκετές ακόμη περιοχές της χώρας μας με μετεωρολογικούς σταθμούς.
Και πώς πρέπει να παρέχονται οι πληροφορίες αυτές στις Αρχές και στους πολίτες;
Μέσω ενός ολοκληρωμένου συστήματος συλλογής των πληροφοριών και της μετάδοσής προς την Πολιτεία και τους πολίτες. Απαιτείται όμως η αρχική επένδυση σε επιστημονικά όργανα καθώς και η ανάπτυξη διαδικασιών παραγωγής εξειδικευμένων ειδοποιήσεων, πάντα σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (Περιφέρειες, Δήμους) και στη συνέχεια μετάδοση της πληροφορίας αυτής στους πολίτες (πχ. μέσω εφαρμογών σε κινητά τηλέφωνα). Αυτό ισχύει και για προειδοποιήσεις σχετικά με ισχυρούς άνεμους, ακραίες βροχοπτώσεις και δασικές πυρκαγιές.
Η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών είναι μια συλλογική προσπάθεια στην οποία όλοι, επιστήμονες, επιχειρησιακοί Φορείς και τοπικές Αρχές πρέπει να συμμετέχουν. Αξιοποιώντας την επιστημονική γνώση σώζουμε ζωές».
Τι λέει η ΕΜΥ
Ενα συγκεντρωτικό δελτίο στο οποίο περιγράφει αναλυτικά τα χαρακτηριστικά της κακοκαιρίας «Μήδεια» δημοσιοποίησε η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ).
Στο έγγραφο περιγράφεται με λεπτομέρειες η εκκίνηση καθώς και η εξέλιξη της κακοκαιρίας, που είχε ως συνέπεια να προκληθούν πολύ σοβαρά προβλήματα στην ηλεκτροδότηση, την ύδρευση και στο οδικό δίκτυο.
Η ΕΜΥ αναφέρει για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των χιονοπτώσεων:
«Οι χιονοπτώσεις ξεκίνησαν τα ξημερώματα Δευτέρας 15/2 (ώρα 5:00 τοπική) κυρίως στα δυτικά και βόρεια τμήματα της Αττικής. Σε αυτή τη δεύτερη φάση της κακοκαιρίας, οι χιονοπτώσεις επεκτάθηκαν στα υπόλοιπα βόρεια τμήματα του νομού και αργότερα στα ανατολικά. Τα φαινόμενα κατά τη διάρκεια της νύχτας της Δευτέρας συνεχίστηκαν και στο κέντρο της πόλης της Αθήνας».
Σύμφωνα με την ΕΜΥ, «οι χιονοπτώσεις ήταν πυκνές καθ’ όλη τη διάρκεια της Τρίτης 16/2, με πολύ μεγάλες εντάσεις σε όλο τον νομό. Επηρέασαν το κέντρο της πόλης της Αθήνας για 24 ώρες». Η συνολική διάρκεια των χιονοπτώσεων, προσθέτει η ΕΜΥ, «ήταν οι 36 ώρες στην Αττική, με τις μεγάλες εντάσεις να καταγράφονται στο κέντρο της Αθήνας επί 24 ώρες και να συνοδεύονται από ύψος χιονιού περί τα 20-25 εκατοστά».
Σε εκείνο το σημείο, το έγγραφο αναφέρει ότι «με βάση τα ιστορικά στοιχεία της ΕΜΥ, η χιονόπτωση κατατάσσεται σε μια από τις εντονότερες των τελευταίων 40 ετών».
Σύμφωνα με την ΕΜΥ, οι ενέργειες που είχαν γίνει για την προειδοποίηση των φαινομένων ήταν:
1. Από την ΕΜΥ εκδόθηκε έκτακτο δελτίο Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων στις 11/2/2021, το οποίο επικαιροποιήθηκε στις 15/2/2021
2. Συμμετοχή σε συσκέψεις στη ΓΓΠΠ
3. Ενεργοποίηση έκτακτων μετρήσεων/ραδιοβολίσεων και προσωπικού