O Άγγελος Τερζάκης (16 Φεβρουαρίου 1907 – 3 Αυγούστου 1979) ήταν Έλληνας λογοτέχνης της γενιάς του ’30 και δοκιμιογράφος. Έγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα.
Φωτογραφία από: https://www.sansimera.gr/biographies/337
Πολύ αξιόλογο είναι το δοκιμιακό του έργο: αυτός και ο Γεώργιος Θεοτοκάς είναι οι κύριοι εκφραστές του θεωρητικού προβληματισμού και των αναζητήσεων της ανανεωτικής γενιάς του ’30.
Ήταν γιος του πολιτικού Δημητρίου Τερζάκη (1870-1958). Γεννήθηκε στο Ναύπλιο στις 16 Φεβρουαρίου του 1907 και έζησε εκεί μέχρι το 1915, όταν και μετακόμισε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος το 1929, αλλά εγκατέλειψε σύντομα τη δικηγορία για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία.
Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1925 με τη συλλογή διηγημάτων Ο ξεχασμένος και έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και το θέατρο, όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με το έργο του Αυτοκράτωρ Μιχαήλ που ανέβασε τον ίδιο χρόνο το Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα διηύθυνε και τα βραχύβια περιοδικά Πνοή και Λόγος. Το 1937 έγινε γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής του Δραματολογίου (1939-1942) και γενικός διευθυντής της ιστορίας και της δραματολογίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1971) και γενικός διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1975).
Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1940-1941) και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε κάποια από τα διηγήματά του και κυρίως στο βιβλίο του «Απρίλης». Το 1964 συνέγραψε για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου Στρατού το χρονικό του πολέμου, το οποίο εκδόθηκε με τον τίτλο «Ελληνική Εποποιία 1940-41».
Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα: αρθρογραφούσε για πολλά χρόνια στην εφημερίδα Το Βήμα (φιλολογικός συνεργάτης) και από το 1948 θεατρικός κριτικός. Επίσης υπήρξε και διευθυντής του περιοδικού Εποχές (1963-1967).
Το 1969 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το 1974 έγινε Ακαδημαϊκός. Επίσης τιμήθηκε δύο φορές με το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1938 και 1939), με το κρατικό βραβείο θεάτρου (1957) και πρώτο κρατικό βραβείο της ομάδας των δώδεκα καλύτερων ποιητών και πεζογράφων (1963).
Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1979 στην Αθήνα. Γιος του είναι ο γνωστός Ελληνογερμανός συνθέτης Δημήτρης Τερζάκης (γενν. 1938).
Το έργο
Πεζογραφικό έργο
Ο Τερζάκης ξεκίνησε τη λογοτεχνική πορεία του κατά τη δεκαετία του 1920 με δύο συλλογές διηγημάτων, Ο ξεχασμένος (1925) και Φθινοπωρινή συμφωνία (1929). Στα έργα αυτά δε φαίνεται τόσο το προσωπικό του ύφος, όσο οι διάφορες λογοτεχνικές επιδράσεις από άλλους συγγραφείς. Κατά τη δεκαετία του 1930 στράφηκε στο μυθιστόρημα, όπως και όλοι οι λογοτέχνες της γενιάς του, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τα διηγήματα.
Τα μυθιστορήματα του Τερζάκη, με εξαίρεση την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ και Το ταξίδι με τον Έσπερο, είναι αστικά μυθιστορήματα που απεικονίζουν την ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου. Χαρακτηριστικό όλων είναι το καταθλιπτικό κλίμα, η ασφυκτική ατμόσφαιρα, οι ήρωες-δέσμιοι της οικονομικής στενότητας και των κοινωνικών προκαταλήψεων και η απαισιοδοξία.
Η Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ θεωρείται το αρτιότερο πεζογράφημα του Τερζάκη και ένα από τα καλύτερα, ιστορικά και μη, μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Είναι ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Αναφέρεται στην εξέγερση των Ελλήνων και Σλάβων το 1293, που οδήγησε στην κατάληψη του φράγκικου κάστρου της Καλαμάτας και ο κεντρικός άξονας του έργου είναι ο έρωτας ανάμεσα στην Ιζαμπώ, κόρη του Γουλιέλμου Βιλλαρδουίνου, και τον ηγέτη της εξέγερσης Νικηφόρο Σγουρό.
Το 1975 παρουσιάστηκε στην ελληνική δημόσια τηλεόραση το μυθιστόρημα του Τερζάκη Μενεξέδενια Πολιτεία. Την τηλεοπτική διασκευή του βιβλίου έκανε ο συγγραφέας Γιάννης Κανδήλας. Στη σειρά πρωταγωνιστούσε ο Θάνος Κωτσόπουλος.
Εργογραφία
Μυθιστορήματα
Δεσμώτες (1932)
Η παρακμή των Σκληρών (1933)
Η μενεξεδένια πολιτεία (1937)
Η πριγκιπέσσα Ιζαμπώ (1945)
Ταξίδι με τον Έσπερο (1946)
Το λυκόφως των ανθρώπων (δημοσιεύθηκε σε συνέχειες το 1947, εκδόθηκε το 1989)
Δίχως θεό (1951)
Η μυστική ζωή (1957) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, 1958)
Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων (μαζί με τους Μ. Καραγάτση, Στράτη Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη), 1958
Ιστορικά
Η Ελληνική Εποποιία 1940-1941, Χρονικό του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 (Εστία, 1964 και 2η έκδοση, Γενικό Επιτελείο Στρατού, 1990)
Συλλογές διηγημάτων
Ο ξεχασμένος (1925)
Φθινοπωρινή συμφωνία (1929)
Του έρωτα και του θανάτου (1943)
Απρίλης (1946)
Η στοργή [νουβέλα] (1944)
Θεατρικά έργα
Αυτοκράτωρ Μιχαήλ (1936)
Γαμήλιο Εμβατήριο (1937)
Ο σταυρός και το σπαθί (1939)
Είλωτες (1939)
Ο εξουσιαστής (1942)
Το μεγάλο παιχνίδι (1944)
Αγνή (1949)
Θεοφανώ (1956)
Νύχτα στη Μεσόγειο (1957)
Τα λύτρα της ευτυχίας (1959)
Θωμάς ο δίψυχος (1962)
Ο πρόγονος (1970)
Δοκίμια
Προσανατολισμός στον Αιώνα (1963)
Το Μυστικό του Ιάγου (1964)
Αφιέρωμα στην Τραγική Μούσα (1970)
Οι Απόγονοι του Κάιν (1972)
Ποντοπόροι (1975)
Οδοιπόροι μιας Εποχής (1980)
Ένας Μεταβαλλόμενος Άνθρωπος (1983)
Για μια Δικαίωση του Ανθρώπου (1987)
Μεταφράσεις
Αντιγόνη του Σοφοκλή (1976)
Οιδίπους Τύραννω του Σοφοκλή (1977)
Οιδίπους επί Κολωνώ του Σοφοκλή (1978)
Ηλέκτρα του Σοφοκλή (1979)
Φιλοκτήτης του Σοφοκλή (1980)
Ιφιγένεια εί εν Ταύροις του Ευριπίδη (1981)
Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη (1982)
Μήδεια του Ευριπίδη (1983)
Ικέτιδες του Ευριπίδη (1984)
Βάκχαι του Ευριπίδη (1984)
Ορέστης του Ευριπίδη (1985)
Ανδρομάχη του Ευριπίδη (1985)
Ιππόλυτος του Ευριπίδη (1986)
Ηρακλείδες του Ευριπίδη (1988)
Τρωάδες του Ευριπίδη χορική τραγωδία αφιερωμένη στον πελοποννησιακό πόλεμο και κυρίως στον παραλογισμό του (1989)
Νωρίς Θριαμβευτική του Άικεν Κόνραντ (1971)
Ο Νέγρος του Νάρκισσου του Τζόζεφ Κόνραντ (1973)
Ο Καθένας με τον Χαρακτήρα του του Μπεν Τζόνσον (1974)
Ο Καθένας έξω από τον Χαρακτήρα του του Μπεν Τζόνσον (1976)
«ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» -Άγγελος Τερζάκης
Το πορτρέτο του πεζογράφου και θεατρικού συγγραφέα ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΕΡΖΑΚΗ (ΝΑΥΠΛΙΟ, 1907-ΑΘΗΝΑ, 1979) και τη σχέση του με την πολιτική και πολιτιστική ζωή της ΕΛΛΑΔΑΣ εξετάζει το επεισόδιο της σειράς «ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ».
Γλωσσομαθής και προικισμένος με μουσική παιδεία, προορισμένος από τον βουλευτή πατέρα του να ασχοληθεί με την πολιτική, θα σπουδάσει δικηγορία, την οποία θα εγκαταλείψει μετά από διετή εξάσκησή της, για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία και στο θέατρο.
Σε ηλικία 14 ετών θα γράψει το μακροσκελές μυθιστόρημα «ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΟΣ», επίσημα στα γράμματα θα εμφανιστεί το 1926 με τη συλλογή διηγημάτων «Ο ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΣ», ενώ το έργο του «ΔΕΣΜΩΤΕΣ» (1932) θα θεωρηθεί γενέθλιο της λογοτεχνίας της Γενιάς του ’30.
Το μυθιστόρημα που τον καθιέρωσε είναι «Η ΠΡΙΓΚΗΠΕΣΣΑ ΙΖΑΜΠΩ» (πρώτη μορφή 1937/8, δεύτερη μορφή 1945), που σχολιάζει βαθύτερα την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας, γραμμένο σε μεταιχμιακή εποχή κατά την οποία θα ταχθεί κατά της στρατευμένης τέχνης και θα γίνει πολέμιος του Εμφυλίου της χώρας.
Θεατράνθρωπος από το 1937, θα μνημονευθεί κυρίως ως καθηγητής στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1950-1971) και διευθυντής της σε τρεις περιόδους, ενώ τα ιστορικά του δράματα «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΑΘΙ» (1939) «ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΜΙΧΑΗΛ» (1936) και «ΘΕΟΦΑΝΩ» (1956) θα παρασταθούν από κρατικές και ιδιωτικές θεατρικές σκηνές.
Διεισδυτικός γνώστης του κλασικού ρεπερτορίου και λάτρης της χρονικογραφίας, θα τιμηθεί με το Α’ Κρατικό Βραβείο Θεάτρου (1939) για τα θεατρικά του έργα «Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΠΑΘΙ» και «ΕΙΛΩΤΕΣ», με το Α’ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το έργο του «ΜΥΣΤΙΚΗ ΖΩΗ» (1958), αλλά και με τον τίτλο του ακαδημαϊκού (1974).
Ο γιος του ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ σκιαγραφεί τον πατέρα του λέγοντας μεταξύ άλλων ότι αν και ήταν μεγαλωμένος σε αστικό περιβάλλον «στράφηκε στον κοσμάκη». Αποσπάσματα οπτικοποιημένου ιστορικού χωροχρόνου αναδεικνύουν τη θέση του ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΕΡΖΑΚΗ στην πνευματική σκηνή της χώρας.
.
.
Βίντεο από: μηπως ειμαι καποια