Η κάπαρη είναι ένας πολυετής θάμνος με πανέμορφα λουλούδια που μας δίνει το διάσημο καρύκευμα, το οποίο συλλέγουμε από τα τρυφερά μπουμπούκια, τους βλαστούς, τα άνθη και τους καρπούς του φυτού.
Γνωστή για την πικάντικη γεύση που δίνει στην αγαπημένη κρητική σαλάτα, σε σάλτσες ζυμαρικών και πίτσες, η κάπαρη είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη μεσογειακή κουζίνα και αποτελεί βασικό συστατικό της δημοφιλούς σάλτσας ταρτάρ που συνοδεύει συνταγές ψαριού και κρέατος.
Θα συναντήσουμε την άγρια κάπαρη (Capparis spinosa) να φυτρώνει σε παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας μας, κυρίως σε νησιά, καθώς επίσης σε άλλες μεσογειακές χώρες και στην Ασία.
Πρόκειται για ένα αρωματικό θάμνο με αγκάθια και έρπουσα βλάστηση που ξεπερνά σε ύψος το ένα μέτρο. Η κάπαρη διαθέτει πολλούς καφέ-κόκκινους βλαστούς που αναπτύσσονται πλάγια και κατακόρυφα με παχιά στρογγυλά και οβάλ δερματώδη φύλλα.
Το φυτό της κάπαρης ανθίζει από τα τέλη της άνοιξης μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου σχηματίζοντας υπέροχα λευκά-ροζ λουλούδια.
Ως καρύκευμα, η κάπαρη έχει σημαντική διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσια πηγή μετάλλων, βιταμινών και αντιοξειδωτικών στοιχείων. Η πικάντικη γεύση της οφείλεται στο έλαιο σιναπιού που περιέχει το φυτό της κάπαρης.
Ας δούμε αναλυτικά πως μπορούμε να καλλιεργήσουμε κάπαρη στον κήπο και το μπαλκόνι μας για να απολαμβάνουμε τα νόστιμα μπουμπούκια της για τις σαλάτες και τα φαγητά μας.
1. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια της κάπαρης για να αναπτυχθεί;
Η κάπαρη ευδοκιμεί σε εύκρατες περιοχές με ήπιο χειμώνα, καθώς είναι ευαίσθητη σε χαμηλές θερμοκρασίες κάτω των -4°C.
Αντίθετα, είναι πολύ ανθεκτική σε ξηρό καλοκαίρι, ακόμα και θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 40°C, με ιδιαίτερη ανθεκτικότητα στην έλλειψη νερού.
Μπορεί να αναπτυχθεί σε φτωχά εδάφη, ακόμη και ασβεστώδη και πετρώδη αρκεί να διαθέτουν καλή αποστράγγιση, ενώ δεν ευδοκιμεί σε εδάφη πολύ αργιλώδη και αμμώδη.
2. Πότε φυτεύεται η κάπαρη στον κήπο και πώς γίνεται η φύτευση;
Κατάλληλη εποχή για να φυτέψουμε κάπαρη είναι από τα τέλη του χειμώνα, μέσα στον Φεβρουάριο, μέχρι τα τέλη της άνοιξης, τον Μάιο.
Για την καλλιέργεια της κάπαρης στον κήπο μας, τοποθετούμε τα φυτά σε αποστάσεις περίπου 1-1,5 μέτρο μεταξύ των θέσεων φύτευσης πάνω στη γραμμή, και 2 μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
Πριν φυτέψουμε την κάπαρη στο χωράφι μας, κάνουμε ένα καλό όργωμα για να έχουμε αφράτο και ψιλοχωματισμένο χώμα.
Επιπλέον, αφαιρούμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα που εμποδίζουν την έρπουσα βλάστηση του φυτού.
3. Μπορούμε να φυτέψουμε κάπαρη σε γλάστρα;
Η κάπαρη μπορεί να καλλιεργηθεί σε γλάστρα και ζαρντινιέρα με βάθος τουλάχιστον 20 εκατοστών, την οποία τοποθετούμε σε σημείο με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό στο μπαλκόνι, την αυλή και τη βεράντα μας.
Γεμίζουμε τις γλάστρες με εμπλουτισμένο φυτόχωμα που περιέχει περλίτη και ελαφρόπετρα, ενώ φροντίζουμε μα τοποθετήσουμε μία λεπτή στρώση χαλικιών στη βάση της γλάστρας για καλύτερη αποστράγγιση.
4. Κάθε πότε θέλει πότισμα η καλλιέργεια της κάπαρης;
Η κάπαρη είναι ξηρικό φυτό και δεν χρειάζεται πότισμα για να αναπτυχθεί και να δώσει ανθοφορία.
Κατά την φύτευση της, μπορούμε να την ποτίσουμε και να επαναλάβουμε πότισμα κάθε 2 εβδομάδες για να βοηθήσουμε την ανάπτυξη της.
Για την καλλιέργεια της κάπαρης σε γλάστρα, θα χρειαστεί πότισμα μία φορά κάθε δύο εβδομάδες την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου, και κάθε εβδομάδα την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού.
5. Χρειάζεται λίπασμα η καλλιέργεια της κάπαρης;
Η κάπαρη μπορεί να αναπτυχθεί και να μας δώσει πλούσια ανθοφορία χωρίς λίπασμα.
Βέβαια, η προσθήκη πλήρους βιολογικού λιπάσματος, μία φορά το χρόνο, την περίοδο της άνοιξης, συμβάλλει θετικά στη δημιουργία ζωηρής βλάστησης και στον σχηματισμό περισσότερων ανθέων.
6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της κάπαρης;
Η κάπαρη είναι ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό φυτό και δεν προσβάλλεται εύκολα από ασθένειες και έντομα.
Αν παρατηρήσουμε άσπρισμα στα φύλλα λόγω προσβολής από την ασθένεια του ωιδίου, ψεκάζουμε με βρέξιμο θειάφι που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.
Αν δούμε φαγώματα στα φύλλα της κάπαρης, κάτι που δεν είναι πολύ συχνό φαινόμενο, μπορούμε να ψεκάσουμε με βιολογικό σκεύασμα φυσικής πυρεθρίνης για να το αντιμετωπίσουμε άμεσα.
7. Πότε συλλέγουμε την κάπαρη και πώς γίνεται η συγκομιδή;
Οι βλαστοί και τα μπουμπούκια της κάπαρης συγκομίζονται από τα μέσα μέχρι τα τέλος της άνοιξης όταν έχουν μέγεθος περίπου ενός εκατοστού.
Η συγκομιδή του καρπού της κάπαρης ξεκινά από τον Μάιο και συνεχίζεται μέχρι τα τέλη Αυγούστου.
Συλλέγουμε τα μπουμπούκια της κάπαρης καθημερινά, καθώς τα νεότερα και και μικρότερα θεωρούνται καλύτερης ποιότητας.
Η κάπαρη φθάνει στο μέγιστο της παραγωγικότητας της στον τρίτο χρόνο καλλιέργειας.
8. Γιατί δε φυτρώνουν οι σπόροι της κάπαρης;
Αν και η κάπαρη φυτρώνει εύκολα σε διάφορες περιοχές, η διαδικασία της δημιουργίας καινούργιων φυτών με σπόρο παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες.
Οι σπόροι της κάπαρης έχουν εξαιρετικά μικρή βλαστικότητα και θέλουν ειδική μεταχείριση για να φυτρώσουν.
Για να ενισχύσουμε τις πιθανότητες επιτυχίας ακολουθούμε την εξής διαδικασία:
Μουσκεύουμε αρχικά τους σπόρους σε χλιαρό νερό για 24 ώρες.
Στη συνέχεια τους τυλίγουμε σε ένα βρεγμένο πανί και τους τοποθετούμε στο ψυγείο για 2 μήνες.
Πριν τους φυτέψουμε, τους ξαναβάζουμε σε νερό για 12 ώρες και είναι έτοιμοι για τη σπορά.
9. Ποιος είναι ο πιο εύκολος τρόπος για τον πολλαπλασιασμό της κάπαρης;
Πώς πιάνει η κάπαρη; Για καλύτερο και πιο γρήγορο αποτέλεσμα στη δημιουργία νέων φυτών, χρησιμοποιούμε κλαδιά από κάποιο φυτό κάπαρης και κάνουμε πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα, ακολουθώντας την εξής διαδικασία:
Μέσα στον χειμώνα, κόβουμε χοντρούς βλαστούς πλάτους 1,5-2 εκατοστών και μήκους 15-20 εκατοστών.
Για αύξηση της επιτυχίας του πολλαπλασιασμού, χρησιμοποιώντας ορμόνη ριζοβολίας στη βάση του μοσχεύματος.
Τοποθετούμε τα μοσχεύματα σε γλάστρες φυτωρίου με τύρφη και άμμο σε αναλογία 1:1.
10. Κι ένα μυστικό για την κάπαρη
Η κάπαρη μπορεί να διατηρηθεί εκτός ψυγείου σε διάλυμα άλμης και ξυδιού ή σε λάδι, μέσα σε γυάλινο βαζάκι, σφραγισμένο αεροστεγώς, για 1-2 χρόνια.