Άγιος Μηνάς: Ανήκει στους πιο δημοφιλείς Αγίους της Εκκλησίας μας.
Γεννήθηκε το 245 μ.Χ. στο Νίκιο της Κάτω Αιγύπτου.
Οι γονείς του Αγίου ήταν ειδωλολάτρες.
Ο Μηνάς όμως από εφηβική ηλικία γνώρισε το Χριστό. Με θερμή πίστη και νεανικό ενθουσιασμό αγωνιζόταν να τηρεί τις εντολές του Θεού και να σφυρηλατήσει έναν άρτιο και υποδειγματικό χαρακτήρα.
Ο βίος του Αγίου
Όταν έφθασε σε νόμιμη ηλικία, στρατολογήθηκε και κατατάχθηκε στο τάγμα του ιππικού των Ρουτιλιανών της Φρυγίας Σατουλαρίας, το οποίο είχε για έδρα το Κοτύαιο, τη σημερινή Κιουτάχεια της Μικράς Ασίας. Οι άνδρες της φρουράς αυτής ήταν απ’ τους εκλεκτότερους στρατιώτες. Διέπρεπαν όλοι σ’ εμφάνιση κι εξωτερικό παράστημα, σε γενναιότητα και σε αρρενωπό φρόνημα.
Ο Μηνάς υπήρξε παράδειγμα τελείου στρατιώτη. Κάθε καθήκον που του ανέθεταν το εκτελούσε πιστά. Αυτή η άμεμπτη διαγωγή του ήταν φυσική συνέπεια για τον χριστιανό Μηνά, που εναρμόνιζε πίστη και πράξη. Και πάνω σ’ αυτό το σοβαρό ζήτημα ήταν υπόδειγμα ο Μηνάς.
Στον Μηνά δόθηκε η ευκαιρία να γνωρισθεί και να συνδεθεί πνευματικά με άλλους νέους στρατιώτες. Με πολλή φροντίδα και χριστιανική φρόνηση καλλιέργησε την ευσέβεια και τη ζωντανή πίστη στον όμιλο των συντρόφων του. Εργάσθηκε με υπομονή για τη διαφώτιση και την αναγέννησή τους, σαν ιεραπόστολος.
Οι πρώτοι χριστιανοί θεωρούσαν ιερή υποχρέωσή τους να μιλούν για την πνευματική ζωή: για τις χριστιανικές αρετές, για την έμπρακτη εκδήλωση της αγάπης προς τον πλησίον, για την αποφυγή των ελαττωμάτων εκείνων που μάστιζαν τον ειδωλολατρικό κόσμο και γενικά για μια ζωή ανώτερη.
Μιλούσαν με πολλή θέρμη και αγάπη για το πρόσωπο του Χριστού, σε σημείο που να ζεσταίνουν τους χλιαρούς και να λειώνουν τα παγόβουνα των εθνικών.
Και πράγματι αρκετοί από τους συστρατιώτες του τον ακολούθησαν στη χριστιανική πίστη.
Η ασκητική ζωή
Ο Μηνάς, κατά την παράδοση, μετά τη στρατιωτική του θητεία αφιερώθηκε στον Κύριο, για να ικανοποιήσει τους ιερούς πόθους της καρδιάς του.
Ήταν πραγματικός ασκητής. Αυστηρός στα ήθη. Λιτός στη δίαιτά του. Μάλιστα προσείλκυσε κοντά του κι άλλους φίλους στρατιώτες.
Οι λίγοι αυτοί φίλοι αποτέλεσαν μια κοινοβιακή σκήτη, δηλαδή ασκητήρια, στο Πορσούκ-Νταγ, στους πρόποδες του οποίου ήταν κτισμένη η παλιά Κιουτάχεια.
Εκεί, μακριά απ’ τον κόσμο και κοντά στο Θεό, ο Μηνάς με τους λίγους φίλους του επιδόθηκαν στην πνευματική θεωρία, σε μια ζωή περισυλλογής, για να μελετήσουν και να καλλιεργήσουν τον εαυτό τους. Από κοινού προσεύχονταν, νήστευαν, μελετούσαν και έτσι ενίσχυαν την πίστη και την αγάπη τους προς τον Κύριο, διδάσκοντας και τους άλλους.
Πόσα χρόνια ο Μηνάς και οι σύντροφοί του έμειναν στο ασκητήριο, δεν μας είναι δυστυχώς γνωστό απ’ την ιστορία. Φαίνεται όμως ότι ωφελήθηκαν απ’ αυτή την άσκηση.
Διότι ήταν καθ’ όλα ώριμοι να δεχθούν το μαρτύριο, όταν θα έφθανε η κατάλληλη ώρα.
Ο χρόνος του μαρτυρίου του αγίου Μηνά, 295-305 μ.Χ., συμπίπτει με μια ειρηνική περίοδο της Εκκλησίας. Αυτοκράτορας κατά την εποχή εκείνη ήταν ο Διοκλητιανός.
Αλλά δεν είχε ξεσπάσει ακόμη ο γενικός διωγμός εκ μέρους του. Γι’ αυτό η αφορμή του μαρτυρίου του αγίου έχει ολωσδιόλου ατομικό χαρακτήρα. Μια μέρα κατέβηκε ο Μηνάς απ’ το ησυχαστήριό του για υποθέσεις στο Κοτύαιο.
Κατά σύμπτωση βλέπει πλήθος λαού, παραταγμένο στρατό, όλες τις επίσημες αρχές στην πλατεία της πόλης. Επικεφαλής της όλης αυτής ειδωλολατρικής πομπής ήταν οι «ιερείς της αισχύνης».
Ο Μηνάς πληροφορείται και μαθαίνει την αιτία της αμαρτωλής αυτής πανήγυρης. Γιόρταζαν τα γενέθλια του Διοκλητιανού. Σε μια επίσημη στιγμή των ειδωλολατρικών σπονδών και θυσιών ξεσηκώνεται η χριστιανική συνείδηση του ζηλωτή Μηνά. Θεώρησε πως ήταν μοναδική ευκαιρία να διαφωτίσει με κήρυγμα τόσο τούς άρχοντες όσο και την κοινή γνώμη για την κενότητα των ειδώλων και την αλήθεια του Χριστού.
Με σθένος διακηρύττει: «Ένας είναι ο αληθινός Θεός, ο Χριστός, και όλα αυτά που προσκυνείτε είναι είδωλα τυφλά, άλαλα και αναίσθητα».
Το κήρυγμα αυτό θεωρήθηκε υβριστικό, και η επέμβαση του Μηνά βεβήλωση της ιερότητας της ημέρας και ασέβεια εναντίον του ιερού προσώπου του αυτοκράτορα.
Ωστόσο το εμπνευσμένο κήρυγμα του Μηνά δεν έμεινε άκαρπο. Πολλοί πίστευσαν στον Κύριο, και η παράταξη των πιστών εμψυχώθηκε απ’ τη θαρραλέα ομολογία της πίστης του.
Η δίκη του Αγίου Μηνά
Ήταν πολύ φυσικό ύστερα από ένα τόσο δριμύ και τολμηρό κήρυγμα να οδηγηθεί ο Μηνάς σε δίκη.
Τον καταδίκασαν, γιατί τόλμησε να εμπαίξει τους θεούς και με την ασεβή του στάση αναστάτωσε την επίσημη ημέρα των γενεθλίων του αυτοκράτορα.
Ο Μηνάς θέλησε ν’ απολογηθεί, κυρίως για να συμπληρώσει το κατηχητικό του κήρυγμα. Έτσι ο μεγάλος αθλητής της πίστεως δίνει νέα ομολογία μπροστά στον ηγεμόνα Πύρρο: «Ουδεμία βάσανος θα με χωρίσει από την αγάπη του Χριστού· κάμε οιανδήποτε παίδευση θέλεις και θα σου οφείλω χάριτας». Άφοβα μίλησε στο δικαστήριο και με ψυχραιμία και αταραξία άκουσε τη θανατική του καταδίκη.
Αρχίζει λοιπόν το πνευματικό στάδιο των αγώνων για τον ήρωα της Πίστεως. Ο Μηνάς αισθανόταν τον εαυτό του πολύ ευτυχή. Είχε σημάνει για τον αθλητή του Χριστού η ώρα της θυσίας.
Ο έπαρχος του Κοτυαίου διατάσσει τα όργανά του να υποβάλουν το Μηνά στα πιο φρικιαστικά μαρτύρια. Δένουν τον μάρτυρα και τον μαστιγώνουν αλύπητα.
Από το σώμα του έτρεξε άφθονο αίμα. Αφού τον κράτησαν λίγες μέρες σε μια σκοτεινή φυλακή, έπειτα έτριψαν το λαβωμένο σώμα του με σκληρό τρίχινο ύφασμα, σε σημείο ώστε να ξανανοίξουν φρικτότερα οι πληγές του.
Το μαρτύριο του Αγίου συνεχίζεται. Με σιδερένια νύχια ξεσχίζουν τις σάρκες του. Και οι θηριώδεις δήμιοι καυτηριάζουν με φλόγες τις πληγές του!
Ο Κύριος, που βρήκε αρκετά τα παθήματα του πολυάθλου Μηνά, επιτρέπει στους διώκτες του να θέσουν τέρμα στην πρόσκαιρη ζωή του με αποκεφαλισμό.
Μερικοί χριστιανοί περιμάζεψαν το ιερό του λείψανο και το έθαψαν σε ασφαλή τόπο.
Ύστερα από μερικά χρόνια κάποιος έπαρχος του Κοτυαίου ονομαζόμενος Αθανάσιος, μετέφερε το λείψανο του Αγίου σε πολυτελή λάρνακα στην Αίγυπτο, την πατρίδα του Αγίου.
Λένε ότι ο Μηνάς, προτού πεθάνει, εξέφρασε την επιθυμία ν’ αναπαυθεί στην πατρίδα του, το Νίκιο. Η επιθυμία του Αγίου εκπληρώθηκε αργότερα από πιστούς.
Η χρονολογία του μαρτυρίου του ενδόξου Αγίου πρέπει να τεθεί μεταξύ του 295-305 μ.Χ.. Η 11η Νοεμβρίου θεωρείται η ημέρα της αθλήσεως του μεγαλομάρτυρος.
ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ
Κάποιος χριστιανός ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη, ὁδεύοντας γιά τό πανηγύρι τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ καί ἔχοντας μαζί του ἀρκετά χρήματα, κατέλυσε σέ ἕνα ξενοδοχεῖο. Ὁ ξενοδόχος εἶδε τά ξένα χρήματα καί, κυριευμένος ἀπό ἀπληστία, σκότωσε τόν προσκυνητή, τόν διεμέλισε καί ἔβαλε τά κομμάτια του σέ μία σπυρίδα (ζεμπίλι).
Ἐνῶ σκεφτόταν πού νά θάψει τά μέλη τοῦ θύματός του γιά νά μήν ἀποκαλυφθεῖ τό ἔγκλημα, καταφθάνει στό ξενοδοχεῖο ἕνας ἔφιππος στρατιώτης, ὁ Ἅγιος Μηνᾶς, καί τόν ρωτάει ἐπίμονα πού βρίσκεται ὁ προσκυνητής.
Ὁ ξενοδόχος τόν διαβεβαιώνει ὅτι δέν γνωρίζει τίποτε ἀλλά ὁ Ἅγιος ξεπεζεύει, εἰσέρχεται στά ἐνδότερα τοῦ ξενώνα, βρίσκει τήν σπυρίδα, τήν φέρνει μπροστά του καί τόν ρωτάει μέ φοβερό καί ἄγριο βλέμμα νά τοῦ πεῖ ποιός εἶναι ὁ νεκρός.
Τότε ὁ φονιάς ἔφριξε, πέφτοντας ἄφωνος καί τρέμων στά πόδια τοῦ ἄγνωστου ἱππέα.
Ὁ Ἅγιος συνάρμοσε τά μέλη τοῦ θύματος, προσευχήθηκε καί ἀνέστησε τό νεκρό προσκυνητή παραγγέλνοντάς του νά δοξάζει τόν Θεό. Ὁ ἀναστημένος, σάν νά εἶχε ἐγερθεῖ ἀπό τόν ὕπνο, κατάλαβε ὅσα ἔπαθε, ἐδόξασε τόν Θεό καί προσκύνησε τόν Ἅγιο.
Μόλις ὁ φονιάς συνῆλθε ἀπό τόν τρόμο του καί σηκώθηκε, τοῦ πῆρε ὁ Ἅγιος τά κλεμμένα χρήματα καί τά ἐπέστρεψε στόν προσκυνητή λέγοντάς του νά συνεχίσει τόν δρόμο του.
Ἔπειτα, γιά νά ὁλοκληρώσει τήν εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ, στράφηκε πρός τόν ξενοδόχο, τόν ἔδειρε ὅπως τοῦ ἄξιζε, τόν ἐνουθέτησε, τοῦ ἔδωσε συγχώρηση γιά τό ἔγκλημά του προσευχόμενος γι’ αὐτόν, καβάλησε τό ἄλογό του καί ἔγινε ἄφαντος.
Τότε μόνο κατάλαβε ὁ ξενοδόχος ὅτι ὁ στρατιώτης αὐτός ἦταν ὁ Ἅγιος Μηνᾶς, γεγονός πού θυμίζει τήν ἐμπειρία τῶν δυό Ἀποστόλων κατά τήν πορεία τους πρός Ἐμμαούς, μέ τήν συντροφιά τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ. (Λουκᾶ κδ’ 31).
Κάποιος πλούσιος χριστιανός ἔταξε στόν Ἅγιο Μηνᾶ νά προσφέρει ἕναν ἀσημένιο δίσκο στό ναό του. Παρήγγειλε λοιπόν στόν ἀργυροχόο δύο δίσκους καί τοῦ ζήτησε στόν μέν ἕνα νά γράψει τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου στόν δέ ἄλλον τό ὄνομα τό δικό του. Ἐπειδή ὅμως ὁ δίσκος ὁ προορισμένος γιά τόν Ἅγιο ἔγινε λαμπρότερος καί ὡραιότερος, ὁ χριστιανός, ἀπό ἀπληστία κινούμενος, δίχως νά ντραπεῖ τόν κράτησε γιά τόν ἑαυτό του.
Ταξιδεύοντας λοιπόν στή θάλασσα, δείπνησε στό πλοῖο χρησιμοποιώντας ἀσυλλόγιστα καί χωρίς εὐλάβεια τόν δίσκο τοῦ Ἁγίου. Μετά τό δεῖπνο ὁ ὑπηρέτης τοῦ ἀνευλαβοῦς χριστιανοῦ προσπάθησε νά πλύνει τόν δίσκο στή θάλασσα μέ ἀποτέλεσμα νά τοῦ πέσει στό νερό καί νά βυθισθεῖ. Τότε ὁ νεαρός ὑπηρέτης φοβήθηκε πολύ, σάστισε καί, προσπαθώντας νά πιάσει τόν δίσκο, ἔπεσε καί αὐτός στή θάλασσα.
Ὅταν ὁ κύριός του ἀντελήφθη τό συμβάν, συναισθάνθηκε ὅτι πλήρωνε τά ἐπίχειρα τῆς ἀπληστίας του καί τυπτόμενος ἀπό τήν συνείδησή του, παρακαλοῦσε τόν Θεό νά βρεῖ ἔστω τό λείψανο τοῦ μικροῦ ὑπηρέτη του, τάζοντας νά δώσει στό ναό τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ καί τόν δεύτερο δίσκο, καί τά χρήματα πού ἄξιζε ὁ χαμένος στή θάλασσα δίσκος.
Ἀφοῦ βγῆκε στή στεριά περίμενε μέ ἀγωνία στήν ἀκρογιαλιά μήπως καί ἐκβρασθεῖ τό πτῶμα τοῦ ὑπηρέτη. Καί ἐνῶ παρατηροῦσε τήν θάλασσα, βλέπει τόν μικρό νά βγαίνει ζωντανός ἀπό τό νερό κρατώντας στά χέρια του καί τόν ἀσημένιο δίσκο τοῦ Ἁγίου!
Ὁ πλούσιος ἔφριξε ἀπό τό θαῦμα καί ἔβγαλε φωνή μεγάλη τήν ὁποία ἀκούγοντας οἱ ἐπιβάτες τοῦ πλοίου βγῆκαν ὅλοι ἔξω καί, βλέποντας τό συμβάν, ρωτοῦσαν τόν ὑπηρέτη, πού τούς διηγήθηκε τά ἑξῆς: «Μόλις ἔπεσα στή θάλασσα, παρουσιάσθηκαν μπροστά μου τρεῖς ἄνθρωποι. Ὁ μεγαλύτερος ἀπό αὐτούς φοροῦσε στρατιωτική στολή, ὁ ἄλλος ἦταν νεαρός καί ὁ τρίτος ἦταν Διάκονος. Αὐτοί οἱ τρεῖς μέ πῆραν μαζί τους ἀπό τόν βυθό καί περπατώντας χθές καί σήμερα, μέ ἔφεραν μέχρι ἐδῶ».
Ὁ κύριος του παιδιοῦ καί οἱ ἐπιβάτες τοῦ πλοίου, ἀκούγοντας τό ἐξαίσιο θαῦμα, ἐδόξαζαν τόν Θεό καί ἐθαύμαζαν γιά τούς τρόπους πού χρησιμοποιεῖ προκειμένου οἱ ἄνθρωποι «εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθείν» (Β’ Τιμοθ. γ’ 7).
Οἱ τρεῖς πού ἔσωσαν τόν ὑπηρέτη ἦταν ὁ Ἅγιος Μηνᾶς (ὁ στρατιωτικός), ὁ Ἅγιος Βίκτωρ (ὁ νεαρός) καί ὁ Ἅγιος Βικέντιος (ὁ Διάκονος).
Οἱ δυό τελευταῖοι Ἅγιοι ἐμαρτύρησαν τήν ἴδια ἡμέρα μέ τόν Ἅγιο Μηνᾶ. Τόν 2ο αἰώνα μ.Χ. ὁ Ἅγιος Βίκτωρ γδάρθηκε ζωντανός ἀπό τούς εἰδωλολάτρες καί τόν 3ο αἰώνα μ.Χ. ὁ Ἅγιος Βικέντιος πέθανε ἔπειτα ἀπό σταύρωση καί ἐξάρθρωση τῶν μελῶν στήν ὁποία τόν ὑπέβαλαν οἱ βασανιστές του.
Τιμῶνται μαζί μέ τόν Ἅγιο Μηνᾶ τήν 11η Νοεμβρίου.