Μία άγνωστη, συγκλονιστική ιστορία για μια φρικτή δολοφονία
Το άγνωστο παρελθόν του Βρετανού ηγέτη και το ντροπιαστικό παρόν του!
Του Uzay Bulut*
Στις 10 Απριλίου, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έστειλε επιστολή στον Μπόρις Τζόνσον, πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, ενημερώνοντάς τον ότι η Τουρκία «θα ήθελε να σας καλωσορίσει στη χώρα μας, που είναι η πατρογονική σας γη»!
Είναι αλήθεια ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η προκάτοχος της Τουρκίας, είναι όπου γεννήθηκε ο προπάππος του Τζόνσον, ο Αλί Κεμάλ. Είναι επίσης η γη όπου δολοφονήθηκε βάναυσα από Τούρκους εθνικιστές το 1922 επειδή ήθελε να λογοδοτήσουν οι δράστες της γενοκτονίας των Αρμενίων το 1915 και επειδή επέκρινε το εθνικιστικό κίνημα που θα ίδρυε λίγο αργότερα την Τουρκική Δημοκρατία το 1923.
Ωστόσο, η Τουρκία αρνείται την ιστορία πίσω από τη δίωξη και το λιντσάρισμα του προπάππου του Τζόνσον, Αλί Κεμάλ – όπως ακριβώς αρνείται ακόμα την ίδια τη γενοκτονία των Αρμενίων!
Ο Αλί Κεμάλ ήταν κορυφαίος Οθωμανός δημοσιογράφος, εκδότης, ποιητής, μυθιστοριογράφος και πολιτικός που υπηρέτησε για περίπου τρεις μήνες ως Υπουργός Παιδείας και στη συνέχεια ως Υπουργός Εσωτερικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1919.
Λόγω των επικριτικών γραπτών του και των πολιτικών ομιλιών του, ο Αλί Κεμάλ είχε μια δύσκολη ζωή. Ήταν αυστηρός επικριτής της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου (CUP), γνωστή και ως «Νεότουρκοι», που ήταν το πολιτικό κόμμα στην εξουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, και το οποίο πήρε την απόφαση να εξοντώσει τους Αρμένιους το 1915. Ο Κεμάλ επίσης δημόσια κατήγγειλε το μετέπειτα τουρκικό εθνικιστικό κίνημα για τις σφαγές του εναντίον των χριστιανών! Κυρίως, των Ελλήνων της Ιωνίας και του Πόντου.
Καθώς οι συλλήψεις και οι απαγορεύσεις στα γραπτά του ήταν αναπόφευκτο μέρος της ζωής του στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο Αλί Κεμάλ έζησε εξόριστος στην Ευρώπη, τη Συρία και την Αίγυπτο για μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής του. Το 1909, κατέφυγε στη Βρετανία, όπου η πρώτη του σύζυγος, μια Βρετανίδα ονόματι Winifred Brun, γέννησε τον γιο τους, Osman Kemal Wilfred Johnson. Ο Μπόρις Τζόνσον, γεννημένος το 1964, είναι εγγονός του Γουίλφρεντ.
Στη συνέχεια, ο Κεμάλ επέστρεψε στην Τουρκία το 1912 και έγινε μέλος του Κόμματος Ελευθερίας και Συμφωνίας, γνωστό και ως Φιλελεύθερη Ένωση, το οποίο υποστήριζε την κυβερνητική αποκέντρωση, τον συνταγματισμό και τα δικαιώματα των εθνοτικών μειονοτήτων.
Όταν η Οθωμανική Τουρκία ηττήθηκε στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και οι ηγέτες του κόμματος CUP εγκατέλειψαν τη χώρα, ο Αλί Κεμάλ έγινε για λίγο υπουργός της οθωμανικής διοίκησης το 1919 και απαίτησε αμείλικτα τη δίωξη των ηγετών του CUP που ήταν υπεύθυνοι για τις σφαγές κατά των Χριστιανών.
«Επέκρινε σκληρά το κυβερνών κόμμα για την είσοδο στον πόλεμο και για τη διάπραξη «εγκλημάτων πολέμου και σφαγών» εναντίον των Αρμενίων πολιτών του», σύμφωνα με τον συγγραφέα Raffi Bedrosyan.
Ως ένθερμος φιλελεύθερος και αγγλόφιλος, ο Αλί Κεμάλ θεωρούσε τη Βρετανία ως πρότυπο για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και βιομηχανική ανάπτυξη. Εντάχθηκε στην Αγγλόφιλη Εταιρεία και υποστήριξε το καθεστώς του βρετανικού προτεκτοράτου για την Τουρκία. Αλλά ο Αλί Κεμάλ βρέθηκε στη συνέχεια ξανά σε κίνδυνο, τελικά λιντσαρίστηκε και «ακρωτηριάστηκε άκρο-άκρο όσο ήταν ακόμα ζωντανός», όπως εξηγεί ο Bedrosyan.
«Ο Αλί Κεμάλ υβρίστηκε από τους Τούρκους εθνικιστές εκείνη την εποχή επειδή κατέκρινε τις σφαγές των Αρμενίων», δήλωσε ο καθηγητής Armen T. Marsoobian, πρώτος Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Μελετητών Γενοκτονίας. «Σε ορισμένες περιοχές της Τουρκίας, το να αποκαλείς κάποιον «Αρμένιο» ισοδυναμεί με κατάρα».
Εν τω μεταξύ, η τουρκική κυβέρνηση αγνοεί ή και διαστρεβλώνει την αληθινή ιστορία των «οθωμανικών τουρκικών ριζών» του Μπόρις Τζόνσον.
Το Reuters ανέφερε στις 24 Ιουλίου 2019: «Η Τουρκία γιόρτασε την τουρκική κληρονομιά του επερχόμενου Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον την Τετάρτη, με πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης να διακηρύσσουν ότι ο «οθωμανός εγγονός» θα μπορούσε να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ δύο χωρών στο περιθώριο της Ευρώπης».
Ο καθηγητής Marsoobian σημειώνει τις «προφανείς αντιφάσεις στον εορτασμό των τουρκικών ριζών του Μπόρις Τζόνσον, για μια προσωπικότητα όπως ο προπάππους του Αλί Κεμάλ, ενώ την ίδια στιγμή η επίσημη αφήγηση του τουρκικού πολέμου ανεξαρτησίας θεωρεί «ήρωα» τον δολοφόνο του, τον Νουρεντίν Ιμπραήμ Πασά, τον στρατηγό που ενορχήστρωσε τη βάρβαρη δολοφονία του».
«Οι εθνικές ιστορικές αφηγήσεις, όπως αυτές της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας, δεν αναγνωρίζουν αντιφάσεις. Το να είμαστε περήφανοι για την τουρκική καταγωγή του Μπόρις Τζόνσον είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα», πρόσθεσε ο Marsoobian. «Ναι, είχε σχέση με μια σημαντική οθωμανική προσωπικότητα, αλλά ας μην σκάβουμε πολύ βαθιά στο ποια ήταν αυτή η φιγούρα και τι αντιπροσώπευε. Ας μην αναφέρουμε ιδιαίτερα ότι ο Αλί Κεμάλ δολοφονήθηκε από έναν «εθνικό ήρωα» όπως ο Νουρεντίν Ιμπραήμ. Ο Αλί Κεμάλ, ένας Αγγλόφιλος, μισούμενος εκείνη την εποχή επειδή είχε δουλέψει με τους Βρετανούς και ο δισέγγονος του είναι πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, τώρα φημίζεται ειρωνικά ως μια φιγούρα που συνδέει τις δύο χώρες»!
Οι μελετητές της γενοκτονίας σήμερα επιβεβαιώνουν τον Αλί Κεμάλ. Η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονίας ανακοίνωσε το 2007 ότι «η εκστρατεία των Οθωμανών κατά των χριστιανικών μειονοτήτων της Αυτοκρατορίας μεταξύ 1914 και 1923 αποτελούσε γενοκτονία κατά των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολίας».
Και ο Garo Paylan, ένας Αρμένιος βουλευτής του τουρκικού κοινοβουλίου, έγραψε στο Twitter στις 24 Ιουλίου 2019: «Ο Αλί Κεμάλ ήταν ένας ευσυνείδητος πολιτικός. Ήθελε να τιμωρήσει [τους δράστες] ενός μεγάλου εγκλήματος όπως η Γενοκτονία των Αρμενίων. … [Αντίθετα] το έγκλημα παρέμεινε ατιμώρητο. Στη συνέχεια επαναλήφθηκε. Ακόμα επαναλαμβάνεται. Είθε ο Αλί Κεμάλ να αναπαυθεί εν ειρήνη».
Ο Uzay Bulut είναι δημοσιογράφος και πολιτικός αναλυτής από την Τουρκία και συνεργάτης της ομάδας ειδήσεων και δημόσιας πολιτικής Haym Salomon Center.