Η καλέντουλα ή αλλιώς το σαφράν του φτωχού είναι ένα ανθοφόρο φυτό που χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για φαρμακευτικούς, καλλυντικούς, γαστρονομικούς, αλλά και διακοσμητικούς σκοπούς. Τον 12ο αιώνα, οι Αρχαίοι Ρωμαίοι παρατήρησαν την μηνιαία ανθοφορία του βοτάνου (συνήθως σε κάθε νέα σελήνη) και του απέδωσαν την ονομασία Κalendae, η οποία μεταφράζεται ως οι πρώτες μέρες κάθε μήνα.
Ταυτόχρονα με τις φυσικές ιδιότητες αυτού του πανέμορφου λουλουδιού, ανακαλύφθηκαν και διαδόθηκαν σε κάθε γωνιά της γης και οι θεραπευτικές χρήσεις του. Πολλοί πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν την καλέντουλα ως βασικό θεραπευτικό μέσο της αμηνόρροιας, της επιπεφυκίτιδας, των πληγών, των εγκαυμάτων και των μολύνσεων του δέρματος. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε τόσο στην διακόσμηση αγαλμάτων όσο και στην μαγειρική, ως ενισχυτικό γεύσης σε σαλάτες, σούπες και δημητριακά.
Πολλοί την αναγνωρίζουν και με την ονομασία «κατιφές», ένα ποώδες βότανο του γένους Calendula, της οικογένειας των Αστεροειδών. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα ετήσιο ανθοφόρο φυτό, που αναπτύσσεται στην Δυτική Ευρώπη, την Νοτιοανατολική Ασία και την Μεσόγειο.
Η ευκολία με την οποία ευδοκιμεί και ανθίζει, την καθιστά ως ένα από τα πιο κοινά λουλούδια που υπάρχουν στους κήπους. Τα φωτεινά κίτρινα άνθη της, είναι αυτά που την κάνουν τόσο ευεργετική, καθώς εκεί «κρύβονται» όλες οι θρεπτικές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων των αντιοξειδωτικών και των ακόρεστων λιπαρών οξέων. Συστατικά, που μπορούν να προστατεύσουν και να θεραπεύσουν τον οργανισμό μας, δίχως καμία απολύτως παρενέργεια.
Ιδιότητες
Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της καλέντουλας είναι η υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή. Όπως γνωρίζουμε, τα φλαβονοειδή είναι αντιοξειδωτικά που προστατεύουν τον οργανισμό από κυτταρικές βλάβες και την εκδήλωση σοβαρών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Επιπλέον, έχει επιστημονικώς τεκμηριωμένες αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές και αντιμυκητιασικές ιδιότητες, οι οποίες δίνουν στην καλέντουλα μια πληθώρα θεραπευτικών χρήσεων.
Οφέλη
Η καλέντουλα διακρίνεται για τα εντυπωσιακά οφέλη της. Τα πιο σημαντικά είναι:
Κατά του καρκίνου
Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της καλέντουλας φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευεργετικές στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου και του ερεθισμού που προκαλείται από την χημειοθεραπεία. Μελέτες έχουν επιβεβαιώσει, ότι οι δραστικές ουσίες του φυτού, δεν καταπολέμουν μόνο τα καρκινικά κύτταρα, αλλά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και στην ενεργοποίηση των λεμφοκυττάρων. Τα κύτταρα αυτά είναι αρμόδια για την προστασία του οργανισμού από την εισβολή μολυσματικών ιών, αποτρέποντας την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών, όπως είναι ο καρκίνος ή οι βλάβες του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της δερματίτιδας.
Στοματική υγιεινή
Τα τελευταία χρόνια, οι ισχυρές αντιμικροβιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητες έχουν καταστήσει την καλέντουλα ως ένα από τα πιο δημοφιλή πρόσθετα συστατικά στην παρασκευή οδοντόκρεμας και στοματικών διαλυμάτων. Η χρήση της βοηθά τόσο στην μείωση της φλεγμονής των ούλων, όσο και στην καταπολέμηση της ουλίτιδας, των κοιλοτήτων, της πλάκας και πολλών άλλων προβλημάτων που επιβαρύνουν την υγεία του στοματικού περιβάλλοντος.
Επουλώνει άμεσα τις πληγές
Μια από τις πιο ευεργετικές ιδιότητες της καλέντουλας είναι η άμεση επούλωση των πληγών. Η τοπική εφαρμογή του φυτού σε κοψίματα, γρατζουνιές, μώλωπες και τσιμπήματα εντόμων βοηθά στην γρήγορη αντιμετώπιση των τραυμάτων. Αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στα αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά ενεργά συστατικά αυτού του θαυμάσιου φυτού, που δημιουργούν μια ασπίδα προστασίας στα τραύματα, αποτρέποντας τις λοιμώξεις και συμβάλλοντας δραστικά στην αποκατάστασή τους.
Όμορφο και υγιές δέρμα
Εκτός από τις προηγούμενες θεραπευτικές δράσεις, η καλέντουλα ενισχύει σημαντικά και την υγεία του δέρματος. Επιδρά στην ροή του αίματος και προσφέρει αντιοξειδωτική προστασία, η οποία μειώνει την εμφάνιση των ρυτίδων και των σημείων γήρανσης. Εάν λοιπόν θέλετε ομοιόμορφη και νεανική επιδερμίδα που λάμπει, μπορείτε να κάνετε χρήση βιολογικών προιόντων που την περιέχουν ως βασικό συστατικό. Επιπλέον, μπορείτε να την καταναλώσετε σε κάποια άλλη μορφή, όπως είναι το τσάι.
Βελτιώνει την όραση
Το β-καροτένιο είναι απαραίτητο για την υγεία και την σωστή λειτουργία των ματιών μας. Δεδομένου ότι η καλέντουλα είναι μια πολύ καλή πηγή της συγκεκριμένης ένωσης, η τακτική κατανάλωση της αποτρέπει τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας και την ανάπτυξη καταρράκτη. Επίσης, τα αντιοξειδωτικά στοιχεία του φυτού επιδρούν στην συνολική υγεία της όρασης.
Μείωση της φλεγμονής
Είναι ιδανική επιλογή για όσους υποφέρουν από αρθρίτιδα ή ουρική αρθρίτιδα, καθώς η εφαρμογή ελαίου καλέντουλας προσφέρει άμεση ανακούφιση από τον πόνο. Επιπλέον, το τσάι του βοτάνου βοηθά τόσο στην καταπολέμηση του βήχα και της ρινικής συμφόρησης, όσο και στην αντιμετώπιση διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος, εξαλείφοντας οποιαδήποτε φλεγμονή που προκαλεί δυσφορία.
Εξουδετερώνει τους μυϊκούς σπασμούς
Οι αντισπασμωδικές ιδιότητες του βοτάνου έχουν αναγνωριστεί και αξιοποιηθεί από τους ανθρώπους εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τα φλαβονοειδή της καλέντουλας χαλαρώνουν το νευρικό σύστημα και βοηθούν στην εξουδετέρωση των μυϊκών σπασμών. Γεγονός, που καθιστά την καλέντουλα εξαιρετικά χρήσιμη για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, των κοιλιακών κραμπών και της δυσμηνόρροιας.
Καλέντουλα στον κήπο σας
Εάν θέλετε να επωφεληθείτε άμεσα από τις ευεργετικές ιδιότητες της καλέντουλας, μπορείτε να την φυτέψετε στον κήπο σας ή σε μία γλάστρα στο μπαλκόνι σας. Πρόκειται για μια εξαιρετικά εύκολη καλλιέργεια, καθώς το συγκεκριμένο φυτό μπορεί να ευδοκιμήσει οπουδήποτε. Τα θεραπευτικά συστατικά του βοτάνου βρίσκονται στα λουλούδια του. Για τον λόγο αυτό, προτείνεται η συλλογή τους κάθε τρεις μέρες. Στην συνέχεια, τα απλώνετε σε μια πετσέτα έως ότου στεγνώσουν (προσοχή! δεν χρειάζεται να τα πλύνετε). Τέλος, τα αποθηκεύετε και τα χρησιμοποιείτε είτε για ιατρικούς είτε για καλλυντικούς σκοπούς.
Μορφές
Η καλέντουλα είναι εμπορικά διαθέσιμη σε διάφορες μορφές, οι οποίες περιλαμβάνουν:
– Βάμμα: Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση εγκαυμάτων.
– Έγχυμα: Επουλώνει άμεσα τις πληγές.
– Τσάι: Ανακουφίζει από τα συμπτώματα του πονόλαιμου. Παράλληλα, οι αντιμικροβιακές και αντιικές ιδιότητες βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων.
– Κρέμα ή αλοιφή καλέντουλας: Είναι εξαιρετικά χρήσιμη για ενυδάτωση και θρέψη της επιδερμίδας. Εφαρμόζεται επίσης για να καταπραΰνει τα συμπτώματα του εκζέματος και της ψωρίασης, ενώ βοηθά και στην αποτελεσματική θεραπεία της ακμής.
– Αιθέριο έλαιο: Χαλαρώνει και ηρεμεί.
Δεδομένου ότι πρόκειται για φυτικά παράγωγα, θα πρέπει να προστατεύονται από το φως και την υγρασία. Ενώ δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται μετά το πέρας των τριών ετών.
Σημείωση!
Όσον αφορά το εκχύλισμα καλέντουλας, να αναφέρουμε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να παραχθεί 100% καθαρό εκχύλισμα. Μπορεί να εξάγεται έλαιο από τα λουλούδια του βοτάνου, ωστόσο για να βγει το τελικό προϊόν που θα είναι πλούσιο σε ευεργετικές ιδιότητες, θα πρέπει το έλαιο αυτό να παραμείνει σε εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο, για τουλάχιστον έναν μήνα.
Παρενέργειες – Αντενδείξεις
Τα βοτανά έχουν μια πολύ μεγάλη και διακεκριμένη ιστορία στην θεραπεία διαφόρων ασθενειών. Ωστόσο, καλό είναι πριν την χρήση τους να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, η καλέντουλα θεωρείται απολύτως ασφαλής. Υπάρχουν, βέβαια, ορισμένες περιπτώσεις που η χρήση της απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Πιο συγκεκριμένα:
– Η εφαρμογή καλέντουλας απευθείας σε ανοιχτές πληγές, δεν πρέπει να γίνει χωρίς την παρότρυνση ενός ειδικού.
– Η χρήση της δεν συνιστάται σε άτομα με αλλεργίες στα φυτά της οικογένειας των Αστεροειδών. Άλλα βότανα της ίδιας οικογένειας είναι το χαμομήλι και η εχινάκεια.
– Δεν ενδείκνυται για εγκύους και θηλάζουσες, καθώς περιέχει ουσίες που μπορεί να αποβούν τοξικές για το έμβρυο.
– Εξαιτίας των χαλαρωτικών ιδιοτήτων της φαίνεται ότι αλληλεπιδρά αρνητικά με τα ηρεμιστικά, καθώς και με τα φάρμακα του διαβήτη και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.