Περισσότερες από τρεις δεκαετίες μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, το φάσμα των τειχών και του συρματοπλέγματος για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει επιστρέψει για να εμβαθύνει τον οξύ διχασμό μεταξύ των χωρών -μελών σχετικά με το παραπαίον σύμφωνο μετανάστευσης εδώ και χρόνια, το οποίο η επόμενη σύνοδος κορυφής θα επιστρέψει για να συζητήσει με βάση το τελευταίο προσχέδιο που εκπόνησε η Επιτροπή μετά από τεταμένους γύρους, γράφει η αραβική “Μέση Ανατολή”.
Οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις αποκάλυψαν το βάθος των διαφορών μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων και τον βαθμό στον οποίο αυτός ο φάκελος συνδέεται με την εσωτερική πολιτική και την ευαισθησία που προκαλεί μεταξύ των εταίρων των οποίων οι θέσεις επ’ αυτού αποκλίνουν σε βαθμό που να προκαλούν πολιτικές κρίσεις που έχουν φτάσει σε σημείο διπλωματικής αποξένωσης, όπως συνέβη πρόσφατα μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας.
Τείχη για τους μετανάστες
Λίγοι γνωρίζουν ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν υψώσει περισσότερα από 1.700 τείχη, όχι για να αμυνθούν από πιθανή στρατιωτική επίθεση, αλλά από μετανάστες και πρόσφυγες που φτάνουν από εμπόλεμες ζώνες, συγκρούσεις και κρίσεις διαβίωσης.
Αυτό όμως που είναι αξιοσημείωτο σήμερα είναι ότι δεν υπάρχει πλέον διαφωνία για την ανέγερση αυτών των τειχών, που ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου χαρακτήρισε πρόσφατα ως κηλίδα στο μέτωπο της Ένωσης.
Η τελευταία σύνοδος κορυφής που διοργάνωσαν οι ηγέτες της Ένωσης στις εννιά του τρέχοντος μήνα έδωσε το πράσινο φως για την ανέγερση αυτών των τειχών, αλλά δεν έλυσε τη διαμάχη για το κόμμα χρηματοδότησης.
Η Επιτροπή αρνείται ότι η χρηματοδότηση προέρχεται από τον κοινό προϋπολογισμό, όπως συμβαίνει με τα ραντάρ και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, και επιμένει ότι τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν όλο το κόστος της ανέγερσης τοίχων και της ανύψωσης καλωδίων στα σύνορά τους.
Στο πλευρό της Επιτροπής βρίσκονται χώρες όπως π. Η Γερμανία, η Ισπανία και η Γαλλία, που πιστεύουν ότι ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός δεν πρέπει να χρηματοδοτήσει την άρση περισσότερων τειχών στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, και ότι υπάρχουν άλλα, πιο αποτελεσματικά μέσα για να σταματήσει η ροή της παράνομης μετανάστευσης προς τις χώρες μέλη.
Ωστόσο, οι χώρες που υποστηρίζουν αυτήν την ιδέα, η οποία ηγείται από την ομάδα «Βίσεγκραντ» που περιλαμβάνει την Τσεχία, την Πολωνία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία, με την υποστήριξη της Ιταλίας, της Αυστρίας και της Ελλάδας, επιμένοντας στην οικοδόμηση τειχών και στην προώθηση της ευρωπαϊκής συζήτησης για τη μετανάστευση για περαιτέρω αυστηροποίηση των μέτρων που θα περιλαμβάνονται στο υποσχόμενο πριν από χρόνια σύμφωνο.
‘Ταμπού’ τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης
Στην πραγματικότητα, ο πειρασμός των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης ήταν πάντα παρών στο τραπέζι της συζήτησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία βασιζόταν αρχικά στην άρση των εσωτερικών συνόρων ενώ οχύρωνε τα εξωτερικά της σύνορα.
Η Ισπανία ήταν η πρώτη χώρα που σήκωσε φραγμούς στα σύνορά της με το Μαρόκο στις πόλεις Θέουτα και Μελίγια, ενώ η Βουλγαρία, η φτωχότερη χώρα της Ένωσης, περιέφραξε το 98% των συνόρων της με την Τουρκία.
Και το 2015, όταν ξέσπασε η μεγάλη προσφυγική κρίση στον απόηχο της όξυνσης του συριακού πολέμου, τα εμπόδια πολλαπλασιάστηκαν στα εξωτερικά σύνορα στην Ουγγαρία, την Αυστρία, τη Λιθουανία, τη Σλοβενία και ακόμη και τη Γαλλία.
Παρά τη μείωση των μεταναστευτικών ροών τα επόμενα χρόνια, αυτός το ζήτημα έγινε ένα από τους κύριους τίτλους πολιτικών συζητήσεων σε πολλές χώρες-μέλη, τη στιγμή που ορισμένες γειτονικές χώρες το χρησιμοποιούσαν για να απαιτήσουν παραχωρήσεις και μερικές φορές για να αποσταθεροποιήσουν την ένωση.
Η τελευταία από αυτές τις προσπάθειες, που οι Ευρωπαίοι ονόμασαν «υβριδική απειλή», ήταν όταν η Λευκορωσία άνοιξε τα σύνορά της το καλοκαίρι του 2021, ωθώντας δεκάδες χιλιάδες μετανάστες στην Πολωνία και τη Λιθουανία, οι οποίες έχτισαν γρήγορα τείχη στα εξωτερικά της σύνορα για να σταματήσουν την ροή μεταναστών.
Από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, επανήλθαν φόβοι ότι η Μόσχα θα καταφύγει στη χρήση της μετανάστευσης ως όπλο κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η Φινλανδία ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεσή της να χτίσει ένα τείχος κατά μήκος των συνόρων της με τη Ρωσία.
Αξιωματούχοι της Επιτροπής λένε ότι η ΕΕ έχει ξοδέψει 6,7 δισεκατομμύρια ευρώ τα τελευταία τέσσερα χρόνια για την αστυνόμευση των εξωτερικών συνόρων, αλλά η χρηματοδότηση για τα τείχη των συνόρων παραμένει ταμπού στη συζήτηση για τη μετανάστευση.
Ο Χάρτης Μετανάστευσης
Το πρόσφατο σχέδιο του Χάρτη Μετανάστευσης που εκπονήθηκε από την Επιτροπή, αφήνει ένα νομικό κενό που επιτρέπει την κατασκευή τειχών να χρηματοδοτείται από τον κοινό προϋπολογισμό, αλλά καθιστά σαφές ότι η Επιτροπή απορρίπτει μια τέτοια προσέγγιση , και προτιμά να ενισχύσει τους πόρους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ελέγχου Εξωτερικών Συνόρων «Frontex» και να χρηματοδοτήσει περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές παρακολούθησης και σταθερούς πύργους σε ευαίσθητες περιοχές.
Η Επιτροπή καταφεύγει στη χρήση του όρου «υποδομή» αντί για «τείχη», κάτι που προκαλεί μεγάλη ευαισθησία σε ορισμένα κράτη μέλη.
‘Ιδεολογικό ανάχωμα’ για τα τείχη
Σε κάθε περίπτωση, τα τείχη στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης έχουν γίνει ένα υψηλό ιδεολογικό εμπόδιο που χωρίζει τα κράτη μέλη, καθώς η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αντιτίθεται στη θέση του πολιτικού μπλοκ στο οποίο ανήκει, του «Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος». από τους κύριους υπερασπιστές των τειχών, αλλά πηγές της Επιτροπής λένε ότι η θέση της φον ντερ Λάιεν βασίζεται σε πρακτικές δικαιολογίες.
Καθώς η κατασκευή τειχών κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης κοστίζει τεράστια ποσά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση άλλων έργων, όπως συμφωνίες με τις χώρες προέλευσης για να αποδεχθούν την επιστροφή των λαθρομεταναστών από τις χώρες της Ένωσης.
Οι χώρες που αντιτίθενται στην κατασκευή των τειχών λένε ότι αυτά τα τείχη δεν θα σταματήσουν τη ροή των παράνομων μεταναστών, αλλά μάλλον θα πιέσουν για νέες διαδρομές, μεγαλύτερες από τις προηγούμενες, πιο ακριβές και επικίνδυνες, και ότι οι πραγματικοί ωφελούμενοι είναι τελικά οι λαθρέμποροι και οι εταιρείες που θα χτίσουν τα τείχη.
Ωστόσο, οι χώρες που υποστηρίζουν την ανέγερση τειχών επιμένουν στη θέση τους και απειλούν να μπλοκάρουν άλλα θέματα εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνηθεί να ανταποκριθεί στα αιτήματά τους, ειδικά επειδή έχουν γίνει ένα ισχυρό μπλοκ ικανό να εμποδίσει το έργο των θεσμών σε πολλούς ευαίσθητους τομείς, σημειώνει το αραβικό δημοσίευμα.
Asharq al Awsat
—
© Βαλκανικό Περισκόπιο –Γιῶργος Ἐχέδωρος