Βασίλης Δημ. Χασιώτης
Το 2012, ήταν μια χρονιά εξαιρετικά δύσκολη για τη χώρα και τον λαό μας. Η Μνημονιακή Περίοδος που είχε αρχίσει ήδη από τον Μάιο του 2010, δύο χρόνια μετά, το 2012, έβρισκε τη χώρα και τον λαό σε καταστάσεις πρωτόγνωρες για περίοδο ειρήνης. Ασφαλώς η πλέον ορθή διάγνωση που δεν εύρισκε ουσιαστικό αντίλογο, ήταν πως οι συνέπειες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές των Μνημονίων, μονάχα με μια εμπόλεμη χώρα μπορούσε να παρομοιαστούν, και μάλιστα χώρα ταπεινωτικά ηττημένη στα πεδία των μαχών.
Αν κάποιος μας ζητούσε να ανακτήσουμε κάποιες από τις εικόνες της καθημερινότητας εκείνης της περιόδου, πολλές θα μπορούσαμε να αναφέρουμε. Όμως, εδώ, θα περιοριστούμε σε μια (που έχει πάντως τρεις τουλάχιστον διαστάσεις) : η πιο έντονη κατά τα ανωτέρω εικόνα, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια ήταν η δολοφονία της αξιοπρέπειας ενός λαού, των δημοκρατικών θεσμών και του Συντάγματος της χώρας.
Ποιος δεν θυμάται ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια για τροφή, χιλιάδες να συνωστίζονται στα λαϊκά συσσίτια, ανθρώπους να αυτοκτονούν διότι έχασαν περιουσίες που αποκτήθηκαν με το μόχθο μιας ζωής μέσα σε λίγο καιρό και ανθρώπους που έβλεπαν μισθούς και συντάξεις να πετσοκόβονται άγρια, μαγαζιά να κλείνουν το ένα μετά το άλλο, εκατοντάδες χιλιάδες νέων να παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς και άλλους εδώ να μένουν άνεργοι, άνθρωποι να χάνουν τα σπίτια τους, εκατομμύρια άλλοι να μην μπορούν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, σε τράπεζες αλλά και σε οργανισμούς όπως η ΔΕΗ.
Παράλληλα, υπάλληλοι των δανειστών, να κόβουν βόλτες σε υπουργεία με το ύφος (και κυρίως την πραγματική εξουσία) επικυρίαρχων και κατακτητών. Το Σύνταγμα να καταπατάται και οι Πολιτειακοί Θεσμοί, μετά βίας (αν όχι καθόλου) να μπορούν να πείσουν ότι λειτουργούν ως Θεσμοί της Δημοκρατίας ενός Κράτους κυρίαρχου και ανεξάρτητου.
Μένω μονάχα στα παραπάνω, διότι τα παραπάνω αποτελούν μια καλή περιγραφή αυτού που μπορούμε με μια φράση να πούμε πως εκφράζουν την δολοφονία της αξιοπρέπειας του ελληνικού λαού και της ελληνικής Δημοκρατίας.
Γιατί όμως εστιάζω στο 2012; Τα ίδια δεν γίνονταν και το 2011, το 2013, το 2014, το 2015;
Εστιάζω στο 2012, διότι, τότε, δεν ψηφίζονταν μονάχα (Μνημονιακοί) νόμοι που δολοφονούσαν εκτός των άλλων την κατά τα ανωτέρω αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού και της ελληνικής δημοκρατίας, μα ψηφίζονταν και νόμοι, κι αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε, που υπεράσπιζαν και την αξιοπρέπεια.
Μονάχα, που δεν υπεράσπιζαν την αξιοπρέπεια των ανθρώπων και της ίδιας της ελληνικής Δημοκρατίας, αυτή είχε παραδοθεί αμαχητί ως γέρας στα χέρια της Τρόικα, αλλά την αξιοπρέπεια των ζώων. Ήταν ο νόμος 4039/2012 (ΦΕΚ 15/2.2.2012), ο οποίος αναγνώριζε το δικαίωμα στην «ευζωία» των ζώων «συντροφιάς» την οποία όριζε (άρθρο 1 παράγραφο β) ως «…το σύνολο των κανόνων, που πρέπει να εφαρμόζει ο άνθρωπος στα ζώα, αναφορικά με την προστασία και την καλή μεταχείρισή τους, έτσι ώστε να μην πονούν και υποφέρουν, την παραμονή τους σε χώρο στεγνό, καθαρό και προστατευμένο από τις καιρικές συνθήκες, χωρίς να είναι μόνιμα δεμένο και διαβιούντα εντός ακατάλληλων κατασκευών (π.χ., μεταλλικών), τη φροντίδα για ιατρική περίθαλψη και χορήγηση κατάλληλης τροφής και νερού, την καθημερινή άσκηση ή τον περίπατό τους και γενικά να μεριμνά για σεβασμό της ύπαρξής τους».
Στο άρθρο 5 (παρ. γ) του ίδιου νόμου προβλέπεται η υποχρέωση των ιδιοκτητών των άνω ζώων να διασφαλίζουν την ευζωία τους, προβλέπονται δε (σε επόμενο άρθρο) οι σχετικές ποινικές ευθύνες και τα χρηματικά πρόστιμα σε περίπτωση που δεν εξασφαλίζονται τα ανωτέρω. Εξάλλου, με το άρθρο 16 (παράγραφος α), απαγορεύεται γενικότερα «…ο βασανισμός, η κακοποίηση, η κακή και βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας κατ’ αυτού…».
Εξάλλου με τον νόμο 4830/2021 (ΦΕΚ 169/18.9.2021), οι αρχές ευζωίας που αναφέρονται στον προηγούμενο νόμο (παραπάνω), ομαδοποιούνται πιο συστηματικά, σε πέντε «ελευθερίες». Έτσι στο άρθρο 2 παράγραφο 2 το νόμου 4830/2021, ορίζεται ως «Ευζωία» : «η καλή φυσική και ψυχική κατάσταση του ζώου σε σχέση με τις συνθήκες στις οποίες διαβιεί και πεθαίνει. Ένα ζώο ζει σε συνθήκες ευζωίας εάν: (α) έχει εξασφαλισμένο άνετο, ασφαλές, υγιεινό και κατάλληλο κατάλυμα, προσαρμοσμένο στον φυσικό τρόπο διαβίωσής του, (β) δεν υποφέρει από καταστάσεις, όπως πόνος, φόβος και αγωνία και (γ) είναι ικανό να εκφράζει συμπεριφορές, οι οποίες είναι σημαντικές για την καλή φυσική και ψυχική του κατάσταση.
Οι κανόνες ευζωίας των ζώων διασφαλίζουν τις ακόλουθες αρχές: i. Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό, κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα. ii. Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης, που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες. iii. Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη. iv. Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση. v. Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης».
Εάν κανείς επιχειρήσει τώρα να συγκρίνει το τι ισχύει για την «ευζωία» των ζώων και την ανθρώπινη «ευζωία», χρησιμοποιώντας τα ίδια ανωτέρω κριτήρια που ο ίδιος ο νόμος θέτει, ασφαλώς θα μελαγχολήσει διαπιστώνοντας την τεράστια απόσταση των προνοιών μεταξύ των δύο κατηγοριών εμβίων όντων (των ζώων και του ανθρώπου).
«Ελευθερία από την πείνα…», «Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης…», «Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα…», «Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση…», «Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης», η πρόνοια ώστε το ζώο να «είναι ικανό να εκφράζει συμπεριφορές, οι οποίες είναι σημαντικές για την καλή φυσική και ψυχική του κατάσταση».
Θα ήθελα να γνωρίζω, όχι πόσοι άνθρωποι έχουν την τύχη αθροιστικά να απολαμβάνουν τις παραπάνω «ελευθερίες», αλλά, σε ποιο νόμο οι ελληνικές Κυβερνήσεις κατά τρόπο που δεν χωρά αμφισβητήσεις, επιχείρησαν ποτέ με τέτοιο σαφή, κάθετο και χωρίς πολλά «αν», να επιβάλλουν τις άνω «ελευθερίες» ως στοιχεία της έννομης τάξης των πολιτών της χώρας, ως υποχρεώσεις του Κράτους έναντι των πολιτών του και ως κοινωνικές αξίες.
Αν η κατάσταση σ’ αυτά τα θέματα είναι απογοητευτική σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο, με τα Μνημόνια κατά την προηγούμενη περίοδο, είχε καταστεί τραγική. Ήδη ανωτέρω δώσαμε μια εικόνα του τι σημαίνει δολοφονία της αξιοπρέπειας κατά την περίοδο εκείνη. Ούτε σε επίπεδο αδέσποτων ζώων δεν είχε πληγεί η αξιοπρέπεια σε σχέση με ό,τι συνέβη στους ανθρώπους αυτής της χώρας την περίοδο της εγκαθίδρυσης των Μνημονίων την προηγούμενη δεκαετία και που έκτοτε εξακολουθεί να ισχύει υπό καθεστώς Κανονικοποίησης εκείνης της Αθλιότητας. Μονάχα που τώρα, όπως ήδη σημειώσαμε, η δολοφονία της αξιοπρέπειας έχει «εθνικά» χαρακτηριστικά, διότι τα Μνημόνια δολοφόνησαν και την αξιοπρέπεια της ίδιας της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Η «ευζωία», έχει ως κοινό παρανομαστή, όπως και αν προσεγγιστεί, την αξιοπρέπεια, χωρίς την οποία, καταντά γράμμα κενό. Και αξιοπρέπεια σημαίνει επίσης πάνω απ’ όλα «ελευθερία». «Ελευθερία» από εκείνα τα δεσμά, που στη περίπτωση των ζώων περιγράφηκαν μόλις παραπάνω.
Ας το επαναλάβω όμως : τις ίδιες παραπάνω «Ελευθερίες», δεν τις βλέπω με τόση καθαρή διατύπωση σε νόμους που αφορούν τους ανθρώπους, σε διάφορους νόμους, που υποτίθεται πως προάγουν την «ευημερία» της χώρας και των πολιτών της.
Και μιας και βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, ιδού μια πρόταση : ανάμεσα σε όσα υπόσχονται τα κόμματα (ιδίως αυτά της εξουσίας), δεν θα ήταν καλό, τις παραπάνω «ελευθερίες» στα πλαίσια της «ευζωίας» των ζώων, να τις επεκτείνουν ώστε να περιλάβουν και τους ανθρώπους;