Ο νόμος 3869/2010 ή κατά κόσμο γνωστός “Νόμος Κατσέλη” για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά είναι αλήθεια ότι δίνει διέξοδο και ελπίδα σε πολλούς συνανθρώπους μας οι οποίοι για τους δικούς του λόγους ο καθένας βρέθηκαν στον μάτι του τυφώνα της ελληνικής οικονομίας σχεδόν κατεστραμμένοι. Όμως υπάρχει ένα θέμα το οποίο χρήζει μεγάλης προσοχής από τους «υπηρέτες» της δικαιοσύνης που δεν είναι άλλοι από τους κατά τόπους ειρηνοδίκες. Βλέπουμε ότι σε κάθε περιοχή υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση των υπερχρεωμένων ανάλογα ίσως με το πώς αντιλαμβάνεται ο κάθε δικαστικός λειτουργός το πνεύμα του συγκεκριμένου νόμου. Για να γίνουμε πιο σαφής τι εννοούμε θα σας δώσουμε δύο αποφάσεις που εκδόθηκαν τελευταία η μία από το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου και η άλλη στο Ειρηνοδικείο Πάτρας.Η πρώτη αφορούσε σε έναν 34χρονο άνδρα από το Ηράκλειο εργαζόμενο, οδηγό τουριστικού λεωφορείου, με σύμβαση ορισμένου χρόνου, με ατομικό εισόδημα, 11.043,19 Ευρώ, (δηλαδή 920 ευρώ/μήνα) εκ των οποίων τα 350 ευρώ τα δίνει σε ενοίκιο. Ο εν λόγω δανειολήπτης, είχε χρεωθεί σε τέσσερις Τράπεζες, συνολικού ύψους χρέους, στο ποσό περίπου των 62.000 ευρώ, και το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου με την απόφασή του καθόρισε τις μηνιαίες επί μία τετραετία καταβολές του δανειολήπτη στις πιστώτριες Τράπεζες στο λογικό ποσό των 250 Ευρώ/μήνα που αποτελεί περίπου το 30% του εισοδήματος του.
Η δεύτερη περίπτωση αφορούσε μια 30 χρονη γυναίκα παντρεμένη, άνεργη με μηδενικό εισόδημα (ο σύζυγος της ιδιωτικός υπάλληλος με μισθό 750 ευρώ τον μήνα από το οποίο καταβάλλεται και ενοίκιο ), χωρίς παιδί μιας και το οικονομικό τους πρόβλημα είναι τεράστιο. Η εν λόγω δανειολήπτης είχε χρεωθεί σε δύο τράπεζες, συνολικού ύψους περίπου 33.000 ευρώ. Το ειρηνοδικείο της Πάτρας με την απόφασή του καθόρισε τις μηνιαίες επί μία τετραετία καταβολές της άνεργης δανειολήπτριας στις πιστώτριες Τράπεζες στο ποσό των 300 Ευρώ/μήνα!!
Επειδή όπως προανέφερα η δανειολήπτρια είναι άνεργη η απόφαση δικαιολογήθηκε από τις …δυνατότητες συνεισφοράς από τον σύζυγο της! (που ο μισθός του είναι 750 ευρώ και που ελπίζουμε να μην την χωρίσει στο επόμενο διάστημα της τετραετίας).Επί της δεύτερης απόφασης να αναφέρουμε ότι o σχετικός νόμος αναφέρει ότι μπορεί να ληφθεί υπόψη το οικογενειακό εισόδημα αλλά δεν γνωρίζουμε αν με αυτό εννοεί ότι το συνολικό βάρος των χρεών του ενός θα το αναλάβει ο άλλος, ούτε κατά πόσο θα μπορούσε κάποιος να τον υποχρεώσει τον ένα σύζυγο να πληρώσει τα χρέη του άλλου. Φαντάζομαι ότι αν ο σύζυγος ήθελε να χρεωθεί θα το είχε κάνει μόνος του. Πάντως σε κάθε περίπτωση ο Νόμος γενικά λαμβάνει υπόψη του την οικονομική αυτοτέλεια καθενός εκ των συζύγων η οποία με την απόφαση αυτή ουσιαστικά καταργείται. Με άλλα λόγια καμία Τράπεζα, άλλος Οργανισμός, Εφορία κλπ. ούτε και ο Νόμος δεν απαιτεί από τον ένα σύζυγο να εξοφλήσει τις οφειλές του άλλου μόνο και μόνο επειδή είναι σύζυγος. Επίσης στη συγκεκριμένη απόφαση αναγνωρίζουμε και την μεγάλη αισιοδοξία του συγκεκριμένου ειρηνοδίκη για το μέλλον της ανεργίας στη χώρα μας και ιδιαίτερα των νέων μιας και τονίζεται στην απόφαση του ότι : «λόγω της ηλικία της (30 ετών) είναι πολύ πιθανή η εξεύρεση άλλης εργασίας». (!!!)
(Άραγε τι να εννοεί ο δικαστικός λειτουργός;)
Στην ίδια απόφαση μας κάνει εντύπωση επίσης που για την οφειλέτρια δεν ελήφθη υπόψη ότι είναι σε ηλικία μητρότητας κάτι για το οποίο φανταζόμαστε ότι ο δικαστής θα έπρεπε να το είχε λάβει σοβαρά υπόψη του. Οι διαφορές στις δύο αποφάσεις είναι λοιπόν εμφανείς. Στον πρώτο οφειλέτη δίνεται πράγματι μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή του, όμως στην δεύτερη οφειλέτρια όχι, μιας και μαθηματικά είναι δεδομένη η αδυναμία πληρωμής των 300 ευρώ από ένα εισόδημα που όπως αποδείχθηκε δεν το έχει. Αυτό θα έχει σαν συνέπεια όπως ορίζεται στο νόμο η όλη προσπάθεια να πάει χαμένη και η οφειλέτρια θα συνεχίσει να χρωστάει όλο το ποσόν στις τράπεζες έχοντας σπαταλήσει την μοναδική της ευκαιρία για υπαγωγή στον νόμο…
Για την διαφορετικότητα των παραπάνω αποφάσεων δεν ισχυριζόμαστε ότι φταίει το φύλο του οφειλέτη (δηλαδή ότι μια γυναίκα μπορεί να στηριχθεί στον συζυγό της) ή ο δικηγόρος ή ακόμα ούτε και ο δικαστής. Νομίζουμε όμως ότι φταίει το ότι οι ειρηνοδίκες στην χώρα μέσω του οργάνου τους δεν έχουν αποφασίσει για μια γενική γραμμή εφαρμόζοντας τον νόμο ισότιμα για όλους τους Έλληνες πολίτες με βασικό γνώμονα αυτό που ο ίδιος ο νόμος έχει ως στόχο « . Γιατί μόνο με εικασίες και με μελλούμενα από δικαστές ότι «οι άνεργοι οφειλέτες μπορούν να βρουν δουλειά» δεν φτάνει να αποδοθεί η δικαιοσύνη. Απλά καταστρέφονται ζωές και ανθρώπινες ψυχές…. εις υγεία και μακροημέρευση των αδηφάγων τραπεζών!
Επ ευκαιρία θυμίζουμε ένα απόσπασμα από την αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου της ρύθμισης οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων.
« … Η δυνατότητα της ρύθμισης, για το φυσικό πρόσωπο των χρεών του, με απαλλαγή από αυτά βρίσκει τη νομιμοποίησή της ευθέως στο ίδιο το κοινωνικό κράτος δικαίου που επιτάσσει να μην εγκαταλειφθεί ο πολίτης σε μία χωρίς διέξοδο και προοπτική κατάσταση, από την οποία, άλλωστε, και οι πιστωτές δεν μπορούν να αντλήσουν κανένα κέρδος. Μία τέτοια απαλλαγή χρεών δεν παύει όμως να εξυπηρετεί και ευρύτερα το γενικό συμφέρον, καθώς οι πολίτες επανακτούν ουσιαστικά μέσω των εν λόγω διαδικασιών την αγοραστική τους δύναμη προάγοντας την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα.
Η εν λόγω διαδικασία διαφέρει από την πτώχευση των εμπόρων όσον αφορά τον επιδιωκόμενο σκοπό.Ενώ στην τελευταία προτάσσεται κατά βάση η ικανοποίηση των πιστωτών, με μοιραίες συχνά συνέπειες για την επιχείρηση, στόχος των εν λόγω διατάξεων είναι η επανένταξη του υπερχρεωμένου πολίτη στην οικονομική και κοινωνική ζωή με την επανάκτηση της οικονομικής ελευθερίας που συνεπάγεται η εξάλειψη των χρεών που αδυνατεί να αποπληρώσει. Η συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών αποβλέπει εν προκειμένω στη δυνατότητα μίας δεύτερης ευκαιρίας στο υπερχρεωμένο φυσικό πρόσωπο για ένα νέο οικονομικό ξεκίνημα, χωρίς τα ανυπέρβλητα βάρη του παρελθόντος, με τη δυνατότητα απαλλαγής από υποχρεώσεις που έχει αναλάβει, εφόσον για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα εξαντλήσει τις δυνατότητες ικανοποίησης των πιστωτών του. Η (μερική έστω) ικανοποίηση των πιστωτών από το εισόδημα του οφειλέτη για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο προβάλλει ως δοκιμασία και επίδοση του οφειλέτη προκειμένου να επιτύχει με το πέρας αυτής το ευεργετικό αποτέλεσμα της απαλλαγής των χρεών.»