Επιμέλεια αναδημοσίευσης από Α. Αντωνά.
Στις 17 Μαρτίου του 1826, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο βορειανατολικός μόλος του λιμανιού Αγίας Νάπας, έλαβε χώρα η μοναδική μάχη Ελλήνων Επαναστατών του 1821 επί κυπριακού εδάφους. Εκείνη τη μέρα, πρόσθεσε, ο Καπετάν Νταλιάνης με περίπου 20 καράβια και δεκάδες παλληκάρια, προσέγγισαν τα παράλια της Αγίας Νάπας, αναζητώντας νερό και τροφή. Έγιναν όμως αντιληπτοί από το φυλάκιο της τουρκικής φρουράς Αμμοχώστου που έδρευε στην περιοχή και οι οποίοι κάλεσαν ενισχύσεις από την πόλη της Αμμοχώστου. Ακολούθησε σκληρή μάχη στην περιοχή της Αγίας Νάπας, όπου ο Καπετάν Νταλιάνης και τα γενναία παλληκάρια του έτρεψαν την τουρκική φρουρά Αμμοχώστου σε φυγή, αρπάζοντας αιχμαλώτους και πολεμοφόδια.
Προκόπης Παυλόπουλος: Ιερό μας χρέος η απελευθέρωση της Κύπρου
Σημειώνεται ότι στην μάχη συμμετείχαν πολλλοι Κύπριοι επαναστάτες οι οποίοι αφού είχαν ήδη ειδοποιηθεί ετοίμασαν πολεμοφόδια και με τον εξοπλισμό τους θα αναχωρούσαν για Ελλάδα.
Μεταξύ αυτών ο καπετάν Θεοχάρης Τρίψιμος από τη Σωτήρα, επιβεβαιώνει και ο καθηγητής ιστορίας Δρ Γιώργος Γεωργής ο οποίος αναφέρει ότι ο Θεοχάρης Τρίψιμος ήταν φτωχός, αγράμματος και ξυλουργός στο επάγγελμα και έλαβε μέρος στην ελληνική επανάσταση. Όπως αναφέρει, ήταν ψηλός και ξανθός και απέκτησε πέντε παιδιά, ενώ διέμενε με τη σύζυγό του Αθηνά στη Σωτήρα και αργότερα μετανάστευσε στην Αλεξάνδρεια.
Η νικηφόρα μάχη της Ελληνικής Επανάστασης στην Αγία Νάπα
18
Πάμπος Βάσιλας
Το 1826, δέκα ή περισσότερα καράβια με πληρώματα Έλληνες επαναστάτες που είχαν ορκιστεί υπό τον όρκο της Φιλικής Εταιρείας να φέρουν την πολυπόθητη Λευτεριά στο Έθνος των Ελλήνων που στέναζε αιώνες υπόδουλο στους Τούρκους, έπλευσαν στα νοτιανατολικά παράλια της Κύπρου. Στα μέρη που βρίσκεται σήμερα η Αγία Νάπα.
Σύμφωνα με γραπτές και προφορικές μαρτυρίες, απάνω στα πλοία ήταν περίπου 200 Έλληνες που στα σωθικά τους έκαιγε ασίγαστος ο πόθος της Λευτεριάς για την οποία είχε ξεσηκωθεί το Γένος των Ελλήνων τον Μάρτιο του 1821. Ο ελληνικός στόλος των πλοίων άραξε στα νοτιανατολικά παράλια της Κύπρου, για να παραλάβει νερό και πολεμοφόδια, για τους άντρες του, από Κύπριους επαναστάτες. Η απροσδόκητη, παράτολμη ενέργεια των Ελλήνων επαναστατών, σάστισε την τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου. Η οποία έστειλε δύναμη πέραν των 200 αντρών, πιο πολλούς από τους Έλληνες επαναστάτες που πάτησαν στο νησί, για να τους αντιμετωπίσει. Στις 17 Μαρτίου 1826, στις βουνοπλαγιές της περιοχής Αγίας Νάπας, έλαβε χώρα η μοναδική μάχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 σε κυπριακό έδαφος. Μετά από λίγες ώρες που κράτησε η σφοδρή μάχη, οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 15 νεκρούς και πολλούς τραυματίες.
Οι Έλληνες μαζί με αδελφούς εθλελοντές Κυπρίους επαναστάτες, κυνήγησαν κατά πόδας τους Τούρκους και κατάφεραν να συλλάβουν και αιχμαλώτους, ενώ τους άρπαξαν και πολλά πολεμοφόδια. Μετά την επιτυχή καταδρομική επιχείρηση ο ελληνικός στόλος των πλοίων και των 200 ενόπλων επαναστατών αναχώρησε από τα νοτιανατολικά παράλια, κουβαλώντας εκτός από τα λάφυρα που απόσπασε από την τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου, πολεμοφόδια και άλλα, νερό και προμήθειες για τις ανάγκες του και εθελοντές Κυρπίους, όπως ήταν και ο πρωταρχικός λόγος που τους ώθησε στην επιδρομική αυτή ενέργεια, στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα κτισμένη η Αγία Νάπα.
Σύμφωνα με τον Δήμαρχο Αγίας Νάπας, Χρήστο Ζαννέτου, η σπουδαία αυτή πληροφορία για τη μοναδική και νικηφόρα μάχη των Ελλήνων επαναστατών του 1821 στην Κύπρο, έγινε γνωστή τον Μάρτιο του 1991, όταν ο διαπρεπής καθηγητής της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους, Βασίλης Σφυροεράς, σε διάλεξη στη Λευκωσία που οργάνωσε το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, ανάμεσα σε άλλα στην ομιλία του αποκάλυψε και το σπουδαίο αυτό γεγονός. Τότε, ο κ. Σφυροεράς είχε αναφέρει ότι την πληροφορία αυτή την είχε εντοπίσει σε γραπτή έκθεση-ντοκουμέντο του Ολλανδού προξένου στην Κύπρο το 1826, Μάρκο-Αντώνιο Σαντ. Στην έκθεση ο Ολλανδός πρόξενος σημείωνε, επίσης, ότι «η τουρκική φρουρά της Αμμοχώστου που είχε διατεθεί για τη φύλαξη του τόπου δεν δίστασε να επιτεθεί εναντίον τους αφού έλαβε ενισχύσεις, Σε λίγες ώρες οι Τούρκοι λύγισαν. Εγκατέλειψαν τον αγώνα και τράπηκαν σε άτακτη φυγή».
Ο κ. Ζαννέτου είπε, επίσης, ότι η σπουδαία διάλεξη του καθηγητή Βασίλη Σφυρόερα, εκδόθηκε το 1993 από το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, σε αυτοτελή μικρή έκδοση.
Επισημαίνοντας ότι η αποκάλυψη για τη νικηφόρα μάχη της Ελληνικής Επανάστασης στην περιοχή της Αγίας Νάπας, προκαλεί υπερηφάνεια και συγκίνηση σε όσους το πληροφορούνται πλέον ως ιστορικό γεγονός, ο Δήμαρχος Αγίας Νάπας τόνισε ότι ο εορτασμός των 200 χρόνων που συμπληρώνονται φέτος από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, παρέχει την ευκαιρία στον Δήμο Αγίας Νάπας, να προβεί σε εκδηλώσεις, ώστε το ιστορικό αυτό γεγονός, να μαθευτεί σε όλο το νησί μας, αλλά και στον υπόλοιπο Ελληνισμό.
•
Ένα πίνακα που απεικονίζει τη μάχη στην Αγία Νάπα που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1826, μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, παρέδωσε στον Δήμο Αγίας Νάπας ο γνωστός Κύπριος καλλιτέχνης Πανίκκος Παναγή.
Πρόσθετο πληροφοριακό.
Οι Πρωτεργάτες και Οργανωτές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 για κατάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε συνεννόηση με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό και τους λοιπούς Έλληνες Κύπριους Προκρίτους αποφάσισαν για λόγους στρατηγικής και τακτικής και για αποφυγή μαζικών αντιποίνων εκ μέρους των Τούρκων, όπως η Κύπρος μη συμμετάσχει ενεργά στον ένοπλο Επαναστατικό Αγώνα και γι’ αυτό τον λόγο πέραν από την Οικονομική, Ηθική και Εθελοντική συμμετοχή Κυπρίων στην Ελληνική Επανάσταση, στην Κύπρο έλαβαν χώρα επαναστατικά πολεμικά γεγονότα, τα οποία δυστυχώς πνίγηκαν στο αίμα.
Για τους παραπάνω λόγους αποτελεί εξαίρεση ιστορική, η μοναδική μάχη που έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου 1826 στην Αγία Νάπα μεταξύ Ελλήνων Μαχητών της Επανάστασης και Τούρκων Φρουρών της Αγίας Νάπας και Τουρκικού Στρατιωτικού Τμήματος της Φρουράς της Αμμοχώστου.
Ιστορική αναφορά για το πιο πάνω αποτελεί η έκθεση του Ολλανδού Πρόξενου στην Λάρνακα Marco-Antonio Sant, την οποία υπέβαλε στην Κυβέρνηση της χώρας του και στην οποία αναφέρεται ότι διακόσιοι περίπου Έλληνες Επαναστάτες που είχαν φθάσει στην θαλάσσια περιοχή της Αγίας Νάπας με είκοσι Ελληνικά Πλοία για να προμηθευτούν νερό και υπόλοιπα εφόδια, μετά τη διεξαγωγή σφοδρής μάχης νίκησαν την Τουρκική Φρουρά της Αμμοχώστου.
“Η Τουρκική Φρουρά που είχε διατεθεί για τη φύλαξη του τόπου δεν δίστασε να επιτεθεί εναντίον τους, αν και ολιγάριθμη η μάχη έγινε σφοδρότερη όταν έφτασαν εσπευσμένα από την Αμμόχωστο διακόσιοι Τούρκοι Στρατιώτες. Σε λίγες ώρες οι Τούρκοι λύγισαν, εγκατέλειψαν τον αγώνα και τράπηκαν σε άτακτη φυγή. Οι απώλειές τους σε νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους υπολογίζονται σε δεκαπέντε άτομα και στους επιδρομείς περιήλθαν πολλά πολεμοφόδια.
Οι Έλληνες μετά τη φονική αυτή σύγκρουση επιβιβάστηκαν στα πλοία τους συν αποκομίζοντας τα λάφυρα, ενώ η απροσδόκητη αυτή επιδρομή έθεσε τους Τούρκους σε συναγερμό. Η μανία τους για αντίποινα εναντίον του πληθυσμού θα ήταν δυνατό να οδηγήσει σε θλιβερά γεγονότα, αν η σωφροσύνη και η ορθή αντιμετώπιση της κατάστασης από το διοικητή του Αιγυπτιακού στρατού που βρισκόταν στο νησί δεν κατόρθωνε να διατηρήσει την τάξη και την ηρεμία στον πληθυσμό. Τις ίδιες μέρες ένας Έλληνας κουρσάρος, με ρωσική σημαία στο πλοίο του, πλησίασε τις ακτές της Λάρνακας και απαίτησε προμήθειες από τα ελλιμενισμένα γαλλικά και αυστριακά πλοία”.
*Τα πιο πάνω αναφέρονται ως επιβεβαιωμένη αναφορά σε ιστορική έρευνα του διακεκριμένου ΄Έλληνα Ιστορικού – Ερευνητή Βασίλη Σφυρόερα.
18
Αναδημοσίευση λόγω των τιμητικών εκδηλώσεων που έγιναν από τον Δήμο Αγίας Νάπας.
Αναμνηστική στήλη για τη μοναδική μάχη που έγινε στην Κύπρο, στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, αποκαλύφθηκε, την Κυριακή το πρωί, στην Αγία Νάπα, σε εκδήλωση στην παρουσία του προέδρου Αναστασιάδη και του τέως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου.
Αγία Νάπα: Διήμεροι Εορτασμοί 12 και 13η Ιουνίου, για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνική Επανάστασης 1821 και της Μοναδικής Μάχης Αγίας Νάπας στις 17 Μαρτίου 1826