Του Μανώλη Κοττακη
H χθεσινή ομιλία του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα στη Βουλή ήταν θεσμική. Ιδεολογική. Προσέγγισε την επικαιρότητα με καθαρά «καπιταλιστικούς» όρους. Εστω και αν απέφυγε να ονοματίσει ποιο κεφάλαιο είναι αυτό που επωφελείται από φωτογραφικές ρυθμίσεις του πολυνομοσχεδίου. Λογικό, αν συνυπολογίσει κανείς ότι όποιος αρχηγός τολμά και ξεστομίζει ονόματα επιχειρηματιών στην Ελλάδα του 2023 αποκτά αμέσως το προνόμιο να δίδει συνεντεύξεις στα ΜΜΕ με μαυρισμένα μάτια!
Ωστόσο, όσοι νιώθουμε την ανάγκη να έχουμε ανοιχτή γραμμή με τους κομμουνιστές και να γνωρίζουμε, πρώτον, ότι σίγουρα δεν επιθυμούν την πολιτική παλινόρθωση του ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση και, δεύτερον, πως φοβούνται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποσπάσει κομμουνιστικές ψήφους στη δεύτερη πολωτική αναμέτρηση του Ιουλίου, όπου θα αντιπαρατεθούν δύο κόσμοι, αντιλαμβανόμαστε πλήρως γιατί εσχάτως ο Περισσός κάνει μια μεγάλη υπέρβαση για τα μέτρα του: Επικεντρώνει την καμπάνια περισσότερο στο «μπρουτάλ» πρόσωπο του γραμματέα του, Δημήτρη Κουτσούμπα, και λιγότερο στη μαρκίζα.
Στην «μπράντα» ΚΚΕ. Πριν αναλύσουμε γιατί συμβαίνει αυτή η μεταβολή, που ξεκίνησε από τη συναυλία του «αναρχοδεξιού» της οδού Καλλιδρομίου των Εξαρχείων Σταύρου Ξαρχάκου και κορυφώνεται τώρα, με τη συμμετοχή του κυρίου Κουτσούμπα σε τηλεοπτικές εκπομπές «λαϊφστάιλ»(της αγαπητότατης Ναταλίας Γερμανού), ολίγη πολιτική. Για να καταλάβουμε σε ποιο πλαίσιο πραγματοποιείται αυτή η μεταβολή.
- Η κομμουνιστική Αριστερά δυσκολεύεται να αντιπολιτευτεί την -έστω συστημική- ανανεωτική Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Νιώθει μεγάλη πολιτική αμηχανία απέναντί της κατά τη διακυβέρνηση. Δεν της πάει να ψηφίζει από κοινού νομοσχέδια με τυχόν διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, διότι τούτο, επαναλαμβανόμενο, προκαλεί υπαρξιακού τύπου προβλήματα στον Περισσό.
- Η κομμουνιστική Αριστερά γνωρίζει άριστα ότι μπορεί να συνθλιβεί μαζί με τα μικρά δεξιά κόμματα που κινούνται στα νώτα της Ν.Δ., στον δεύτερο -αδυσώπητο- γύρο των εκλογών του Ιουλίου, κατά τη διάρκεια του οποίου θα επικρατήσει απίστευτη πόλωση μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ.
Πώς απαντά σε αυτό; Λαμβάνοντας τα μέτρα της. Με ριζική αλλαγή φυσιογνωμίας. Το ΚΚΕ άρχισε να πετά τη σκόνη από πάνω του. Αυτό που επιτρεπόταν κατ’ εξαίρεση δεκαετίες στη Λιάνα Κανέλλη (η οποία ήταν μια sui generis κομμουνίστρια, λόγω του επικοινωνιακού χαρίσματος που έχει να προσεγγίζει τους πολίτες) σήμερα γίνεται «καθολική υπηρεσία». Πολλοί εσχάτως ξαφνιάζονται από το γεγονός ότι ο Δημήτρης Κουτσούμπας μετέβη στο Παρίσι, στις συγκεντρώσεις που δονούνται από το σύνθημα «αντικαπιταλισμός», και έκανε…επίδειξη γνώσης της γαλλικής γλώσσας.
Ξαφνιάζονται που ο Κουτσούμπας θα πάει το Σάββατο στην εκπομπή της Ναταλίας Γερμανού στον Alpha. Ξαφνιάζονται που ο «άθεος» Κουτσούμπας και οι ατάκες του («Τέτοιοι είστε» κ.λπ.) γίνονται αίφνης πασχαλινή λαμπάδα!
Κακώς ξαφνιάζονται. Ο Κουτσούμπας όλη την τετραετία, όπως και όλη του τη ζωή, πηγαίνει θέατρο και καλλιεργεί τις σχέσεις του με τον καλλιτεχνικό κόσμο. Ο Κουτσούμπας πήγε στο Περιστέρι, σε εκδήλωση όπου επρόκειτο να μιλήσει ο Κώστας Καραμανλής για τον Σταύρο Ξαρχάκο, και με την ομιλία του για τον μεγάλο εθνικό μας συνθέτη κατάφερε να τον συγκινήσει τόσο, ώστε να διοργανώσει ο Περισσός συναυλία προς τιμήν του στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Ο Κουτσούμπας χόρεψε το ζεϊμπέκικο του Τσιτσάνη «Της Γερακίνας γιος» σε ερμηνεία της Γλυκερίας στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, το 2022.
Ο Κουτσούμπας έδωσε στη δημοσιότητα από τον Φεβρουάριο τα ψηφοδέλτια του κόμματός του, στα οποία περιλαμβάνονται δημοφιλείς ηθοποιοί τηλεοπτικών εκπομπών, δημοφιλείς djs σύζυγοι «σελέμπριτι», όπως ο άνδρας της Κατερίνας Στικούδη, κ.ά.
Σε αυτή την αναμέτρηση λοιπόν το ΚΚΕ επιχειρεί τρεις αλλαγές, οι οποίες στο παρελθόν, όταν επιχειρήθηκαν από άλλους συντρόφους σε άλλες συγκυρίες, ήταν αιτία διαγραφής τους από τις δυνάμεις της κομματικής ορθοδοξίας. Η πρώτη αλλαγή είναι ότι το κόμμα ανοίγει τα ψηφοδέλτιά του σε νέες δυνάμεις (το επιτυχές πείραμα Παπαρήγα με την Κανέλλη γενικεύεται) και, ταυτόχρονα, ανοίγεται σε νέα κοινά. Η δεύτερη αλλαγή είναι ότι μετατρέπεται σε κόμμα περισσότερο αρχηγικό. Εξωτερικώς, τουλάχιστον.
Στο παρελθόν, όλα τα κορυφαία στελέχη του είχαν το ίδιο μπόι, κανένα δεν ξεχώριζε από τον διπλανό του, ούτε ο γραμματέας. Ακόμη και η Αλέκα, που το σφράγισε, παραλαμβάνοντάς το παραπαίον στο 4% (μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού) και το έφθασε έως διψήφια ποσοστά σε εθνικές και ευρωπαϊκές αναμετρήσεις, δεν το τόλμησε. Σήμερα ο Δημήτρης Κουτσούμπας (ο οποίος διέγραψε, για τον φόβο των Ιουδαίων, στο παρελθόν χαρισματικά στελέχη του ΚΚΕ με αρχηγικό προφίλ), «διαβάζοντας» τη συγκυρία, ξεδιπλώνει ο ίδιος στο κοινό τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Η τρίτη αλλαγή είναι ότι ο Περισσός αυτή τη φορά διεκδικεί σε συνθήκες μεγάλης πολιτικής ρευστότητας την αύξηση ποσοστών του. Ακόμη και «επιτιθέμενος» στον Γιάννη Βαρουφάκη για το Μνημόνιο του 2015, διεκδικώντας μερίδιο από την αντισυστημική ψήφο που κερδίζει μετά τα Τέμπη το Μέρα25.
Για όσους γνωρίζουν καλά τη στρατηγική του ΚΚΕ, δεν είναι και τόσο αυτονόητο αυτό. Στο παρελθόν, το κόμμα αυτό ήθελε να διατηρεί τις δυνάμεις του περί το 5%, «συν» – «πλην», χωρίς να διεκδικεί αύξηση των ποσοστών του, γιατί οι εκάστοτε γραμματείς του φοβούνταν ότι, αν συνέβαινε αυτό, θα κινδύνευε από «επιθετική εξαγορά». Από αριστερές δυνάμεις του συστήματος που θα το κατελάμβαναν διά εισοδισμού. Με ποσοστό 5% και την κρατική χρηματοδότηση εξασφαλισμένη όλα ήταν ρυθμισμένα και τακτοποιημένα – από την κορυφή του Πολιτικού Γραφείου έως την τελευταία κομματική οργάνωση βάσης και τα επαγγελματικά της στελέχη.
Είναι χαρακτηριστικό -θα ασχοληθεί επισταμένως ο ιστορικός του μέλλοντος- πως, όταν άρχισε να καταρρέει ο δικομματισμός στις αρχές του 2012 και έγινε «η θάλασσα γιαούρτι», ο Περισσός αρνήθηκε να υποδεχθεί στις τάξεις του χιλιάδες ψηφοφόρους που κατευθύνονταν προς τα εκεί και του έδιναν υπερδιπλάσια ποσοστά, σύμφωνα με τις κρυφές μετρήσεις. Η ηγεσία του, όταν ρωτήθηκε «αποτάσσεις την ψήφο;», απάντησε… «απεταξάμην»!
Προτίμησε να το μετατρέψει σε δύναμη σταθερότητας και εγγυήθηκε την προστασία της Βουλής από την εισβολή της Ακροδεξιάς. Με συνέπεια να επωφεληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Τρία χρόνια αργότερα, στις ίδιες συνθήκες, στο πλαίσιο της ίδιας στρατηγικής, ο γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας ετάχθη κατά της δραχμής στη σύσκεψη που έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο υπό την Προεδρία Παυλόπουλου, αμέσως μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου.
Σε αυτές τις εκλογές, το ΚΚΕ μοιάζει να αλλάζει. Χωρίς να απεμπολεί τα βασικά χαρακτηριστικά της αρτηριοσκληρωτικής φυσιογνωμίας του, φαίνεται πως προσπαθεί να πετάξει τη σκόνη από πάνω του.
Φαίνεται πως πασχίζει να αφαιρέσει τη σκουριά. Επειδή αυτό συμβαίνει πολύ αργά, είναι άγνωστο αν η νέα γραμμή θα αποδώσει. Αν και η Πανσπουδαστική ανέκαμψε στα ΑΕΙ στις τελευταίες εκλογές, αποσπώντας πολλές σχολές από την άλλοτε κραταιά ΔΑΠ, οι νέοι στις δημοσκοπήσεις θεωρούν το ΚΚΕ μαζί με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ «παλαιό κόμμα» και το αποστρέφονται. Ο Κουτσούμπας πολλά μπορεί να κάνει για το κόμμα του, αλλά «γλόμπος» για να μοιάζει στον πλησιέστερο στους κώδικες της νεολαίας Βαρουφάκη ή χειμερινός κολυμβητής σαν τον Τσίπρα είναι δύσκολο να γίνει.
Στην ουσία, επιδιώκεται, χάριν επιβιώσεως, η ανακατανομή της ψήφου στην καρδιά της Αριστεράς. Ωστόσο, επειδή οι εκλογές μάλλον θα ολοκληρωθούν στις 2 Ιουλίου, δηλαδή ύστερα από 93 ολόκληρες ημέρες, τίποτε δεν πρέπει να αποκλείεται. Η έφοδος του Περισσού μπορεί να αφαιρέσει ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΜέΡΑ25 (επ’ ωφελεία της Ν.Δ. και στις δύο περιπτώσεις), μπορεί και να αυξήσει όμως άθελά του και τη συνολική επιρροή των αριστερών δυνάμεων στο σύνολο του εκλογικού σώματος (επί ζημία της Ν.Δ.). Οι καιροί είναι νέοι. Θα δείξει.