Η βασίλισσα είναι το πιο ισχυρό πιόνι στο σκάκι. Ανά τους αιώνες κάθε κουλτούρα μπορεί να υιοθέτησε τη δική της εκδοχή κανόνων στη σκακιέρα, αλλά η κίνηση της βασίλισσας παρέμεινε κοινή σε όλες τις μορφές του παιχνιδιού. Η ίδια η έννοια ότι ένα πιόνι μπορεί να αλλάξει όλη τη ροή της παρτίδας «χαρίζει» αυτή τη μοναδική αίγλη στη βασίλισσα. Αυτό το ξέρει πολύ καλά η Μαριάντα Λάμπρου κι ας είναι ακόμα ένα κοριτσάκι μόλις 9 χρονών.
Από τον Βασίλη Γαλούπη
Το σκάκι μπήκε έντονα στις ζωές μας μέσα στην καραντίνα της πανδημίας. Ηταν τότε που όλος ο κόσμος κλεινόταν υποχρεωτικά στο σπίτι, με το Netflixνα… απογειώνεται. Το σίριαλ που είχε συζητηθεί περισσότερο μέσα στο 2020 ήταν το «Γκαμπί της βασίλισσας», με την ερμηνεία της Άνια Τέιλορ-Τζόι να καθηλώνει. Εκτοτε πολλοί ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτό το εγκεφαλικό παιχνίδι, τον «βασιλιά των παιχνιδιών», όπως το αποκαλούν, που προσομοιάζει με στρατηγική πολέμου. Πιστεύεται πως προήλθε από την Ινδία, αρκετά πριν από τον 7ο αιώνα.
Λάτρεις του σκακιού υπήρξαν πολλοί διάσημοι. Από τον Βολτέρο και τον Ντιντερό μέχρι τον Γκέτε και τον Βενιαμίν Φραγκλίνο. Οι μεγάλες μονομαχίες Καρπόφ – Κασπάροφ στον 20ό αιώνα ήταν πάντα ψηλά στην ατζέντα της διεθνούς ειδησεογραφίας, τη δεκαετία του ’80. Το 1996 είδαμε για πρώτη φορά να «συγκρούεται» ο Κασπάροφ με τον υπερυπολογιστή της IBM, ένας αγώνας ανθρώπου – τεχνολογίας.
Η Μαριάντα Λάμπρου ήδη από πολύ μικρή ηλικία είναι μια αναγνωρισμένη παίκτρια. Η πρόσφατη νίκη της στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Τουρκίας, επικρατώντας όλων των συνομήλικών της τής ανοίγει έναν λαμπρό δρόμο ως παιδί-θαύμα. Πρώτα κέρδισε το πρωτάθλημα Ελλάδας, στη συνέχεια το Ευρωπαϊκό, μετά τι;
Η παίκτρια της Αίγλης Παπάγου -με πρώτο της δάσκαλο τον πρόεδρο του συλλόγου- με τη νίκη της στον τελευταίο 9ο γύρο εξασφάλισε την πρώτη θέση στην Αττάλεια. Ξεχώρισε ανάμεσα σε 65 σκακίστριες από 30 χώρες!
«Πολύς καιρός»
«Το σκάκι μού άρεσε πολύ από την πρώτη φορά που το γνώρισα και το συνέχισα για πολύ καιρό», δήλωσε η Μαριάντα. Ο «πολύς καιρός» για ένα 9χρονο παιδί ακούγεται ως παράδοξη διατύπωση, ωστόσο η Λάμπρου θεωρείται ήδη μια παίκτρια με αρκετή εμπειρία. «Αισθάνθηκα πολύ μεγάλη χαρά, ήταν η πρώτη φορά που πήγαινα σε Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα», δήλωνε περιχαρής στην ΕΡΤ μετά την επιτυχία της.
Τα παιδιά-θαύματα απασχολούν συχνά τους λάτρεις του παιχνιδιού. Τον 19ο αιώνα οι 12χρονοι Πολ Μόρφι και Ζοζέ Καπαμπλάνκα κέρδιζαν πανίσχυρους ενήλικες αντιπάλους. Τον 20ό αιώνα ο πρώτος που τοποθετήθηκε στην άτυπη κατηγορία παιδί-θαύμα ήταν ο Σάμιουελ Ρεσέβσκι. Γεννήθηκε το 1911 και από τα 6 του είχε διαφανεί το μεγάλο ταλέντο που διέθετε. Το 1943 ο Αρτούρο Πομάρ έγινε στα 11 του ο πρώτος «γκραντ μάστερ» της Ισπανίας.
Νευρωνικό κύκλωμα
Σύμφωνα με ιαπωνική επιστημονική έρευνα που είχε δημοσιευθεί πριν από 11 χρόνια στο περιοδικό «Science», «οι ειδικοί του σκακιού, που έχουν εκπαιδευτεί επί τουλάχιστον 10 χρόνια, έχουν καταφέρει να τελειοποιήσουν ένα νευρωνικό κύκλωμα ανάμεσα στις δύο εγκεφαλικές περιοχές, κάτι που δεν είναι σύνηθες για τον μέσο άνθρωπο».
Οι ειδικοί παιδοψυχολόγοι λένε ότι ένα παιδί έχει να κερδίσει πολλά από μια τέτοια ενασχόληση. Το σκάκι μοιάζει με τη ζωή, μας μαθαίνει τι πρέπει να επιδιώκουμε και τι να αποφεύγουμε για μην υποστούμε «ματ». Διακρίνει ποια ενέργειά μας είναι σημαντική και ποια ασήμαντη. Εκπαιδεύει τον εγκέφαλο να αντιδρά σε δύσκολες καταστάσεις που απαιτούν ευρηματικότητα, θάρρος και μέγιστη προσοχή. Βοηθά στην ανάπτυξη της ευφυΐας και της συγκέντρωσης.
Ο Καρπόφ είχε πει πως το σκάκι τον είχε βοηθήσει, ως μαθητή, να βελτιωθεί στην έκθεση. Πριν γράψει σχεδίαζε το κείμενο νοερά, ακριβώς όπως είχε μάθει από την προετοιμασία τακτικής μιας παρτίδας.
Τα λεγόμενα «παιχνίδια» εμπεριέχουν και τα κόλπα ή τις ζαβολιές, όπως συχνά βλέπουμε σε σπορ σαν το ποδόσφαιρο. Το σκάκι μπορεί να λογίζεται κι αυτό ως παιχνίδι, αλλά ένα παιδί γνωρίζει εκ των προτέρων ότι υπάρχουν κανόνες που δεν «σπάνε». Παρατυπίες δεν μπορούν να γίνουν. Η νίκη έρχεται πάντα με δίκαιο τρόπο και μόνο με την πραγματική του αξία.
Συνήθως τα παιδιά ψάχνουν πρότυπα πιο κοντά στο σημερινό λάιφ στάιλ, μέσα από τα προβεβλημένα σπορ και τα σόου στην τηλεόραση. Η Μαριάντα, όμως, γοητεύτηκε από ένα παιχνίδι που έπρεπε η ίδια να ψάξει να το βρει. Τα παιδιά, άλλωστε, δεν «βομβαρδίζονται» κάθε μέρα από εικόνες σκακιού στην τηλεόραση και στα social media.
Κανείς δεν μπορεί να γίνει «φαινόμενο» σ’ αυτό το παιχνίδι μέσα σε μια νύχτα. Ακόμα και οι μεγαλύτεροι σκακιστές χρειάστηκαν χρόνια μελέτης και εξάσκησης για να φτάσουν στην αυθεντία. Είναι συναρπαστικό να έχεις καλύψει κάμποση από αυτή τη διαδρομή μέχρι την κορυφή ήδη στα 9 σου χρόνια.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε πριν από μόλις 9 χρόνια και αγωνίζεται στον Πολιτιστικό Ομιλο της Αίγλης Παπάγου. Κατάφερε να αναδειχτεί πρωταθλήτρια στο σκάκι στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 8-18 ετών που έγινε πρόσφατα στην Αττάλεια της Τουρκίας. Ηταν η πρώτη συμμετοχή της σε τέτοιας εμβέλειας διοργάνωση. Πρώτος της δάσκαλος ήταν ο πρόεδρος του Ομίλου, Ιωάννης Παναγάκος. Παίζει σκάκι από το νηπιαγωγείο, όπως και ο αδελφός της, που είναι 8 ετών.