Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στη Σάμο το 580 π.κ.χ και από την παιδική του ηλικία εκδήλωσε μία ιδιαίτερη αγάπη για τη μάθηση. Για καλή του – και καλή μας – τύχη, ο πατέρας του, Μνήσαρχος, τον έπαιρνε μαζί του στα ταξίδια σε Ανατολή και Δύση, με αποτέλεσμα ο νεαρός Πυθαγόρας να αναπτύξει από νωρίς διευρυμένη αντίληψη για τον κόσμο. Ο πατέρας του φρόντισε ακόμα να λάβει ο γιος του την καλύτερη μόρφωση κοντά στους μύστες της Ανατολής και στον διάσημο τότε φιλόσοφο από τη Σύρο, Φερεκύδη.
Ακόμα και αν δεν γνωρίζετε τίποτα για τον Πυθαγόρα, οπωσδήποτε κάτι θα έχετε ακούσει για το πυθαγόρειο θεώρημα. Ο Πυθαγόρας ήταν πρωτοπόρος στα μαθηματικά και στη γεωμετρία, ήταν εξαιρετικός θεωρητικός της μουσικής, φιλόσοφος με πολύ ιδιαίτερη κοσμοθεωρία θρησκευτικού τύπου και όταν εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα της Ιταλίας, φανέρωσε και το πολιτικό του ταλέντο επίσης.
Εδώ θα ασχοληθούμε με τον φιλόσοφο Πυθαγόρα και τη διδασκαλία του σχετικά με τις αρετές που οφείλει να επιδιώκει κάθε άνθρωπος, ώστε να είναι αγνός, έτοιμος για μία καλύτερη ενσάρκωση. Είναι ένα απόσπασμα από τα «Χρυσά Έπη», ένα κείμενο με τα βασικά σημεία της διδασκαλίας του Πυθαγόρα, που γράφτηκε από πυθαγόρειους του 5ου αι. π.κ.χ, πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατο του δασκάλου.
Για να διευκολύνουμε την ανάγνωση, δώσαμε στο απόσπασμα τη μορφή δεκαλόγου.
1. Κάνε συνήθεια να κυριαρχείς στον ύπνο, στο στομάχι, στη λαγνεία και στον θυμό.
2. Μην πράξεις κάτι επαίσχυντο, ούτε μόνος σου ούτε μαζί με άλλους και από όλους πιο πολύ τον εαυτό σου να ντρέπεσαι.
3. Να ασκείς τη δικαιοσύνη με έργα και με λόγια.
4. Να μην εθίζεσαι σε τίποτα ασυλλόγιστα, αλλά να γνωρίζεις πως ο θάνατος για όλους είναι αναπόφευκτος και τα χρήματα, άλλοτε είναι καλό να τ’ αποκτάς και άλλοτε να τα χάνεις.
5. Ό, τι σου αναλογεί από τις δυστυχίες που συμβαίνουν τυχαία στους θνητούς, να το υποφέρεις χωρίς αγανάκτηση. Και όσα από αυτά μπορείς να τα θεραπεύεις. Σκέψου πως οι θεοί δεν δίνουν μεγάλο μερίδιο από αυτά στους αγαθούς ανθρώπους.
6. Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να εκπλήσσεται και να απορεί ούτε από τα άθλια ούτε από τα καλά λόγια των ανθρώπων που άφθονα ακούς. Κι αν ακούσεις ψέμα για κάτι, να είσαι πράος. Να μην σε παραπλανήσει κανείς ούτε με λόγια ούτε με έργα να κάνεις ή να πεις οτιδήποτε δεν είναι καλό.
7. Πριν πράξεις οτιδήποτε να σκέπτεσαι προσεκτικά, ώστε να μην κάνεις κάτι ανόητο. Ο ανόητος ( εκείνος που δεν σκέπτεται) λέει και πράττει ανόητα πράγματα.
8. Να πράττεις εκείνα που δεν θα σου προκαλέσουν στεναχώρια αργότερα. Μην πράττεις εκείνα που δεν γνωρίζεις, αλλά να φροντίσεις να μάθεις για όσα έχεις άγνοια κι έτσι η ζωή σου θα είναι ευχάριστη.
9. Δεν πρέπει να παραμελείς την υγεία του σώματός σου, αλλά, με μέτρο να πίνεις, να τρως και να γυμνάζεσαι, και μέτρο εννοώ εκείνο που δεν θα σε στεναχωρήσει. Συνήθισε σε διατροφή καθαρή και λιτή και ζώντας έτσι, φυλάξου από όσα επισύρουν φθόνο. Μην δαπανάς άκαιρα τα καλά, όπως κάνουν οι αδαείς, ούτε να στερείσαι σε σημείο που να γίνεις ανελεύθερος, διότι το μέτρο είναι η άριστη κατάσταση σε όλα.
10. Μην επιτρέψεις στα μάτια σου ύπνο απαλό πριν εξετάσεις τρεις φορές τις πράξεις της ημέρας: «Σε τι αστόχησα; Τι έπραξα; Τι δεν έπραξα από εκείνα που έπρεπε να πράξω;» Ξεκινώντας από το πρώτο να επεκτείνεσαι στα επόμενα, για τα άσχημα που έκανες να επιπλήττεις τον εαυτό σου, για τα καλά να ευχαριστιέσαι.
Για τούτα να κοπιάζεις, αυτά να μελετάς, αυτά πρέπει να επιθυμείς.
«Εκείνος το είπε», όπως συνήθιζαν να λένε οι μαθητές του, από σεβασμό στον δάσκαλο και δέος για το κύρος της αυθεντίας του. Αλλά εμείς δεν τον γνωρίζουμε τόσο καλά όσο εκείνοι για να τον εμπιστευτούμε με τόση ευκολία. Ας εμπιστευτούμε την ίδια τη ζωή εξετάζοντας, αν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά οφείλονται στην αστοχία μας να αποφύγουμε κάτι από αυτά που είχε «Εκείνος» εντοπίσει ως πηγές της δυστυχίας μας. Αν δυσκολεύεστε να αντιμετωπίσετε τον εαυτό σας σε αυτή την εξέταση, σας προτείνω να ξεκινήσετε από το νούμερο 10. Αυτό θα σας διευκολύνει να βάλετε τις σκέψεις σας (και μετά τις πράξεις σας) σε τάξη και θα σας οδηγήσει με μεγαλύτερη ευκολία σε όλα τα άλλα.
Αν ο Πυθαγόρας είχε δίκιο, τότε αυτή η διαδικασία θα αναβαθμίσει την ψυχή σας και θα την προετοιμάσει για μία καλύτερη μετενσάρκωση. Σε κάθε περίπτωση όμως θα σας βοηθήσει να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας, να αποκτήσετε αυτοπεποίθηση και αντοχή και να διαμορφώσετε έναν χαρακτήρα αξιοθαύμαστο!