«Την 13-8-44 και από της 4ης πρωινής ώρας και μέχρι της μεσημβρίας περίπου απεκλείσθη άπασα η περιφέρεια του ενταύθα ΙΑ’ Αστυνομικού Τμήματος Συνοικισμού Καλαμαριάς υπό Γερμανών στρατιωτών… τμήματα δε των ενταύθα Εθνικιστικών Ομάδων ενήργησαν κατ’ οίκον ερεύνας και εξετέλεσαν τους κάτωθι…»
Η ανακοίνωση της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσσαλονίκης, της 16ης Αυγούστου 1944, προϊδεάζει για το τι συνέβη τρεις ημέρες πριν στο Μπλόκο της Καλαμαριάς. Το τάγμα του Δάγκουλα (ένας από τους εφιάλτες – δοσίλογους εκείνης της εποχής) που οι Γερμανοί είχαν σαν συνεργάτες τους, προσέφερε «πολύτιμη βοήθεια» στις εγκληματικές επιχειρήσεις των ναζί.
Απολογισμός 11 εκτελεσθέντες. Στο μνημείο που έχει αναγερθεί, αναφέρονται περισσότερα ονόματα, καθώς στα θύματα των ναζί, συμπεριλαμβάνονται και εκείνα που έπεσαν σε άλλες στιγμές και σε άλλα σημεία της Καλαμαριάς.
Σύμφωνα με το Δήμο Καλαμαριάς: «Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής του 1941-44, η Καλαμαριά πληρώνει το δικό της φόρο αίματος. Καθώς ο συνοικισμός γειτνιάζει με τον στρατιωτικό στόχο του αεροδρομίου της Μίκρας, δέχεται συχνούς βομβαρδισμούς. Οι Καλαμαριώτες πήραν ενεργό μερός στην Εθνική Αντίσταση, πληρώνοντας τη συμμετοχή τους με 29 θύματα στον μπλόκο της Καλαμαριάς, την 13η Αυγούστου 1943».
Στις εφόδους των «εθνικιστικών ομάδων» στα σπίτια δεν έλλειψε και το πλιατσικολόγημα, αφού καταγράφεται και η κατανάλωση ενός βάζου γλυκού του κουταλιού που «ανακάλυψαν» και το έφαγαν πριν αρχίσουν τις εκτελέσεις!!
Αφορμή για το Μπλόκο της Καλαμαριάς, ήταν η εκτέλεση του ταγματασφαλίτη, Ιωάννη Βελισσαρίδη, από την Οργάνωση Προστασίας Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ).
Μετά τις εκτελέσεις οι «πρωταγωνιστές» τους, έστησαν γλέντι με σουβλιστά αρνιά και κρασί. Αργότερα έγινε γνωστό πως το γλέντι έστησε ο Δήμαρχος για να τους αποσπάσει από την πιθανότητα να συνεχίσουν τις δολοφονίες. Η εξήγηση αυτή δόθηκε από τον ίδιο σε λαϊκό δικαστήριο, που τον κάλεσε να δώσει εξηγήσεις για το γλέντι που έστησε με τους δολοφόνους και έγινε δεκτή. Υπήρχαν άλλωστε και άλλοι που είχαν συλληφθεί και γλίτωσαν την εκτέλεση.
Στην ιστορία έμεινε ο άδικος χαμός των εκτελεσθέντων και η κατώτατης υποστάθμης βάρβαρη συμπεριφορά των Ελλήνων εκτελεστών – συνεργατών των Γερμανών, που έτρωγαν, έπιναν και γλεντούσαν όταν το αίμα κυλούσε ακόμα στους δρόμους της προσφυγομάνας Καλαμαριάς.
Συνήθως οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης, πραγματοποιούνται λίγες ημέρες αργότερα από την 13η Αυγούστου, για να είναι πιο λειτουργικές, αφού αρκετός κόσμος απουσιάζει την καλοκαιρινή περίοδο.
Το Μπλόκο της Καλαμαριάς αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το Βασίλη Τσιτσάνη, που έγραψε το τραγούδι «Μπλόκος».
Πηγή φωτο: Καλαμαριάς Δρώμενα