Αναθερμαίνεται η ενεργειακή συνεργασία της Τουρκία με την ΕΕ την ώρα που έχει κάνει ανοίγματα σε Συρία και Λιβύη με στόχο να εδραιώσει το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας και να ελέγξει την Μεσόγειο

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Την ώρα που η κυβέρνησις και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κάνουν περίτεχνες κυβιστήσεις για την  αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που διαθέτει η Ελλάς μετά από ολιγωρία ετών, η Άγκυρα είναι έτη μπροστά.

  • Της Μύρνας Νικολαΐδου

Έχει ήδη ξεκινήσει διπλωματικές προσπάθειες για πείσει την ΕΕ  ότι αποτελεί την βασική πύλη ενέργειας που θα ενώσει την Δύση με την Ανατολή, θωρακίζοντας ταυτόχρονα το δόγμα της«Γαλάζιας Πατρίδας» και τον έλεγχο της Μεσογείου.

Ο  πρεσβευτής της Τουρκίας στην ΕΕ, Φαρούκ Καϊμάκτσι, δήλωσε χαρακτηριστικά στο Politico την περασμένη Κυριακή ότι η ενεργειακή συνεργασία θα τεθεί στο επίκεντρο της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας στο πλαίσιο μιας αναθερμάνσεως των σχέσεων που θα περιλαμβάνει εμπορικές συνομιλίες και πολιτική συνεργασία για τους πολέμους στην Ανατολική Ευρώπη και την Μέση Ανατολή.

«Παρά τις δυνατότητες αυτές, ο ενεργειακός διάλογος ΕΕ-Τουρκίας έχει μπλοκαριστεί λόγω των αποφάσεων που ελήφθησαν το 2019. Το βλέπουμε αυτό ως μια αρνητική και για τις δύο πλευρές κατάσταση», δήλωσε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στην ΕΕ, επιρρίπτοντας τις ευθύνες ως συνήθως στην Κυπριακή Δημοκρατία. «Έχουμε τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου», είπε ο Καϊμάκτσι και προσέθεσε με νόημα: «Έχουμε 18 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, που προέρχονται κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν — και μπορούμε εύκολα να το επεκτείνουμε, συνδέοντάς το με το φυσικό αέριο της Μεσογείου. Ο ρόλος μας είναι εκεί, οι δυνατότητές μας είναι εκεί». Και αυτή ακριβώς η  φράσις εμπεριέχει και όλο το σχέδιο των Τούρκων.

kaimaktsi farouk
Φαρούκ Καϊμακτσί

«Φοβάμαι ότι η Ελλάδα βρίσκεται  σε στάδιο σχεδόν νιρβάνας», σχολίασε ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργός Ενέργειας κ. Γιάννης Μανιάτης σε εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του κ. Κωστή Σταμπολή «Η Ελλάδα στη νέα ενεργειακή εποχή- Η έξοδος από την ενεργειακή κρίση και οι προοπτικές στο νέο διεθνές περιβάλλον». Ο Τούρκος πρέσβυς είπε στους Ευρωπαίους εγώ μπορώ να σας βοηθήσω. Η Τουρκία έχει τον TurkStream και  τον ΤΑΝAP που συνδέεται με τον ΤΑP στα ελληνο-τουρκικά  σύνορα. Και λέει ότι τις υποδομές αυτές θα τις συνδέσει με αγωγούς στην Ανατολική Μεσόγειο. Τι εννοεί ο ποιητής; αναρωτήθηκε ευλόγως ο κ. Μανιάτης.

Διπλό άνοιγμα σε Συρία και Λιβύη με το βλέμμα στην «Γαλάζια Πατρίδα»

Είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα έχει απλώσει τα δίκτυα της στην Συρία, ενώ έχει αναθερμάνει τις επαφές της με την Λιβύη με επίκεντρο την ενεργειακή συνεργασία.  Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ επεσήμανε στα τέλη Δεκεμβρίου ότι η Άγκυρα σκοπεύει να τροφοδοτεί την Συρία με ηλεκτρική ενέργεια και να ενισχύσει τις ενεργειακές υποδομές. Ενώ προσέθεσε με νόημα ότι μπορεί επίσης να υπάρχει συνεργασία με την νέα ηγεσία της Συρίας για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο με απώτερο σκοπό την οριοθέτηση ΑΟΖ Συρίας-Τουρκίας, παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ακόμη πιο ξεκάθαρος ήταν όμως ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου ο οποίος δήλωσε την ίδια περίοδο σε συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα: «Όταν έρθει η μέρα, τα αρμόδια θεσμικά όργανα θα λάβουν θέση για μια Συμφωνία Ναυτιλιακής Αρχής, την προστασία των συμφερόντων μας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Γαλάζια Πατρίδα». Και προσέθεσε: «Η συμφωνία για τις θαλάσσιες αρχές θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την αρμοδιότητα τόσο της Συρίας όσο και της Τουρκίας, όσον αφορά την εξερεύνηση πετρελαίου και υδρογονανθράκων εκεί, θα μοιραστούμε ή θα επεκτείναμε κάθε είδους εξουσία ως δύο χώρες, λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές δίκαιο». Παράλληλα,  η Άγκυρα προσπαθεί να θέσει  εκ νέου σε τροχιά την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ-Τουρκίας, ο οποίος είχε παγώσει λόγω αρνήσεως του Άσσαντ. Ο εν λόγω αγωγός θα ξεκινά από το Κατάρ, θα διασχίζει Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, Συρία και εν συνεχεία θα καταλήγει στην Τουρκία με στόχο την Βουλγαρία, παρακάμπτοντας την Ελλάδα.

Την ίδια ώρα η Άγκυρα έχει βάλει στο στόχαστρο και πάλι την Λιβύη, αναθερμαίνοντας την ενεργειακή συνεργασία με απώτερο σκοπό να θέσει σε εφαρμογή το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κρατική Turkish Petroleum Corporation (TPAO)  είναι έτοιμη να επενδύσει στον ενεργειακό τομέα της Λιβύης, εκμεταλλευόμενη τους πλούσιους ανεκμετάλλευτους πόρους της χώρας, όπως δήλωσε ο γενικός διευθυντής Ahmet Turkoglu.

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Anadolu, η TPAO βλέπει μεγάλο δυναμικό στην Λιβύη και σκοπεύει να επενδύσει δισεκατομμύρια δολλάρια. Στοχεύει στην ενίσχυση της παραγωγής πετρελαίου της Λιβύης στα 2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Ο Turkoglu υπογράμμισε τις μεγάλες προοπτικές που υπάρχουν στους υπεράκτιους ενεργειακούς πόρους και στα υπάρχοντα πεδία. Η TPAO επιδιώκει την ανάληψη συμβολαίων για νέες περιοχές έρευνας και την αναβάθμιση υπαρχόντων κοιτασμάτων. Κάλεσε δε για δημιουργία μιας «win-win» κατάστασης που θα ωφελήσει τόσο τη Λιβύη όσο και τους επενδυτές.

Τα εγκώμια της Ουγγαρίας για τον TurkStream

Τα ανοίγματα της Τουρκίας είναι πολύπλευρα με βασικό στόχο να αντικαταστήσουν την ροή του ρωσικού αερίου που διεκόπη στην Ευρώπη, με την Ουγγαρία και την Σλοβακία ήδη να πιέζουν για την εύρεση εναλλακτικών διαδρόμων, κλείνοντας το μάτι στην Άγκυρα. Ο Ούγγρος πρέσβυς στην Τουρκία, Βίκτορ Μάτις δήλωσε στο Anadolu την περασμένη Τρίτη ότι η διακοπή της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας «αποτελούσε έναν κίνδυνο που αναμενόταν εδώ και χρόνια».

Ενώ εστίασε στην  «στρατηγική σημασία» του TurkStream, σημειώνοντας ότι έχει χρησιμεύσει ως «μια επιτυχημένη διαφοροποίηση της οδού παροχής φυσικού αερίου» από τότε που έγινε το κύριο κανάλι παράδοσης για τις εισαγωγές φυσικού αερίου της Ουγγαρίας την 1η Οκτωβρίου 2021. Ο TurkStream, ο αγωγός που τέθηκε σε λειτουργία το 2020 στο πλαίσιο μιας συμφωνίας Τουρκίας-Ρωσσίας, έχει μεταφέρει 44,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου στην Τουρκία και 59,8 bcm στην Ευρώπη μεταξύ 2020 και 2024, αξιοποιώντας τις δύο γραμμές του με ετήσια χωρητικότητα 15,75 bcm.

hartis turkstream

«Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών μας για διαφοροποίηση και πρωτίστως, της εξασφάλισης ασφαλών προμηθειών μέσω του TurkStream, ο εφοδιασμός φυσικού αερίου της Ουγγαρίας δεν επηρεάστηκε από το τέλος της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας», σημείωσε ο Ούγγρος πρέσβυς. «Αυτό υπογράμμισε επίσης τον κρίσιμο ρόλο της Τουρκίας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ουγγαρίας και της Ευρώπης, γεγονός που είχε αναγνωριστεί και εκτιμηθεί από την Ουγγαρία εδώ και πολύ καιρό», είπε ο πρέσβης. Kαι ανέφερε με νόημα:  «Η Τουρκία είχε αναγνωρίσει  ότι η διαφοροποίηση του εφοδιασμού και των διαδρομών φυσικού αερίου, η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, η επέκταση των δυνατοτήτων αποθήκευσης και η ανάπτυξη οδών διαμετακόμισης είναι εργαλεία που όχι μόνο ενισχύουν την τουρκική ενεργειακή ασφάλεια αλλά και επιβεβαιώνουν τη φιλοδοξία της Τουρκίας να γίνει περιφερειακός ενεργειακός κόμβος».

S&P Global: Κρίσιμος παίκτης η Τουρκία στην αγορά ενέργειας

Ο αναβαθμισμένος ενεργειακός ρόλος της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή είχε την τιμητική του και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (20-24 Ιανουαρίου 2025).  Από το βήμα του Νταβός, ο Dave Ernsberger, παγκόσμιος επικεφαλής εμπορευμάτων της S&P Global, περιέγραψε την Τουρκία ως κρίσιμο παράγοντα στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας. Κατά την διάρκεια της συνεντεύξεώς του στο Bloomberg HT, σημείωσε την ικανότητα της Τουρκίας να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις αβεβαιότητες τα τελευταία τρία χρόνια.

«Η Τουρκία έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της κινητικότητας στην παγκόσμια οικονομία. Έχει ξεχωρίσει με προσεγγίσεις όπως η προμήθεια συγκεκριμένων πετρελαϊκών πόρων και την μετατροπή τους σε προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλες χώρες», δήλωσε ο Ernsberger. Και προσέθεσε ότι για να εδραιωθεί περαιτέρω ως παγκόσμιος εμπορικός κόμβος, η Τουρκία πρέπει να δώσει προτεραιότητα στις εξαγωγές, τις δυνατότητες αποθήκευσης και τις διεθνείς εμπορικές στρατηγικές, «Η Τουρκία πρέπει να επικεντρωθεί στις εξαγωγές, την αποθήκευση και το διεθνές εμπόριο για να εδραιώσει τη θέση της ως παγκόσμιο εμπορικό κέντρο», σημείωσε, τονίζοντας τη στρατηγική σημασία της χώρας στον ενεργειακό τομέα.

Η Τουρκία επένδυσε στις χαμένες ευκαιρίες της Ελλάδος

Τίποτα από τα ανωτέρω δεν θα έπρεπε  να προκαλεί έκπληξη. Σε πρόσφατη έκθεση του ινστιτούτου Chatmam House αποκαλύπτεται πώς η Τουρκία με μέθοδο και υπομονή αξιοποίησε τον ζωτικό χώρο που της άφησε η Ελλάδα μετά την εγκατάλειψη του αγωγού South Stream, που επιχείρησε να προωθήσει ο πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής προ 15 ετών. Το κείμενο που δημοσιεύθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2024 υπό τον τίτλο «Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να γίνει ενεργειακός κόμβος έχουν νέα δυναμική μετά την πτώση του Άσαντ» αναφέρει τα εξής:

«Η αιφνίδια κατάρρευση της 54χρονης δυναστείας Άσαντ στη Συρία δημιουργεί πιθανότητες για μια νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων. (…). ∆ιπλωματικά, η Άγκυρα θα μπορούσε να αξιοποιήσει την υποστήριξή της στους Σύρους αντάρτες για να διαπραγματευτεί ευνοϊκές αμυντικές συμφωνίες με τη νέα κυβέρνηση στη ∆αμασκό, πιθανώς αναπαράγοντας παρόμοιες συμφωνίες που έχει με το Αζερμπαϊτζάν, το Κατάρ, τη Σομαλία και τη Λιβύη. Τέτοιες ρυθμίσεις θα διεύρυναν σημαντικά το στρατηγικό βάθος της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.

Η οριοθέτηση των θαλάσσιων ορίων παρουσιάζει ακόμα μία κρίσιμη ευκαιρία. Μια νέα συριακή κυβέρνηση μπορεί να είναι πιο δεκτική στην αναγνώριση των διεκδικήσεων της τουρκικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στην ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τη θέση της Άγκυρας στις συνεχιζόμενες διαφορές με την Ελλάδα και την Κύπρο. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τόσο τις τουρκικές αξιώσεις όσο και αυτές της Τουρκικής ∆ημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, ένα de facto κράτος που αναγνωρίζει μόνο η Άγκυρα.

Αυτές οι ευκαιρίες προέκυψαν σε μια περίοδο που η Άγκυρα κάνει μια νέα προσπάθεια για να καθιερώσει την Τουρκία ως τον κορυφαίο ενεργειακό κόμβο της περιοχής. Οι αναζωογονημένες τουρκικές φιλοδοξίες αποκαλύφθηκαν πλήρως τον περασμένο μήνα, σε μια μεγάλη σύνοδο κορυφής για την ενέργεια, στην Κωνσταντινούπολη. Τούρκοι αξιωματούχοι φιλοξένησαν υπουργούς από βασικούς παραγωγούς φυσικού αερίου, όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Λιβύη και το Ουζμπεκιστάν, μαζί με εκπροσώπους από χώρες διέλευσης όπως η Γεωργία και εισαγωγείς από την ανατολική Ευρώπη. Το όραμα της Άγκυρας είναι ότι η Τουρκία θα χρησιμεύσει ως το βασικό σημείο διέλευσης μεταξύ των παραγωγών φυσικού αερίου στα ανατολικά και νότια της και των αγορών στα δυτικά της.

Απειλή για την συμμαχία Ελλάδος-Κύπρου

Η υπάρχουσα ενεργειακή υποδομή της παρέχει μια καλή βάση για αυτές τις φιλοδοξίες. Ο αγωγός φυσικού αερίου Trans-Anatolian, ο οποίος αποτελεί μέρος του Νότιου ∆ιαδρόμου Φυσικού Αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, καταδεικνύει ήδη την καταλληλότητα της Τουρκίας ως χώρα διέλευσης. Η χώρα διαθέτει επίσης επτά αγωγούς φυσικού αερίου, πέντε τερματικούς σταθμούς LNG, τρεις πλωτές μονάδες αποθήκευσης και δύο υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης, καθώς και σημαντική πλεονάζουσα ικανότητα εισαγωγής που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εμπορικές συναλλαγές.

hartis tanap

Η δυνατότητα για ένα νέο, σταθερό συριακό κράτος προσφέρει στην Τουρκία μια ευκαιρία να αξιοποιήσει αυτό το δυναμικό. Με τη δημιουργία ενός αγωγού φυσικού αερίου στα δυτικά της Συρίας και τη σύνδεση με το υπάρχον δίκτυο Arab Gas Pipeline (συνδέει τη Συρία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο), η Τουρκία θα μπορούσε να προσφέρει στους περιφερειακούς παραγωγούς φυσικού αερίου, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος, μια εμπορικά πιο βιώσιμη διαδρομή προς τις ευρωπαϊκές αγορές απ’ ό,τι η τρέχουσα εναλλακτική λύση με LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο).

Αυτό θα αμφισβητούσε ουσιαστικά το Φόρουμ Αερίου της ανατολικής Μεσογείου (EMGF), μια συμμαχία που περιλαμβάνει την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία, την Ιταλία και τη Γαλλία.»

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ